ئىنجىل 24-قىسىم 

«يۇھاننا (2)»نىڭ تەپسىرى


(روسۇل يۇھاننا يازغان ئىككىنچى مەكتۇپ)



كىرىش سۆز

 

بۇ قىسقا خەتنىڭ مۇئەللىپى روسۇل يۇھاننا. ئۇ بۇ خېتىنى ئۆزىگە تونۇش «خۇدا تەرىپىدىن تاللانغان خانىمغا ۋە ئۇنىڭ ئەزىز بالىلىرىغا» يازغان. روشەنكى، يۇھاننانىڭ ئۇنىڭغا بىلدۈرگەن ھۆرمىتىدىن ئۇ رەببىمىزگە زىچ ئالاقىدە يۈرىدىغان بىر ئايالدۇر.


بەزى ئالىملار «خۇدا تەرىپىدىن تاللانغان خانىم»نى ئەمەلىيەتتە بىر ئايال ئەمەس، بەلكى مەلۇم بىر ئېتىقادچى جامائەتكە، شۇنداقلا ئۇنىڭ «بالىلىرى» ئاشۇ جامائەتتىن تۇغۇلغان باشقا جامائەتلەرگە سىمۋول ياكى ۋەكىلدۇر، دەپ قارايدۇ. بىز شۇنداق قارىمايمىز؛ سەۋەبى ۋە باشقا بىرنەچچە مۇناسىۋەتلىك ئىشلار توغرىسىدا «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدە توختىلىمىز.


خەتنىڭ مەزمۇنىغا كەلسەك، خەت بۇ خانىمنى رىغبەتلەندۈرۈش ۋە ئۇنىڭغا جېكىلەش سۆزى بولۇش سۈپىتىدە يېزىلغان. يۇھاننا بۇ خانىم ۋە «بالىلىرى»غا: (1) خۇش خەۋەردە ئامانەت قىلىنغان ئۇلۇغ روھىي بايلىقلارنى قولىدىن بەرمەسلىك؛ (2) بۇ بايلىقلار ئارقىلىق ئېرىشكەن «روھىي زېمىن»نى چىڭ تۇتۇپ، ئىبلىسنىڭ ساختا تەلىم بەرگۈچىلەر ئارقىلىق يەتكۈزگەن ھىيلە-مىكرى ئالدىدا بۇ «زېمىن»نى قولىدىن بەرمەسلىكىنى ئۆتۈنۈپ-جېكىلەيدۇ (بۇ تەلىم بەرگۈچىلەرنىڭ يالغان-ئالدامچىلىقلىرى «يۇھاننا (1)»دىكى «كىرىش سۆز» ۋە «قوشۇمچە سۆز»دە ئازراق تەسۋىرلىنىدۇ).


خەتنىڭ مەزمۇنى: ـ


1. سالام (1-4-ئايەتلەر)

2. مېھىر-مۇھەببەتلىك ھايات (5-6-ئايەتلەر)

3. ساختا تەلىم بەرگۈچىلەرنى رەت قىلىش (7-11-ئايەتلەر)

4. ئاخىرقى سۆز (12-13-ئايەتلەر)




••••••••


قوشۇمچە سۆز


بىز نېمە ئۈچۈن «خۇدا تەرىپىدىن تاللانغان خانىم»نى مەلۇم بىر جامائەتنىڭ سىمۋولى ئەمەس، بەلكى رەبگە تەۋە بولغان ھەقىقىي بىر ئايال قېرىنداش (ئاچا ياكى سىڭىل)، دەپ قارايمىز؟


بەزىلەر «روسۇل بولغان بىر ئادەمنىڭ مۇشۇنداق تەنھا تۇرغان تۇل خوتۇنغا شۇنداق بىر خەتنى يېزىشى مۇمكىن ئەمەس»، دەپ قارايدۇ (يۇھاننا ئۇنىڭ بالىلىرىنى تىلغا ئالىدۇ، لېكىن يولدىشىنى ھېچ تىلغا ئالمايدۇ، شۇڭا ئۇنى ياكى ئېرىدىن جۇدا بولغان ياكى يولدىشى تەرىپىدىن تاشلىۋېتىلگەن، دەپ ئويلايمىز). مۇشۇنداق پىكىردە بولغان ئالىملار مۇشۇ «خانىم»نى ئەمەلىيەتتە مەلۇم بىر ئېتىقادچى جامائەتنىڭ سىمۋوللۇق نامى، دەپ قارايدۇ. بۇ كۆزقاراش بويىچە «خانىمنىڭ بالىلىرى»مۇ باشقا مەنىدە بولۇشى كېرەك، يەنى بۇ جامائەتنىڭ گۇۋاھلىقى ئارقىلىق خۇدانىڭ يولىغا كىرگەنلەرنى كۆرسەتكەن بولسا كېرەك.


لېكىن يۇھاننانىڭ شۇنداق خۇدادىن قورقىدىغان ئىخلاسمەن ئايالغا خەت يېزىشىنىڭ نېمە يامىنى باردۇ؟ ئۇ رەببىمىزنىڭ بىر «ئەرزىمەس» سامارىيەلىك ئايالنى ئېتىقادقا كەلتۈرۈش ئۈچۈن، شۇ چاغدىكى بارلىق قائىدە-يوسۇنلارنى بۇزۇپ، ئۇنىڭ بىلەن سۆزلەشكەنلىكىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرگەن ئەمەسمۇ؟ («يۇھ.» 4-باب). دۇنيادىكى جامائەتلەر ئىچىدە ئەركەك قېرىنداشلارنىڭ جامائەتكە يېتەكچىلىك قىلىش مەسئۇلىيىتىنى تاشلاپ، جامائەتنىڭ ئىشلىرىنى ئاچا-سىڭىل قېرىنداشلارنىڭ قولىغا، ئۇلارنىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاشلاپ قويىدىغان ئەھۋاللار يوقمۇ؟ ۋە شۇنداق ئەھۋاللاردا مۇشۇ ئاچا-سىڭىللىرىمىز ئەمەلىيەتتە بەزىدە ئىنتايىن بەلەن قىلمامدۇ؟ ۋە شۇنداق ئەھۋاللاردا ئەتراپىدا تۇرغان، يېشى چوڭراق ئاكىلارنىڭ (خۇدانىڭ قوي پادىسىنى باققۇدەك قەلبى بار بولسا ۋە شۇنداقلا قولىدىن كەلسە) مۇشۇ ئاچا-سىڭىللاردىن خەۋەر ئېلىش ۋە ئۇلارنى رىغبەتلەندۈرۈش مەسئۇلىيىتى بار ئەمەسمۇ؟ (شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئۇلارنىڭ جامائەتتىكى ئەركەكلەرنى ھەقىقىي ئەر كىشى بولۇشقا ئورنىدىن قوپۇشقا قوزغايدىغان رولىمۇ بار، ئەلۋەتتە).


بىزنىڭچە مۇقەددەس يازمىلارغا شەرھ بېرىشتىكى مۇھىم بىر پرىنسىپ شۇكى، ئالدى-كەينىدىكى سۆزلەردىن باشقا بىرەر كۆچمە ياكى تەمسىللىك مەنە چىقىپ تۇرمىغان ئەھۋالدا، ھەربىر تېكىستنى سۆز يۈزىدىكى ئەڭ ئاددىي مەنىدە، سۆزمۇسۆز چۈشىنىشىمىز كېرەك. دەرۋەقە، كۆپ تېكىستلەر كۆچمە مەنىدە ياكى تەمسىللىك خاراكتېرىدا بولىدۇ، ئەلۋەتتە؛ لېكىن مەلۇم تېكىستنى «كۆچمە مەنىدە» ياكى «تەمسىل سۈپىتىدە» چۈشىنىشىمىز كېرەك، دەپ قارايدىغانلار بار بولسا، ئۇلار مۇشۇ كۆزقاراشقا ئىسپات كەلتۈرۈشى كېرەكتۇر. بولمىسا، ھەربىر تېكىستنىڭ سۆزلىرىنى ئاددىي، ئادەتتىكى مەنىدە چۈشىنىشىمىز لازىمدۇر. بۇ خەتتىكى «خانىم»نىڭ كۆچمە مەنىسى بار بولغان ئىسپاتى قېنى؟ ئەمەلىيەتتە، ئەكسىچە پۈتكۈل مۇقەددەس يازمىلار ئىچىدە مەلۇم بىر جامائەتنى ئىخلاسمەن بىر ئايال كىشىگە ئوخشىتىدىغان بىرمۇ مىسال تاپالمايمىز. يۇھاننانىڭ «ئۈچىنچى مەكتۇپى» مەلۇم بىر شەخسكە (يەنى گايۇسقا) يېزىلغان يەردە، نېمىشقا ئىككىنچى خەتنى مەلۇم بىر شەخسكە قارىتىپ يېزىلغان، دېيىشكە بولمايدۇ؟


بىز بۇ خەتتىكى نامسىز «خانىم»غا ئوخشاش بىرنەچچە ئىخلاسمەن ئۇلۇغ ئايالنى تونۇشقا نېسىپ بولدۇق. ئۇلار بەزىدە ھەرقانداق جامائەتنىڭ ئالاقىسىدىن يىراق تۇرۇپ يالغۇز، تەنھا ئەھۋالدا بولغىنى بىلەن ئۇلارنىڭ ئەتراپىدىكىلەرگە بولغان تەسىرى خېلى كۈچلۈك، ھەتتا نۇرغۇن كىشىلەرگە خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا كىرىش ۋاسىتىچىسى ۋە كېيىن ئۇلارغا «روھىي ئانا» بولغان. ئۇلار قەدىمكى زاماندا ئۆزى توغرۇلۇق «ئىسرائىل ئۈچۈن بىر ئانىمەن» دېگەن دەبوراھ ئىسىملىك ئايال پەيغەمبەرگە ئوخشاش بولغان («ھاك.» 7:5). تەجرىبىمىز بويىچە مۇشۇنداق ئاياللار ئارقىلىق مەسىھكە كەلگەنلەر كېيىن ئۇلارغا نىسبەتەن تەبىئىي ھالدا «مېنىڭ بالىلىرىم» بولۇپ قالىدۇ. بىزگە تونۇش بولغان ئىخلاسمەن تۇل خوتۇننىڭ ئۆيىنىڭ ئىشىكى ھەربىر ئۆتۈپ كېتىۋاتقان خۇش خەۋەرچى ياكى تەلىم بەرگۈچى ياش يىگىتكە ئوچۇق تۇراتتى. ئۇنىڭ ئۆيىدە تۇرغان ھەربىر ياش مېھمان تەبىئىي ھالدا «مېنىڭ بالىلىرىمنىڭ بىرى» بولۇپ قالدى (تەرجىمان ئۆزى «ئون ئىككىنچى ئوغلۇم» ئىدى). ئۇنىڭ ئۆزىنىڭ ئىككى ئوغلى ئىخلاسمەن ئادەملەر بولغاچقا، شۇ ئەھۋالدىن ھېچ ئاغرىنمىغان. گەرچە «بالىلىرىم»نىڭ ھەممىسى ئۇنىڭ مېھرى-مۇھەببىتى، غەمخورلۇقى ۋە دۇئا-تىلاۋەتلىرىنىڭ بىر ئوبيېكتى بولسىمۇ، ئۆزىنىڭ ئىككى ئوغلى «بىزنىڭ مۇشۇنداق بىر ئانىمىز بار» دەپ پەخىرلىنەتتى. 

شۇ سەۋەبتىن بىز ھېچ ئىككىلەنمەي، روسۇل يۇھاننانىڭ «سېنىڭ بالىلىرىڭ» دېگىنىدە بۇ خانىمنىڭ ھەم جىسمانىي ھەم روھىي بالىلىرىنىمۇ كۆرسىتىشى كېرەك، دەيمىز. چۈنكى ئۇنداق تەقۋادار ھۆرمەتلىك بىر خانىم ھېچ باشقىچە بولمايتتى.


روسۇل يۇھاننا جېكىلىمىگەن بىر ئىش توغرۇلۇق


شۇنىڭغا دىققەت قىلىشىمىز كېرەككى، يۇھاننا بۇ تەقۋادار خانىمدىن بۇ تەلىم بەرگۈچىلەرنىڭ ساختا تەلىملىرىگە ئۆزى رەددىيە قىلىشنى ئۆتۈنمەيدۇ. ئۇنىڭ ئۆتۈنگىنى پەقەت ئۇلاردىن ھېزى بولۇش، ئۇلار بىلەن باردى-كەلدى قىلماسلىق ۋە ئۇلارنى ئۆز ئۆيىدە قوبۇل قىلماسلىقتىن ئىبارەت ئىدى. ئەلۋەتتە، ساختا تەلىملەرگە رەددىيە بېرىش كېرەك ۋە خۇدا خىزمەتكارلىرىنىڭ بەزىلىرىگە مۇشۇ ۋەزىپىنى تاپشۇرىدۇ؛ ھەتتا بەزىلەرنىڭ ساختا تەلىم بەرگۈچىلەرنى ئالدامچىلىقتىن چىقىرىپ قۇتقۇزۇش خىزمىتىمۇ باردۇر. لېكىن بۇنداق ئېغىر ۋەزىپىنى خۇدا بارلىق مۆمىن بەندىلىرىنىڭ ھەممىسىگىلا تاپشۇرغان ئەمەس؛ چۈنكى ساختا تەلىم بەرگۈچىلەر خەتەرلىك ۋە ھىيلىگەر شەخسلەردۇر. يۇھاننا ئەفەسۇسقا كېلىشتىن ئىلگىرى، پاۋلۇسنىڭ ياردەمچىسى بولغان تىموتىي شۇ يەردە شۇنداق خىزمەتتە بولغانىدى («1تىم.» 3:1-4، 16:4، «2تىم.» 14:2-26).