ئىنجىل 27-قىسىم
«ۋەھىي»نىڭ تەپسىرى
كىرىش سۆز
مىلادىيە 95-96-يىللار. روسۇل يۇھاننانىڭ ئۆمرىنىڭ ئاخىرقى يىللىرى، بەلكىم توقسان نەچچە ياشقا كىرگەن ۋاقتى بولسا كېرەك (ئوقۇرمەنلەر ئاللىقاچان ئۇنىڭ ئىنجىلدىكى ئەيسانىڭ تەرجىمىھالى بولغان «يۇھاننا» دېگەن بايانىنى ۋە «يۇھاننا يازغان خەتلەر» دېگەن قىسىملارنى ئوقۇغان بولسا كېرەك). يۇھاننا شۇنچە ياشانغان بولسىمۇ، يەنىلا زور كۈچ بىلەن ھەر يەردە، بولۇپمۇ ئەفەسۇس شەھىرى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى يۇرتلاردا مەسىھنى جاكارلىماقتا ئىدى. رىم ئىمپېرىيەسىدە تۇرۇۋاتقان جامائەتلەرگە نىسبەتەن بۇ زامانلار زۇلمەتلىك ۋە قىيىن ئىدى. ئۇ ۋاقىتتا دومىتىيان ئىمپېراتور («قەيسەر») بولۇپ خۇدانىڭ خەلقىگە زىيانكەشلىك يەتكۈزۈۋاتاتتى؛ پۈتۈن ئىمپېرىيەدە مەسىھگە ئېتىقاد باغلىغانلار ئېتىقادى تۈپەيلىدىن زىندانغا تاشلىنىپ ياكى ئۆلۈم جازاسىغا مەھكۇم قىلىنىپلا قالماي، بەلكى رىملىقلارنىڭ «سىرك»لىرىدە رەسۋا قىلىنىپ، تىرىك ھالدا كۆيدۈرۈپ ئۆلتۈرۈلۈۋاتاتتى، شىر-يولۋاس قاتارلىق يىرتقۇچ ھايۋانلار ياكى گلادىئاتور-چېلىشچىلەر بىلەن ئېلىشىشقا سېلىنىپ، ياكى باشقا ھەرخىل ئەشەددىي يوللار بىلەن ئۆلۈمگە تۇتۇپ بېرىلىۋاتاتتى. ئىمپېراتور ئۆزى ھەر يىلى ««رەبنىڭ كۈنى» دەپ ئاتىلىدىغان ئالاھىدە بىر كۈننى بېكىتىپ، شۇ كۈنىدە بارلىق پۇقرالىرىنى ئۆزى توغرۇلۇق: «قەيسەر رەبتۇر!» دەپ ئېتىراپ قىلىپ، ئىسرىق سېلىشقا مەجبۇر قىلاتتى. مەسىھگە سادىق بولغانلار ئەلۋەتتە ئۇنداق قىلمىغاچقا، تۈرلۈك رەھىمسىزلىكلەرگە ئۇچرىماقتا ئىدى.
روسۇل يۇھاننا پاتموس دېگەن كىچىك ئارالغا قامالغانىدى (ئۇ يەر بەلكىم بىرخىل «ئەمگەك لاگېرى» بولسا كېرەك). ئىمپېراتور پۇقرالىرىنىڭ سەجدە قىلىشىنى قوبۇل قىلماقچى بولغان دەل ئاشۇ «رەبنىڭ كۈنى»دە، رەب ئەيسا مەسىھ يۇھانناغا كۆرۈنۈپ ئۇنىڭغا ھازىر ئالدىمىزدا تۇرغان بۇ ۋەھىينى تاپشۇردى ۋە بۇ كىتاب «ۋەھىي» دەپ ئاتالدى. تاپشۇرۇلغان ۋەھىينىڭ كۆپىنچىسى «بېشارەتلىك»، يەنى كەلگۈسىدىكى ئىشلار، بولۇپمۇ مەسىھ دۇنياغا قايتىپ كېلىشتىن ئاۋۋالقى زامانلار توغرۇلۇقتۇر. ھالبۇكى، كىتابنىڭ بىرىنچى قىسمى ئەيسا مەسىھ يۇھاننا ئارقىلىق «كىچىك ئاسىيا» (ھازىرقى تۈركىيە)دىكى يەتتە جامائەتكە يازغان يەتتە پارچە خەتتىن تەركىب تاپىدۇ. يۇھاننا ئۆزى بۇ يەتتە جامائەت بىلەن زىچ مۇناسىۋەتتە بولۇپ كەلگەن. يۇھاننانىڭ بۇ خەتلەردە، شۇنداقلا كىتابنىڭ كۆپ قىسمىدا بولغان رولى پەقەت ئاڭلىغانلىرى ۋە كۆرگەنلىرىنى خاتىرىلەش ئىدى، خالاس. مۇمكىنچىلىكى باركى، ئۇ «ۋەھىي»نى تاپشۇرىۋالغان ياكى يازغان چاغدا، بۇ يەتتە جامائەت ئۇنىڭدىن ھال سوراش ئۈچۈن يەتتە «ئەلچى» (بەلكىم ئۇلار ئارىسىدىكى يېتەكچى ياكى ئاقساقاللار)نى ئەۋەتكەن بولۇشى مۇمكىن.
كىتابنىڭ كۆپ قىسمى بېشارەتلەر بولغىنى بىلەن، بەزى بېشارەتلەر تارىختىكى روھىي جەھەتتىن مۇھىم بولغان ۋەقەلەرنىمۇ چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ. بۇ ۋەھىي «رەبنىڭ قۇل-خىزمەتكارلىرى» ــ شۇ ۋاقىتتىكى مۆمىن بەندىلىرى ئۈچۈن، شۇنداقلا بىزلەرنىمۇ قىيىن كۈنلىرىمىزدە رىغبەتلەندۈرۈش ئۈچۈن بېرىلگەندۇر.
ئومۇمىي جەھەتتىن كىتابنىڭ مەزمۇنىنى يىغىنچاغلىغاندا:
«مەسىھگە ئىشەنگەنلەر ئۈچۈن ئەھۋاللار دەسلەپتە بارغانسېرى بەتتەرلىشىدۇ، ئاندىن مەسىھ دۇنياغا كەلگەندە تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدىغان دەرىجىدە ياخشى بولۇپ كېتىدۇ؛ مەسىھگە ئىشەنمىگەنلەرنىڭ ئىشلىرى بەلكىم ۋاقىتلىق ياخشى بولۇشى مۇمكىن، لېكىن مەسىھ كېلىشنىڭ ئالدى-كەينىدە تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدىغان دەرىجىدە خارابلىشىپ، پاجىئەلىك بولىدۇ» دېيىشكە بولىدۇ.
ئەمەلىيەتتە «ۋەھىي» پۈتكۈل مۇقەددەس يازمىلارغا تولۇق ماسلاشقان، زۆرۈر بولغان خاتىمىدۇر. ئۇشبۇ كىتابتا، خۇدانىڭ تەۋراتتىكى بارلىق بېشارەتلەردە ئايان قىلىنغان ياكى پەقەت پۇرىتىلغان مەقسەت-مۇددىئالىرىنىڭ تەنتەنىلىك ۋە شان-شەرەپلىك ھالدا تولۇق ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇشلىرى كۆرسىتىلىدۇ؛ چۆمۈلدۈرگۈچى يەھيا ۋە مەسىھنىڭ ئۆزى بېشارەت قىلغان «خۇدانىڭ پادىشاھلىقى»نىڭ يەر يۈزىدە نامايان قىلىنىشى كۆرۈلىدۇ؛ شۇنىڭدىن كېيىن بولغان يېڭى ئاسمان-زېمىن كۆرۈلىدۇ ۋە بارلىق گۇناھ-رەزىللىكنىڭ ئاخىرقى تېگىشلىك جازاغا تارتىلىشلىرىمۇ كۆرۈنىدۇ.
پۈتكۈل مۇقەددەس يازمىلارنىڭ ئاخىرقى قىسمى بولغان ئىنجىلنىڭ ئاخىرقى ۋەھىيىدىكى مۇنۇ ئاخىرقى ئايەتلەردە بىز مۇنداق قورقۇنچلۇق سۆزلەرنى ئوقۇيمىز: ـــ
19-18:22 «مەنكى بۇ كىتابتىكى بېشارەتنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلىغانلارغا گۇۋاھلىق بېرىپ ئاگاھلاندۇرىمەنكى: كىمدىكىم بۇ سۆزلەرگە بىرنېمىنى قوشسا، خۇدا ئۇنىڭغا بۇ كىتابتا يېزىلغان بالايىئاپەتلەرنى قوشىدۇ. كىمدىكىم بۇ بېشارەتلىك كىتابنىڭ سۆزلىرىدىن بىرەر سۆزنى ئېلىپ تاشلىسا، خۇدامۇ ئۇنىڭدىن بۇ كىتابتا يېزىلغان ھاياتلىق دەرىخىدىن ۋە مۇقەددەس شەھەردىن بولىدىغان نېسىۋىسىنى ئېلىپ تاشلايدۇ».
خۇدانىڭ ھەممىنى باشقۇرىدىغان، بارلىق ئىنسانلارنىڭ پىلانلىرىنىڭ ئۈستىدە تۇرىدىغان پىلانىدا بۇ سۆزلەر پۈتكۈل مۇقەددەس يازمىلار (تەۋرات، زەبۇر، ئىنجىل)نىڭ ئاخىرىدا كېلىدۇ. شۇڭا بۇ سۆزلەرنى پەقەت ۋەھىي كىتابىغا باغلىق بولۇپلا قالماي، بەلكى پۈتكۈل ئىنجىل، شۇنداقلا پۈتكۈل مۇقەددەس كىتابقا باغلىق دەپ قارايمىز. شۇڭا «ۋەھىي»نى خۇدانىڭ ئاخىرقى مەنزىل كىتابى، يەنى ئىنسانلارغا نازىل قىلىنغان ئاخىرقى يازما كىتاب، دەپ ئىشىنىمىز. دەرۋەقە، كىتابنى ئوقۇپ چىققاندىن كېيىن، ئۇنىڭدىكى ئادەمنى ھەيران قالدۇرارلىق مەزمۇنغا، يەنى ئاخىرقى زاماندىكى ئىشلار ۋە خۇدانىڭ تۈپ مەقسەت-مۇددىئالىرىنىڭ ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇشلىرىغا قاراپ، ئۇنىڭغا يەنە باشقا مەزمۇنلارنى قوشۇشقىمۇ لايىق بولارمۇ، دەيمىز.
«ۋەھىي»گە شەرھ بەرمەكچى بولغانلارنىڭ بەزىلىرى ئۇشبۇ كىتابنى چۈشىنىش ئىنتايىن تەس دەپ ئاغرىنغان. بىز ئۇنداق قارىمايمىز. كىتابتىكى نۇرغۇن بېشارەتلەر «سىمۋوللۇق شەكىل»دە بولغان. بۇ سىمۋوللارنى چۈشىنىشنىڭ ئاچقۇچلىرى ئاساسەن تەۋراتتا ۋە شۇنىڭدەك مەسىھنىڭ ئىنجىلدىكى «تۆت بايان»ىدا خاتىرىلەنگەن، ئاخىرقى زامانلار توغرۇلۇق تەلىملىرىدە تېپىلىدۇ. خۇدا تەۋراتتا ئۆز بەندىلىرىگە ئاللىقاچان يەتكۈزگەن، شۇنداقلا رەب ئۆزى بەرگەن، «تۆت بايان»دا خاتىرىلەنگەن بۇ قىممەتلىك بېشارەت-تەلىملەرنى ئىستىقامەت قىلىپ چۈشىنىشكە ۋاقىت ئاجرىتىشنى ئېغىر كۆرگەنلەرگە نىسبەتەن «ۋەھىي»نى ئوقۇش دەرۋەقە تېخىمۇ باش قاتۇرىدىغان ئىش بولىدۇ. لېكىن خۇدا ئاللىقاچان نازىل قىلغان بېشارەتلەرنى چۈشىنىشكە بېرىلگەنلەر ئۈچۈن «ۋەھىي»نىڭ ئۆزىمۇ ئۆز مەنىسىنى ئېچىپ بېرىدۇ، دېگەن ئىشەنچىمىز بار. ئەيسانىڭ مۇنۇ سىرلىق سۆزلىرى بۇنىڭ بىر مىسالدۇر؛ : «كىمدە بار بولسا، ئۇنىڭغا تېخىمۇ كۆپ بېرىلىدۇ، ئۇنىڭدا مولچىلىق بولىدۇ؛ ئەمما كىمدە يوق بولسا، ھەتتا ئۇنىڭدا بار بولغانلىرىمۇ ئۇنىڭدىن مەھرۇم قىلىنىدۇ.» («مات.» 12:13)
شۇنداقتىمۇ، ئىشەنگەنلەردىن ئەڭ سەبىيلىرىمۇ گەرچە كىتابتىكى تەپسىلاتلارنى ئانچە چۈشەنمىسىمۇ، كىتابنى ئوقۇغىنىدا بەخت تاپىدۇ، دەپ ئىشىنىمىز (3:1). بىرىنچىدىن، مەسىھنىڭ ۋە بەندىلىرىنىڭ ئاخىرقى غەلىبىسى كىتابتا ئېنىق ئاشكارىلىنىدۇ؛ ئىككىنچىدىن، ئوقۇرمەنلەرگە بېشارەت قىلىنغان ۋەقەلەردىن (گەرچە تەپسىلاتلىرىنى دەسلەپتە ئېنىق چۈشەنمىسىمۇ) كۆپ قىممەتلىك روھىي پرىنسىپلار يورۇتۇلىدۇ ۋە ئۈچىنچىدىن، بېشارەت قىلىنغان ۋەقەلەردىن ئوقۇرمەنلەر ئۆز زامانىدىكى بەزى خەتەرلىك ۋەزىيەتلەرنى بايقىيالايدۇ، شۇنداقلا بۇلار توغرۇلۇق ئاگاھلاندۇرۇلىدۇ.
گەرچە قارىشىمىزچە بېشارەتلەرنىڭ كۆپىنچىسى ئاخىرقى كۈنلەرنى كۆرسەتسىمۇ، ھەر دەۋردىكى ئېتىقادچىلار بۇ بېشارەتلەرنىڭ تارىختا «قىسمەن ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇش»لىرىنى بايقاپ كېلىۋاتىدۇ. مۇشۇنداق «قىسمەن ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇش»لىرىنى ئاخىرقى زامانلاردىكى بېشارەت قىلىنغان ۋەقەرلەرنىڭ «ئالدىن كۆرسىتىلگەن كۆلەڭگۈسى» دېگىلى بولىدۇ. خۇدا بۇيرۇسا «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدە بۇنىڭغا بەزى مىساللارنى كەلتۈرىمىز. شۇنىڭدەك ئوقۇرمەنلەرگە كىتابتا يەتكۈزۈلگەن ئومۇمىي ئۇقۇملار ۋە ئۇنىڭدىكى ئاجايىب قۇرۇلما توغرۇلۇق توختىلىمىز، شۇنداقلا بېشارەتلەرنى يېشىپ ئېچىشى ئۈچۈن تەۋراتتىكى بېشارەتلەردىن بەزى ئاچقۇچلار بىلەن تەمىنلەيمىز. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن بەزى ئايەتلەرنىڭ يېنىغا شۇ ئايەتلەرنى ئايدىڭلاشتۇرۇۋېلىش ئۈچۈن تەۋراتتىكى مۇناسىۋەتلىك بېشارەتلەر ياكى تەلىملەرنىڭ ئورنىنى كىچىك ھەرپلەر بىلەن ئىزاھلاپ كۆرسىتىمىز. ئەلۋەتتە، بۇ ئىزاھاتلىرىمىزنى تولۇق دەپ كەتكىلى بولمايدۇ. «ۋەھىي»نى تەتقىق قىلغان بىر ئالىم: «ۋەھىي»نىڭ تېكىستىدە تەۋراتتىكى سۆزلەرنى ئوچۇق نەقىل كەلتۈرگەن ياكى تېكىستنىڭ ئىچىگە ماس ھالدا قىستۇرغان مىڭدىن ئارتۇق جاي بار» دەپ ھېسابلايدۇ.
مەزمۇن: ــ
1. مۇقەددىمە ــ دەسلەپكى بېشارەت (1-باب 1-8-ئايەتلەر)
2. يۇھاننا رەب ئەيسا مەسىھنى كۆرىدۇ (1-باب 9-20-ئايەتلەر)
3. يەتتە جامائەتكە يېزىلغان يەتتە پارچە خەت (2-، 3-بابلار)
4. يەتتە مۆھۈر بىلەن پېچەتلەنگەن ئورام يازما (4-بابتىن 8-باب 1-ئايەتكىچە)
5. يەتتە كاناي (8-باب 2-ئايەتتىن 11-بابقىچە)
6. ئالامەت بولغان ئايال، يەتتە باشلىق ئەجدىھا ۋە ئىككى دىۋە (12-، 13-بابلار)
7. 144000 سادىق قۇل-خىزمەتكار؛ «ئورما» ۋاقتى كەلدى (14-باب)
8. «يەتتە چىنە»، يەتتە «ئاخىرقى بالايىئاپەت» (15-16-بابلار)
9. بابىلنىڭ گۇمران بولۇشى (17-بابتىن 4:19-ئايەتكىچە)
10. ساختا پەيغەمبەر، دىۋە ۋە ئىبلىسنىڭ تارتقان جازاسى؛ (5:19-21)
11. مەسىھنىڭ يەر يۈزىدە مىڭ يىللىق ھۆكۈم سۈرۈشى (1:20-6)
12. ئاخىرقى سىناق ۋە ئاخىرقى ھۆكۈم (7:20-15)
13. يېڭى ئاسمان، يېڭى زېمىن (1:21-5:22)
14. خاتىمە (6:22-21)
مۇشۇ مەزمۇنلارنى باشقا بىر شەكىلگە كەلتۈرسەك، ئاساسىي قۇرۇلما پەيدا بولىدۇ: ـــ
«ۋەھىي» ـــ مەزمۇن-قۇرۇلۇشى |
|
مۇقەددىمە ــ يۇھاننانىڭ رەبنى كۆرۈشى |
(1) (1-باب) |
يۇھانناغا «يەتتە جامائەت»كە بېغىشلانغان «يەتتە خەت» تاپشۇرۇلىدۇ |
(2) (2-، 3-باب) |
«دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»تىن كېيىنكى ۋاقىت ـــ ئەرشتىكى بىر كۆرۈنۈش |
(3) (4-، 5-باب) |
يەتتە پېچەتتىن ئالتە پېچەت ئېچىلىدۇ |
(4) (6-باب) |
«ئاخىرەت» بولىدۇ. |
|
x |
|
«قىستۇرما» ۋەھىي ـــ 144000 ۋە «زور بىر توپ ئادەملەر». |
(5) (7-باب) |
يەتتىنچى پېچەت ئېچىلىدۇ |
(6) (1:8) |
x |
|
يەتتە كانايدىن ئالتە كاناي چېلىنىدۇ |
(7) (21:9-1:8) |
«قىستۇرما» ۋەھىي ـــ يۇھاننانىڭ كۆپرەك بېشارەت بېرىشى ئۈچۈن يەنە بىر ئورام يازما تاپشۇرۇلىدۇ |
(8) (10-باب) |
يېرۇسالېم، ئاخىرقى 1260 كۈن، «ئىككى گۇۋاھچى» |
(9) (11-باب) |
يەتتىنچى كاناي چېلىنىدۇ |
|
«ئاخىرەت» بولىدۇ |
|
x |
|
كەينىگە قاراش ــ تارىخ؛ ئىبلىس ۋە ئىسرائىل؛ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ ئالدىنقى يېرىمى |
(10) (12-باب) |
دىۋە ۋە ساختا پەيغەمبەر؛ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ كېيىنكى يېرىمى |
(11) (13-باب) |
144000؛ 3 پەرىشتىنىڭ خەۋىرى؛ ئاخىرقى ئىككى ئورما ئورۇلۇش؛ |
(12) (14-باب) |
«ئاخىرەت» بولىدۇ |
|
x |
|
«يەتتە چىنە»دىكى يەتتە بالايىئاپەت تونۇشتۇرۇلىدۇ. |
(13) (15-باب) |
«يەتتە چىنە» تۆكۈلىدۇ؛ رەب بوسۇغىغا كېلىپ قالدى؛ |
(14) (16-باب) |
«ئاخىرەت» بولىدۇ. |
|
x |
|
كەينىگە قاراش ــ بابىل، پاھىشە ئايال |
(15) (17-، 18-باب) |
رەبنىڭ قايتىپ كېلىشىنىڭ تەپسىلاتلىرى؛ |
(16) (19-باب) |
«ئاخىرەت» بولىدۇ. |
|
x |
|
شەيتاننىڭ باغلىنىشى؛ مىڭ يىللىق سەلتەنەت؛ |
(17) (20-باب) |
ئاخىرقى سىناق، ئاخىرقى سوراق |
|
يېڭى ئاسمان، يېڭى زېمىن |
(18) (22-21-باب) |
••••••••
قوشۇمچە سۆز
بۇ سەل ئۇزۇنراق «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدە بىز ئوقۇرمەنلەرنى كىتابنى تولۇقراق چۈشەنچە بىلەن ئۆزلەشتۈرسۇن دەپ، ئۇنىڭ ئومۇمىي بىر تېزىسىنى ھەم بېشارەتلىرىدىن بەزىلىرىنىڭ تەپسىلاتلىرىنى تەمىنلىمەكچىمىز. كىرىش سۆزىمىزدە ئېيتقىنىمىزدەك، تەۋراتتىكى ۋە ئىنجىلدىكى ئىلگىرىكى باشقا بېشارەتلەر ئوقۇرمەنلەرگە سىڭگەنسېرى، «ۋەھىي»نىڭ سىرلىرىمۇ ئۇنىڭغا شۇنچە ئاشكارىلىنىدۇ.
مەسىھنىڭ يۇھانناغا ئايان بولۇشى (1-باب، 9-20)
كىتابنىڭ بېشىدا، مەسىھ ئۆزى قۇل-خىزمەتكارى روسۇل يۇھانناغا كۆرۈنىدۇ، ئاندىن يۇھاننا كىتابنىڭ ۋەھىيلىرىنى قوبۇل قىلىشقا تەييار تۇرىدۇ. مەسىھنىڭ ئۇلۇغلۇقى يۇھاننا ھەمدە بىزگىمۇ، يەنى روھىمىزغا شۇنداق چوڭقۇر تەسىر يەتكۈزمىگەن بولسا، ھەرقانداق بېشارەتنى، شۇنداقلا ھەرقانداق تارىخنىمۇ ئوقۇپ چۈشىنىشكە ئىنتىلىشلىرىمىز تولىمۇ پايدىسىز، بىكار بىر ئىش بولۇپ چىقىدۇ، ئەلۋەتتە. چۈنكى 10:19دە خاتىرىلەنگەندەك: «ۋەھىي-بېشارەتنىڭ روھ-ماھىيىتى بولسا ئەيسا ھەققىدە گۇۋاھلىق بېرىشتۇر». دېمەك، ھەقىقىي بېشارەتلەرنىڭ ئومۇمىي تېمىسى ۋە ئاساسىي خەۋىرى ئەيسا مەسىھنىڭ ئۆزىدۇر. شۇڭا بىزنىڭ مەيلى بېشارەتلەرنى ئۆگىنىشىمىز، مەيلى تارىخنى ئۆگىنىشىمىز بولسۇن، ئۇنىڭدا بىرىنچى نىشانىمىز مەسىھنى تېخىمۇ تونۇش بولمىسا (مەسىلەن، مەقسىتىمىز پەقەت كەلگۈسى ئىشلارغا قىزىقىشلا بولسا، خالاس)، ئۇ ھالدا ئۇ بىزگە تۇيۇق يول بولۇپلا قالماي، بەلكى بىزنى تەكەببۇرلۇققا ۋە تۈرلۈك روھىي زىيانغا ئېلىپ بارىدۇ. تولىمۇ ئەپسۇسكى، ئىشەنگۈچىلەردىن بەزىلەر «ۋەھىي»دىكى نۇرغۇن بېشارەتلەرنىڭ تەپسىلاتلىرىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن سەۋدايى بولۇپ كەتكىنى بىلەن تولىمۇ مېھىر-مۇھەببەتسىز بولۇپ كەتتى، بىلگەنلىرىدىن تەكەببۇرلاشتى، ھەتتا ئەخلاقسىزلىققا ئازدۇرۇلدى. ئۇلار روسۇل پاۋلۇس خۇدانىڭ مەقسىتى توغرۇلۇق ئۆگەتكەن: «ئۇ (مەسىھ) ھەر جەھەتتىن پۈتكۈل مەۋجۇداتلار ئىچىدە ئەڭ ئۈستۈن ئورۇندا تۇرۇشى كېرەك» («كول.» 18:1) دېگەن ئۇلۇغ پرىنسىپنىمۇ ئۇنتۇغان.
شۇڭا بۇلارنى كۆزدە تۇتقان ھالدا، خۇدانىڭ قورقۇنچىدا بولۇپ بېشارەتلەرنى چۈشىنىشكە بەزى ئاچقۇچلارنى، شۇنداقلا بېشارەتلەرگە مۇناسىۋەتلىك پايدىلىق ياكى ئىلھام بېرىدىغان تارىخىي مەلۇماتلارنىمۇ ھازىر ئوقۇرمەنلەر ئالدىغا قويماقچىمىز. دائىم دېگىنىمىزدەك، ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئۆزلىرى ئېيتقانلىرىمىزنى مۇقەددەس يازمىلاردىن تەكشۈرۈپ تەستىقلىشىنى ئۆتۈنىمىز. مۇقەددەس يازمىلار ھەقىقەتنى ئېنىقلاپ ئىسپاتلاشتىكى بىردىنبىر ئۆلچەمدۇر.
كىتابتىكى بېشارەتلەرنىڭ ئومۇمىي تېزىسى
مەلۇم بىر تارىخشۇناس مۇرەككەپ بىر ئۇرۇش (ئېيتايلۇق، ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشى)نىڭ تارىخىنى يازماقچى بولىدۇ، دەيلى. ئۇ ئوقۇرمەنگە ئېنىق ئۇقۇمنى بىلدۈرۈش ئۈچۈن ئاۋۋال ئۇرۇشنىڭ مۇھىم نۇقتىلىرىنى يىغىنچاقلاپ گەۋدىلەندۈرۈپ، تەرتىپى بويىچە بابلارغا بۆلۈپ يېزىشى مۇمكىن. ئاندىن جاي-جايلاردا بولغان بەزى مۇھىم ھالقىلىق جەڭلەرنى سۈرەتلىشى مۇمكىن؛ ئۇنىڭ يەنە بەلكىم ئۇرۇشقا چېتىشلىق بەزى مۇھىم ئەللەر (رۇسىيە، ئەنگلىيە، فرانسىيە، گېرمانىيە)نى ياكى پېرسوناژلار (گىتلېر، چېرچىل، مۇسسولىنى، ستالىن قاتارلىقلار)نى تەسۋىرلەيدىغان بابلارنى قوشۇشىمۇ مۇمكىن. شۈبھىسىزكى، ئاخىرقى غەلىبىگە ئېلىپ بارىدىغان جەڭلەرنى ۋە غەلىبە نەتىجىسىنى ئىنتايىن تەپسىلىي تەسۋىرلەيدۇ. «ئومۇمىي تېزىس»تىن باشقا كۆپ قىسىملىرى شۇنداق بىر تارىخنىڭ ۋاقتىنىڭ تەرتىپىگە ئاساسلانغان بولمايدۇ، ئەلۋەتتە.
«ۋەھىي»نى بولسا دەل شۇنداق ئۇسلۇبتا دەپ ئىشىنىمىز. ئۇ «بولغان تارىخ» ئەمەس، بەلكى «ئالدىنئالا ئېيتىلغان تارىخ»تۇر. ئۇنىڭ «ئومۇمىي تېزىس»ى بولسا «يەتتە پېچەت»تە تەمىنلىنىدۇ. كىتابنىڭ بارلىق باشقا تەپسىلاتلىرى بۇ «يەتتە پېچەت»نىڭ قۇرۇلمىسى ئىچىگە ماس ھالدا كىرىشتۈرۈلگەن، دەپ ئىشىنىمىز.
مۇشۇ يەردە شۇنى دەپ ئۆتۈمىزكى، ئالىملار «ۋەھىي» توغرۇلۇق ئۈچ خىل كۆزقاراشتا بولىدۇ: ـــ
(1) ئېتىقادچى جامائەتلەرنىڭ تارىخىنى (پەقەت «ئاخىرقى زامانلارنىلا ئەمەس) كۆرسىتىدىغان بېشارەت؛
(2) ئاساسىي جەھەتتىن ئاخىرقى زامانلارنى كۆرسىتىدىغان بېشارەت؛
(3) پەقەت مەسىھنىڭ ۋە بەندىلىرىنىڭ قاراڭغۇلۇق ئۈسىتىدىن قىلغان غەلىبىسى كۆرسىتىلىدىغان سىمۋوللۇق كىتاب.
بۇ ئاخىرقى 3-كۆزقاراشنى خۇدانىڭ ھەقىقەتلىكىنى ھاقارەتلىگەنلىك دەپ قارايمىز. كىتابتىكى نۇرغۇن ئىشلارغا «سىمۋول خاراكتېرلىق شەرھ بېرىش» مۇمكىن ئەمەس.
1-كۆزقاراش بويىچە، كىتابتىكى بەزى ۋەقەلەرنى جامائەتنىڭ تارىخىنىڭ بىر قىسمى دەپ شەرھ بېرىشمۇ مۇۋاپىق ئەمەس. مەسىلەن ئالايلۇق، 20-بابتا مەسىھ يەر يۈزىدە ھۆكۈم سۈرگىنىدە شەيتاننىڭ («ئەللەرنى قايتىدىن ئازدۇرماسلىقى ئۈچۈن») مىڭ يىلغىچە باغلىنىشى كۆرۈنىدۇ. بۇ ئىش زادى قايسى جەھەتتىن «جامائەتتە ئەمەلگە ئاشۇرۇلدى»؟ ھەربىرىمىز كۆرگىنىمىزدەك، پۈتكۈل تارىختا بۈگۈنگە قەدەر شەيتان تېخى ھېچقانداق بىر مۆھلەتتە «باغلانغان» ئەمەس؛ بىزنىڭ دەۋرىمىزدە ئۇ تېخىمۇ كۈچلۈك تەسىرى بار بولىدىغان ئوخشايدۇ.
شۇڭا بىز كىتابنىڭ كۆپ قىسمىلىرىنىڭ دەرۋەقە «ئاخىرقى زامانلار»نى كۆرسىتىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز. شۇنداقتىمۇ، بەلكىم «ۋەھىي»دىكى بېشارەتلەر تارىختا بەزىدە «قىسمەن ئەمەلگە ئاشۇرۇلغان» ۋەقەلەر بولغان بولۇشى مۇمكىن. مەسىلەن، تارىختىكى بەزى شەخسلەردە ھەقىقەتەن «دەججال»نىڭ ئالامەتلىرى كۆرۈلىدۇ؛ ئالايلى، دەججالغا ئوخشاش روھتا بولغان ـــ ئانتىئوقۇس ئەپىفانىس (مىلادىيەدىن ئىلگىرى 165-يىلى)، شارلېمايىن، «بۈيۈك ئوتتو»، گىتلېر، ستالىن قاتارلىقلار.
بىزنىڭچە، شەرھ بېرىشتە (پەقەت «ۋەھىي»دە ئەمەس، بەلكى بارلىق مۇقەددەس يازمىلاردا) مۇھىم ئەمما ئاددىي بىر پرىنسىپ مۇنداق: ـــ تېكىستتىكى سۆز-جۈملىلەرنى سۆزمۇسۆز ياكى جۈملىمۇجۈملە بىۋاسىتە چۈشىنىش مۇمكىن بولسىلا، بۇلارنى بىۋاسىتە چۈشىنىش؛ تېكىستتىكى سۆز-جۈملىلەر ئېنىق سىمۋوللۇق مەنىدە ئىشلىتىلگەن ياكى ئېنىق كۆچمە مەنىدە بولسا، بۇلارنى سىمۋوللۇق مەنىدە ياكى كۆچمە مەنىدە چۈشىنىش.
مەسىلەن، 7-باب ۋە 14-بابتا بىز «ئون ئىككى قەبىلىنىڭ ھەربىرىدىن بولغان» «144000 نەپەر ئىسرائىل» توغرۇلۇق ئوقۇيمىز. بىرىنچىدىن، بىز بۇ رەقەمنى سۆزنىڭ ئەينى مەنىسى بويىچە چۈشىنىمىز. چۈنكى مۇقەددەس يازمىلاردا باشقا قايسى يەردە مەلۇم بىر رەقەم «سىمۋوللۇق» مەنىدە كۆرۈلگەن؟ شۈبھىسىزكى، بەزى رەقەملەرنىڭ سىمۋوللۇق ئەھمىيىتى باردۇر؛ مەسىلەن «12» دېگەن رەقەم ھامان خۇدانىڭ مۇكەممەل ھۆكۈم سۈرۈشى بىلەن باغلىق بولىدۇ ــ ئەمما ئاخىر بېرىپ ئۇ يەنىلا ئون ئىككى بولىدۇ. مەسىھنىڭ «ئون ئىككى روسۇل»ى يەنىلا ئون ئىككى ھەقىقىي ئادەم ئىدى. شۇنىڭغا ئوخساش 144000 دېگەن رەقەمنى ئەينى شۇ مەنىدە چۈشىنىمىز. رەقەم «12x12»نىڭ ئىككىنچى ئەھمىيىتى بەلكىم بۇ كىشىلەرنىڭ خۇدانىڭ مۇكەممەل ئىدارە قىلىشى ئاستىدا دائىم تۇرىدىغانلىقىنى پۇراتقان بولۇشى مۇمكىن.
ئىككىنچىدىن، بۇ كىشىلەرنىڭ ھەقىقەتەن ئىسرائىلنىڭ «ئون ئىككى قەبىلىسى»دىن كەلگەنلىكىگە ئىشىنىمىز. ئۇلار ھەقىقىي ئىسرائىللار بولمىغان بولسا، ئۇلارنىڭ «نافتالى قەبىلىسىدىن 12000 كىشى، ماناسسەھ قەبىلىسىدىن 12000 كىشى، شىمېئون قەبىلىسىدىن 12000 كىشى...» دېيىشى زادى نېمىنى كۆرسىتىدۇ؟ بۇ ئايەتتىكى ئىسىملارنى سىمۋوللۇق دەپ شەرھ بەرگۈچىلەردىن ھېچبىرى بۇ ئىسىملارنىڭ «سىمۋوللۇق مەنە»سىدىن ھەتتا بىرمۇ مىسالنى تەمىنلەپ بېرەلمەيدۇ. ئەمدى خۇدانىڭ ئۆز خەلقىگە ھەتتا «ئالىملار»دىنمۇ ھېچكىم چۈشىنەلمەيدىغان سىمۋوللارنى ئىشلىتىپ، ئۇلارنىڭ بېشىنى قايماقتۇرغۇدەك نېمە مەقسىتى بولسۇن؟
ئەمما باشقا جەھەتتىن «يەر يۈزىدىكى پادىشاھلار ئۇنىڭ بىلەن بۇزۇقلۇق قىلغان» «نۇرغۇن سۇلار ئۈستىدە ئولتۇرغان، چوڭ پاھىشە ئايال»نى (17-باب) روھىي ياكى سىمۋوللۇق جەھەتتىن چۈشىنىش كېرەكلىكى روشەن؛ دەرۋەقە بۇ سىمۋوللۇق چۈشەنچە كېيىنكى ئايەتلەردە بىزگە تەمىنلىنىدۇ.
بىز ھازىر كىتابنىڭ ھەربىر قىسمى ئۈستىدە ئازراق توختىلىمىز: ـــ
«يەتتە جامائەت»كە يېزىلغان يەتتە خەت
بۇ خەتلەرنىڭ بىرىنچى ۋە ئەڭ مۇھىم ئەھىمىيىتى ئۇلارنىڭ مۇشۇ جامائەتلەرگە يەتكۈزگەن ئاددىي خەۋىرىدە بولىدۇ. ھەربىر خەتتە قارىتىلغان جامائەتتىكىلەرگە ئالاھىدە ئەھمىيىتى بولغان مەلۇم ئىش تىلغا ئېلىنىدۇ. خۇددى رەب بۈگۈن خوتەندىكى جامائەتكە خەت يازغان بولسا، ئوخشىتىشلىرىدا قاشتاشنى، تۇرپاندىكى جامائەتكە يازغان بولسا، ئۈزۈملەرنى تىلغا ئېلىش مۇمكىنچىلىكى بولغانغا ئوخشاش، ئۇ شۇ جامائەتتىكىلەرگە خەۋەرنى تەكىتلەش ئۈچۈن ئۇلارغا ئىنتايىن تونۇش ئىشلارنى تىلغا ئالىدۇ. مەسىلەن، ئۇ لائودىكىيادىكىلەرگە سۆز قىلغاندا ئۇلارنىڭ ئىلمان سۇ مەسىلىسىنى تىلغا ئالىدۇ. ئەمما بارلىق خەتلەر پەقەت مۇناسىۋەتلىك جامائەتلەرگىلا ئەمەس، بەلكى ھەممىمىزنىڭ جامائەتلەرنىڭ ئارتۇقچىلىقلىرىدىن ۋە ئەيىب يەرلىرىدىنمۇ ساۋاق ئېلىشىمىز ئۈچۈن «ئوچۇق» تۇرىدۇ. مەزكۇر خەتلەرنى قوبۇل قىلغان شۇ جامائەتلەردىكى سادىق قېرىنداشلارنىڭ باشقا قېرىنداشلىرىمىزمۇ بۇلاردىن پايدىلانسۇن دەپ، خەتلەرنى شۇنداقلا «ۋەھىي»نىڭ ئۆزىنى ئەستايىدىللىق بىلەن كۆچۈرۈش ۋەزىپىسىنى زىممىسىگە ئالغانلىقى ئۈچۈن خۇداغا شۈكۈر ئېيتىشىمىزغا توغرا كېلىدۇ!
خەتلەرنىڭ بېشارەتلىك ئەھمىيىتى
بۇ يەتتە خەت يەنە دۇنياۋى جامائەتنىڭ تارىخىدىكى يەتتە «دەۋر»گە ۋەكىللىك قىلىدۇ، دېگەن كۆزقاراشنى خېلى نوپۇزلۇق دەپ قارايمىز. دېمەك، خەتلەر روسۇل يۇھاننا دەۋرىدىكى يەتتە ھەقىقىي جامائەتكە يېزىلغان ھەمدە خەتتە تەرتىپى بويىچە دۇنياۋى جامائەتنىڭ، بولۇپمۇ غەربتىكى جامائەتنىڭ تارىخىنى كۆرسىتىدىغان «بېشارەتلىك سىمۋول» كۆرسىتىلگەن (شەرقتىكى، يەنى ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ۋە ھىندىستاندىكى جامائەتنىڭ تارىخى باشقىچە بولسا كېرەك). بۇ تەھلىلىمىز توغرا بولغاندا، مەلۇم خەتتە تەسۋىرلەنگەن ئىشلار ئەمەلدە كۆرسىتىلگەندىن كېيىن، كېيىنكى خەتتىكى ئىشلار ئەمەلدە كۆرسىتىلىشى بىلەن يوقالمايدۇ، بەلكى ئۇلار بىلەن تەڭ داۋام قىلىدۇ. شۇڭا «ئەفەسۇستىكى ئىشلار»، «سمىرنادىكى ئىشلار ».... «لائودىكىيادىكى ئىشلار»نىڭ ھەممىسى رەب ئەيسا قايتىپ كەلگەندىمۇ دۇنياۋى جامائەتتە كۆرۈلىدۇ. ئەگەر ئۇ قايتىپ كەلگەندە بارلىق جامائەتلەرنىڭ ھالى «لائودىكىيادىكى ئىشلار»دىكىدەك بولىدىغان بولسا، تولىمۇ ئېچىنارلىق بولىدۇ، لېكىن پۈتكۈل جامائەتنىڭ ئۇنداق بولمايدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز.
ئەمدى بۇ «بېشارەتلىك ئىش»لار مۇنداق دەۋرلەرنى كۆرسىتىشى مۇمكىن: ـــ
(1) ئەفەسۇستىكى جامائەت. «روسۇللۇق دەۋر»دىكى، يەنى بىرىنچى ئەسىردىكى جامائەتكە ۋەكىللىك قىلىشى مۇمكىن. ئەفەسۇستىكى جامائەت تاپشۇرۇۋالغان ۋەھىيلەر ئىنتايىن كۆپ ئىدى (روسۇل پاۋلۇس ئاندىن روسۇل يۇھاننا بىلەن زىچ مۇناسىۋەتتە بولغان) (مىلادىيە 33-100-يىللار).
(2) سمىرنا (ئىزمىر)دىكى جامائەت. كۆپ شەرھچىلەر ئۇلارنى 2- ۋە 3-ئەسىردىكى، كۆپ زىيانكەشلىككە ئۇچرىغان جامائەتكە ۋەكىللىق قىلىدۇ، دەپ قارايدۇ. يۇھاننانىڭ دەۋرىدە ھۆكۈم سۈرگەن دومىتىيان ئىمپېراتورى (81-96)دىن تارتىپ دىئوكلىتىيان ئىمپېراتورى (284-305)غىچە بولغان دەۋرلەردە جامائەتلەر ئون قېتىم ئەشەددىي زىيانكەشلىكگە ئۇچرىغان («سىلەر ئون كۈن قىينىلىسىلەر...») (مىلادىيە 100-313-يىللار).
(3) پەرگامۇمدىكى جامائەت. ئۇنىڭدا «بالائامنىڭ تەلىمى»نى ئۆگىتىدىغانلار ۋە «نىكولاس تەرەپدارلىرى» تېپىلىدۇ («نىكولاس» «خەلقنىڭ ئۈستىدىن غەلىبە قىلغۇچى» دېگەننى بىلدۈرىدۇ). 4-ئەسىردە كۆپ جامائەتلەردە ھوقۇق ۋە پۇل تالىشىش مەسىلىلىرى پەيدا بولۇپ، چوڭ بىر «ھوقۇق سىستېمىسى» ۋۇجۇدقا كېلىدۇ. ئىمپېراتور كونستانتىن «مەن خرىستىياندۇرمەن» دەپ جامائەتتىن پايدىلىنىپ، يېتەكچىلەرگە ھۆكۈمەتتىكى مەنسەپلەرنى تەقسىم قىلىش ئارقىلىق ئۆزى جامائەتتىكى ئىشلارنى باشقۇرۇشقا باشلايدۇ.
غەربتىكى جامائەتلەرنىڭ ئۆزىدىمۇ ئېتىقاد توغرۇلۇق بەزى ھالقىلىق مۇزاكىرىلەر ئىمپېراتور بېكىتكەن شۇ «ئاقساقاللار» ئارىسىدا ئۆتكۈزۈلگەن. شۇ چاغدا ھەقىقەت تەرىپىدە تۇرىدىغان پەقەت ئاقساقال ئاتاناسىئۇس ئىسىملىك بىر ئادەملا بار ئىدى. بىرسى ئۇنىڭغا: «ئاتاناسىئۇس، پۈتكۈل دۇنيا ساڭا قارشى» دېسە، ئۇ قورقماي: «ئەمدى ئاتاناسىئۇس پۈتكۈل دۇنياغا قارشىدۇر» دەپ جاۋاب بەرگەن (خەتتە «ئانتىپاس» ئىسىملىك كىشى بار، ئۇنىڭ ئىسمى «ھەممىگە قارشى» دېگەن مەنىدە) (مىلادىيە 313-606-يىللار).
(4) تىياتىرادىكى جامائەت. «يىزەبەل» دېگەن ساختا «ئايال پەيغەمبەر» جامائەتتىن ئورۇن ئالىدۇ. 7-ئەسىردە «رىم پاپاسى» پەيدا بولۇپ، ئاتالمىش «جامائەتنىڭ مەركىزى» دەپ ئاتالغان رىمدىكى «پاپا»نىڭ «ئوردا»سىدا (يەنى «ۋاتىكان»دا) ھەر تۈرلۈك بۇزۇقلۇق، بەچچىۋازلىق، ئوغرىلىق، قاتىللىق ۋە كۇپۇرلۇق كۆرۈلىدۇ. «پاپا» مەسىھنىڭ ئانىسى مەريەمگە چوقۇنۇش كېرەك دەپ تەلىم بېرىدۇ. تارىخشۇناسلار بۇ دەۋرنى «زۇلمەت دەۋرى» ياكى «غەپلەت دەۋرى» دەپ ئاتىشىدۇ (مىلادىيە 606-يىلىدىن 1000-يىللارغىچە).
(5) ساردىسدىكى جامائەت. «سېنىڭ ئەمەللىرىڭنى ۋە شۇنداقلا «ھايات» دېگەن نام-ئابرۇيىڭنىڭ بارلىقىنى بىلىمەن، لېكىن ئەمەلىيەتتە ئۆلۈكسەن». پۈتكۈل ياۋروپا بويىچە پەقەت بىرنەچچە ئېتىقاد ئۇچقۇنلىرى («پاۋلىكىيلار»، «بوگومىلار»، «كاتارلار»، «ئالبىگەنسلەر»، «ۋاللونلار» «لوللاردلار» قاتارلىق ھەقىقەتەن «لايىق بولغان» ئەر-ئاياللار تېپىلىدۇ. شۇ ۋاقىتلاردا ئوتتۇرا ئاسىيادىكى جامائەتلەر («شەرقتىكى جامائەت») گۇۋاھلىقتىن مەھرۇم بولۇپ يوقالغان بولۇشى مۇمكىن (مىلادىيە 1000-1517-يىللار).
(6) فىلادەلفىيەدىكى جامائەت. «ئىشىك ئېچىلغان» جامائەت. 1500-يىللاردىن باشلىنىپ تەۋرات-ئىنجىلنىڭ ئاددىي پۇقرالار ئۈچۈن تەرجىمە قىلىنىش ئىشى خۇس، لۇتتېر، تىندال، ۋىكلىف قاتارلىق باتۇر كىشىلەر تەرىپىدىن باشلانغان. بۇ تەرجىمىلەر خۇش خەۋەرنى قايتىدىن ئايان قىلىپ، دۇنيا بويىچە بۈگۈنگە قەدەر داۋاملاشتۇرۇلغان كۆپ «خۇش خەۋەر تارقىتىش ھەرىكەتلىرى»نىڭ باشلامچىسى بولغان (مىلادىيە 1517-1918-يىللار).
(7) لائودىكىيادىكى جامائەت. بايلىق، مال-مۈلۈك ۋە تەكەببۇرلۇق جامائەتنى كور قىلىپ ئۆز-ئۆزىدىن رازى بولۇشقا ئازدۇرىدۇ. ھەتتا بەزى «ئىنجىل ئىنستىتۇتلىرى»دا نومۇسسىز ئېتىقادسىزلىق پەيدا بولىدۇ. «ئىتائەتسىزلىك-رەزىللىكلەرنىڭ كۆپىيىشى تۈپەيلىدىن، نۇرغۇن كىشىلەردىكى مېھىر-مۇھەببەت سوۋۇپ كېتىدۇ» («مات.» 12:24) (مىلادىيە 1918-بۈگۈنكى يىللار). «لائودىكىيا» دېگەن سۆز «خەلقنىڭ پىكىرلىرى» دېگەن مەنىدە بولىدۇ؛ شۈبھىسىزكى، بۈگۈنكى كۆپ جامائەتلەر دەرۋەقە خۇدانىڭ سۆز-كالامى بىلەن ئەمەس، بەلكى «خەلقنىڭ پىكىرلىرى» بىلەن يول تاپىدۇ ۋە باشقۇرۇلىدۇ.
4-باب ـــ ئەرش ئىچىگە قاراش
يۇھاننانىڭ ئەرشتە بىرىنچى كۆرگىنى «تەخت» بولىدۇ. ئادەم خۇدانىڭ تەختىنىڭ ھوقۇقىنى كۆرمىگەن بولسا باشقا ۋەھىيلەرنى قوبۇل قىلىشقا لايىق ئەمەس بولىدۇ.
بىزنىڭ «كىرىش سۆز»دە «رەبنىڭ كۈنى» توغرۇلۇق توختالغىنىمىزنى كۆرۈڭ. مەلۇم بىر ئىنسان (ئىمپېراتور) دۇنيانى ئۆزىگە چوقۇندۇرماقچى بولغان دەل شۇنداق بىر كۈندە خۇدانىڭ ئۆز كۈنى، يەنى «پەرۋەردىگارنىڭ كۈنى»دىكى ۋەھىيلەرنى ئۆز قۇل-خىزمەتكارى يۇھانناغا يەتكۈزگەنلىكى شۈبھىسىز ئىنتايىن كىنايىلىك، ھەجۋىي ئىشتۇر. تەۋراتتىكى بېشارەتلىك قىسىملاردا «پەرۋەردىگارنىڭ كۈنى» توغرۇلۇق ئىزاھاتلار ۋە «قوشۇمچە سۆز»لەرنىمۇ كۆرۈڭ.
تەخت چۆرىسىدىكى «تولۇق ھەسەن-ھۈسەن»گە دىققەت قىلىڭ. نۇھ پەيغەمبەرگە خۇدانىڭ ئۆز ئەھدىسىنى كۆرسەتكەن بەلگىسى قىلىنغان ھەسەن-ھۈسەن ھەردائىم «يېرىم ھەسەن-ھۈسەن» بولىدۇ؛ ئەمما ھازىر بىز تولۇق بولغاننى كۆرىمىز؛ خۇدانىڭ مېھىر-شەپقىتىنى يەتكۈزىدىغان «يېڭى ئەھدە»سى تولۇق، كەم-كۈتىسىز ئەھدىدۇر.
«يىگىرمە تۆت ئاقساقال» (4-ئايەت) ــ بۇلار كىم بولىدۇ؟ 24 دېگەن رەقەم تەۋراتتىكى كاھىنلىق تۈزۈمىدىكى بىر تەرتىپ بىلەن مۇناسىۋەتلىك («1تار.» 24-، 25-بابلارنى كۆرۈڭ). ئۇنداقتا بۇ ئاقساقاللار تەۋرات دەۋرى بىلەن باغلىقمۇ؟ ئۇلار «ئىبرانىيلارغا»دىكى 11-بابتا كۆرسىتىلگەن، ئېتىقادنىڭ يول باشلامچىلىرى بولغان «ئېتىقادلىق باتۇرلار»مۇ؟ ئۇلار شۇ بابتا «ئاقساقاللار» دېيىلىدۇ (2-ئايەت). ئۇلار «مەسىھنىڭ تىرىلىشى بىلەن تەڭ تىرىلگەن مۇقەددەس بەندىلەر»مۇ؟ («مات.» 51:27-53). بەزى شەرھچىلەر ئۇلارنى جامائەتكە ۋەكىللىك قىلىدۇ، دەپ قارايدۇ؛ لېكىن ئۇنداق بولسا روسۇل يۇھاننامۇ ئۇلارنىڭ ئارىسىدا بولۇشى كېرەك ئىدى! 8:5-10-ئايەتلەردە ئۇلارنىڭ جامائەتتىن ئايرىم تۇرغانلىقى كۆرۈنىدۇ.
«ھايات مەخلۇقلار» توغرۇلۇق بولسا «ئەزاكىيال»دىكى «قوشۇمچە سۆز»ىمىزنى كۆرۈڭ.
«يەتتە روھ» (5-ئايەت) خۇدانىڭ روھىنىڭ يەتتە تەرەپلىكىنى ياكى يەتتە ۋەزىپىسىنى بىلدۈرۈشى مۇمكىن («يەش.» 2:11نى كۆرۈڭ).
5-باب ـــ ئەرشتە كۆرۈنۈشنىڭ داۋامى
يۇھاننا ھازىر ئىنتايىن شەرەپلىك بىر سورۇننى كۆرۈشكە مۇيەسسەر بولىدۇ. سورۇندا ھېچقانداق گۇناھنىڭ ئىپادىسى كۆرۈنمەيدۇ ــ بارلىق جان ئىگىلىرى خۇداغا ئىبادەت قىلماقتا (13-ئايەت). شۇنىڭ بىلەن بىز بۇ سورۇن بەلكىم «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»تىن كېيىن، «مىڭ يىللىق سەلتەنەت»نىڭ بېشى بولۇشى مۇمكىن، دەپ قارايمىز («ئۇلار (مۇقەددەس بەندىلەر) يەر يۈزىدە ھۆكۈم سۈرىدۇ» (10-ئايەت)). يۇھاننا بېشارەت قىلغان ۋەقەلەرنىڭ، بولۇپمۇ ئورام كىتابنىڭ «يەتتە پېچەت»نىڭ ئېچىلىشنىڭ ئاخىرقى نەتىجىسىنى، يەنى مىڭ يىللىق سەلتەنەتنىڭ بېشىنى كۆرىدۇ. خۇدانىڭ ئۇنىڭغا شۇنداق كۆرسىتىشتىكى مەقسىتى شۈبھىسىزكى، بىز ھازىر كۆرۈش ئالدىدا تۇرۇۋاتقان، پېچەتلەرگە مۇناسىۋەتلىك قورقۇنچلۇق ۋەقەلەرنىڭ ئاخىرقى غالىبىيەتلىك نەتىجىسى نەتىجىسىنى ئايان قىلىش بىلەن بىزنى خاتىرجەم قىلىشتىن ئىبارەت بولىدۇ.
13-ئايەتنى كۆرۈڭ: «تەختتە ئولتۇرغۇچىغا ۋە قوزىغا
مەدھىيە، ھۆرمەت، شان-شەرەپ ۋە ھوقۇق-قۇدرەت
ئەبەدىلئەبەدگىچە مەنسۇپ بولغاي!»
ئىبادەتتە ئېيتىلغان بۇ سۆزلەرگە قارىغاندا خېلى روشەنكى، قوزا، يەنى رەب ئەيسا مەسىھ خۇدانىڭ تەبىئىتىدە بولغان شەخستۇر. «مەن پەرۋەردىگاردۇرمەن،... مەن ئۆزۈمنىڭ شان-شۆھرىتىمنى باشقا بىرسىگە ئۆتكۈزۈپ بەرمەيمەن» («يەش.» 11:48) دېگۈچى مۇشۇ يەردە ئۇنىڭ شان-شۆھرىتىنى باشقا بىرسى بىلەن ئورتاق قىلىدۇ؛ ئەمەلىيەتتە خۇدا «مېنىڭ شېرىكىم بولغان ئادەم» دېگەن بۇ زات رەب ئەيسادۇر («زەك.» 7:13).
(خۇدانىڭ يۈرگۈزگەن جازالىرىنى بىلدۈرىدىغان) «يەتتە پېچەت»
خۇدانىڭ جازالىرىنى يەر يۈزىگە يەتكۈزۈش (يەتتە پېچەتنى ئېچىش)تىن ئىبارەت قورقۇنچلۇق ۋەزىپىنى ئادا قىلغۇچى پەقەت ئۆزى گۇناھلارنىڭ بۇ قورقۇنچلۇق جازالىرىنى ئىنسانلارنىڭ بېشىغا چۈشمىسۇن دەپ ئۆز ئۈستىگە ئالغان خۇدانىڭ قوزىسىدۇر. بۇ ئورام يازمىنى ئاچىدىغان، ئۇنىڭدىكى دەھشەتلىك جازالارنى قويۇۋەتكۈچى بولسا مۇلايىم، كۈچلۈك سەۋر-تاقەت ۋە چەكسىز مۇھەببەتنىڭ مۇجەسسىمى بولغان قوزىنىڭ قولىدۇر.
يەنە دىققەت قىلسىڭىز، «يەھۇدا قەبىلىسىدىن بولغان شىر» دەل «خۇدانىڭ قوزىسى»دۇر. تەۋراتتىكى «شىر» ئىنجىلدا «قوزا» بولىدۇ. تەۋراتتىكى باشقا ھېچ مۆتىۋەرلەر ئورام يازمىنى ئېچىشقا لايىق ئەمەستۇر.
6-باب «يەتتە پېچەت»
تولۇق ئىشەنچىمىز باركى، خۇدانىڭ جازالىرىنى يەتكۈزۈش جەريانىنىڭ ئاساسىي تەرتىپ-قۇرۇلمىسى ئورام يازمىدىكى «يەتتە پېچەت»تىن تەركىب تاپىدۇ. بۇ پېچەتلەرنى رەبنىڭ ئاخىرقى زامانلار توغرىسىدىكى، «ماتتا» 24-باب ۋە «لۇقا» 21-بابتا خاتىرىلەنگەن ئىلگىرىكى تەلىمى بىلەن سېلىشتۇرساق تۆۋەندىكى ئاجايىب نۇسخىنى بايقايمىز. شۇنىڭ بىلەن «ۋەھىي» دېگەن كىتابنى رەب ئەيسانىڭ روسۇللىرىغا بەرگەن («ماتتا» 24-دە خاتىرىلەنگەن) ئىلگىرىكى تەلىمىنىڭ كېڭەيتىلىشى دېيىشىمىزگە بولىدۇ. «ماتتا» 24-دە خاتىرىلەنگەن تەلىملەر «ۋەھىي»نىڭ ئاچقۇچىدۇر؛ «ۋەھىي»نىڭ ئۆزى تەۋراتتىكى نۇرغۇن باشقا-باشقا بېشارەتلەر ماسلاشتۇرۇلۇپ پاتقۇزۇلغان رامكىدۇر.
ئورام يازمىنىڭ ھەربىر پېچىتى ئېچىلغاندا، ئۇنىڭ يەنە بىر قىسمى بوشىتىلىپ، ئۇنىڭدا پۈتۈكلۈك جازالار قويۇۋېتىلىدۇ.
«ۋەھىي» 6-بابتىكى ئاتلىقلار ۋە پېچەتلەرنىڭ
«ماتتا» 24-باب بىلەن سېلىشتۇرمىسى
«ماتتا» 24-باب |
«ۋەھىي» 6-باب |
5-ئايەت «ساختا مەسىھلەر» |
«1-پېچەت» «ئاق ئات » «ساختا مەسىھلەر» «غەلىبە قىلغۇچى» سۈپىتىدە زەپەر قۇچۇش ئۈچۈن جەڭگە ئاتلاندى. (11:19نىمۇ كۆرۈڭ) ساختا مەسىھلەرنىڭ مەقسىتى زەپەر قۇچۇش، لېكىن پەقەت بىرسىنىڭلا مۇشۇ ھوقۇقى باردۇر |
6-ئايەت «ئۇرۇشلار» ۋە «ئۇرۇشلارنىڭ شەپىلىرى» «ئاخىرەت تېخى كەلمىدى» |
«2-پېچەت» «قىزىل ئات» ئەللەر ئارىسىدىكى ئۇرۇشلار |
7-ئايەت «ئاچارچىلىق» «يەر تەۋرەشلەر» |
«3-پېچەت» «قارا ئات» ــ ئاچارچىلىق (ئادەمنىڭ تېرىسى قارىيىدۇ) ئاساسلىق ئاشلىق-يېمەكلىك ئىنتايىن قىممەت، لېكىن ھەشەمەتلىك تۇرمۇشقا «كېرەكلىكلەر»نى ئالغىلى بولىدۇ |
«لۇقا» 11:21 «ۋابالار» «ۋابالار» |
«4-پېچەت» «تاتىراڭ ئات» ــ ئۆلۈم (دۇنيادىكىلەرنىڭ تۆتتىن بىرى قىلىچ، ۋابا، ئاچارچىلىق ۋە يىرتقۇچ ھايۋانلار ئارقىلىق ئۆلىدۇ). |
8-ئايەت «مانا بۇ ئىشلارنىڭ يۈز بېرىشى خۇددى ھامىلىدار ئايالنىڭ تولغىقىنىڭ باشلانغىنىغا ئوخشايدۇ» |
ئاتلار توختايدۇ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت» باشلىنىدۇ |
14-9-ئايەتلەر ــ زىيانكەشلىك «ئاندىن كىشىلەر سىلەرنى تۇتۇپ، ئازاب-ئوقۇبەتكە سېلىپ ئۆلتۈرىدۇ...» «خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ھەققىدىكى بۇ خۇش خەۋەر پۈتكۈل دۇنياغا جاكارلىنىدۇ» |
«5-پېچەت» «قۇربانگاھ ئاستىدكى جانلار» (زىيانكەشلىك بىلەن ئۆلتۈرۈلگەن) خۇدادىن قىساسىنى سورايدۇ؛ لېكىن ئۇلارغا ئاخىرقى زىيانكەشلىك تۈگىگۈچە كۈتۈشۈڭلار كېرەك، دېيىلىدۇ |
14-ئايەت «ئاندىن زاماننىڭ ئاخىرى بولىدۇ» |
x |
28-15-ئايەتلەر «دانىيال پەيغەمبەر ئېيتقان «ۋەيران قىلغۇچى يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق» |
(بۇ ئىشلار «پېچەتلەر» ئارىسىدا ئايان قىلىنغان ئەمەس، بەلكى «ۋەھىي»دە كېيىنرەك ئايان قىلىنىدۇ) |
29-ئايەت «ئۇ ئازاب-ئوقۇبەتلىك كۈنلەر ئۆتۈپ كەتكەن ھامان، قۇياش قارىيىدۇ، ئاي يورۇقلۇق بەرمەيدۇ، يۇلتۇزلار ئاسماندىن تۆكۈلۈپ چۈشىدۇ، ئاسماندىكى كۈچلەر لەرزىگە كېلىدۇ. ئاندىن ئاسماندىن ئىنسانئوغلىنىڭ كەلگەنلىكىنىڭ ئالامىتى كۆرۈلىدۇ؛ يەر يۈزىدىكى پۈتكۈل قەبىلىلەر يىغا-زار كۆتۈرۈشىدۇ. ئۇلار ئىنسانئوغلىنىڭ كۈچ-قۇدرەت ۋە ئۇلۇغ شان-شەرىپى بىلەن كۆكتىكى بۇلۇتلار ئۈستىدە كېلىۋاتقانلىقىنى كۆرىدۇ» |
«6-پېچەت» «قۇياش بۆز كىيىمدەك قارىيىدۇ.. ئاي قاندەك بولىدۇ… يۇلتۇزلار ئاسماندىن تۆكۈلۈپ چۈشىدۇ. ئاسمان يوقاپ كېتىدۇ. بارلىق پادىشاھلار، سەردارلار، بايلار، قۇللار تاشلارغا: ــ «ئۈستىمىزگە چۈشۈڭلار! خۇدانىڭ سىيماسىدىن ۋە قوزىنىڭ غەزىپىدىن يوشۇرۇڭلار! چۈنكى ئۇلارنىڭ غەزىپى تۇتقان دەھشەتلىك كۈن كەلدى» ــ دەيدۇ. |
بىز تۆۋەندە نەقىل كەلتۈرگەن ئايەتلەرمۇ «زامانلارنىڭ ئاخىرى»نى، شۇنداقلا ئۇنىڭ بىلەن باغلانغان ئوخشاش ۋەقەلەرنى كۆرسىتىدۇ، دەپ ئىشىنىمىز. بۇ ئايەتلەردە، «مات.» 29:24دىكى ۋەقەلەردە ۋە «ۋەھىي»دە 6-پېچەتكە يەتكەندە ئاخىرقى باسقۇچنىڭ كېلىشى ئېنىق كۆرسىتىلگەن: ـــ
«مات.» 31:24 «ئۇ پەرىشتىلىرىنى زور جاراڭلىق بىر كاناي ساداسى بىلەن ئەۋەتىدۇ، ئۇلار ئۇنىڭ تاللىغانلىرىنى ئاسماننىڭ بىر چېتىدىن يەنە بىر چېتىگىچە، دۇنيانىڭ تۆت بۇلۇڭىدىن يىغىپ بىر يەرگە جەم قىلىدۇ»
«ۋەھ.» 15:11 «ئاندىن يەتتىنچى پەرىشتە كانىيىنى چالدى؛ ئەرشتە يۇقىرى ئاۋازلار ئاڭلىنىپ مۇنداق دېيىلدى: «دۇنيانىڭ پادىشاھلىقى پەرۋەردىگارىمىز ۋە ئۇنىڭ مەسىھىنىڭ پادىشاھلىقى بولدى، ئۇ ئەبەدىلئەبەدگىچە ھۆكۈم سۈرىدۇ»
«1كور.» 51:15-52 «بىز ھەممىمىز ئۆلۈمدە ئۇخلايدىغان ئەمەس؛ بەلكى ھەممىمىز ئۆزگەرتىلىدىغان بولىمىز! بىر دەقىقىدىلا... ئەڭ ئاخىرقى كاناي چېلىنغاندا ئۆزگەرتىلىمىز؛ چۈنكى كاناي چېلىنسا، ئۆلگەنلەر چىرىمەس ھاياتقا تىرىلدۈرۈلىدۇ....»
«1تېس.» 16:4 «چۈنكى رەب ئۆزى بىر پەرمان توۋلىشى بىلەن، باش پەرىشتىنىڭ ئاۋازى ۋە خۇدانىڭ ياڭراتقان كاناي ساداسى ئىچىدە ئاسماندىن چۈشىدۇ ۋە مەسىھدە بولغان ئۆلگەنلەر ئاۋۋال تىرىلىدۇ؛ ئاندىن تىرىك قالغان بىزلەر ئۇلار بىلەن بىرگە، رەب بىلەن ھاۋادا كۆرۈشۈش ئۈچۈن، بۇلۇتلار ئارىسىغا ئېلىنىپ كۆتۈرۈلىمىز؛ ۋە شۇنىڭ بىلەن بىز رەب بىلەن مەڭگۈ بىرگە بولىمىز»
«زەك.» 3:14-6 «..ۋە پەرۋەردىگار چىقىپ شۇ يات ئەللەر بىلەن ئۇرۇشىدۇ... ئۇنىڭ پۇتلىرى شۇ كۈنى زەيتۇن تېغىدا تۇرىدۇ.. سىلەر يەھۇدا پادىشاھى ئۇززىيانىڭ كۈنلىرىدە بولغان يەر تەۋرەشتە قاچقىنىڭلاردەك قاچىسىلەر... شۇ كۈنى نۇر توختاپ قالىدۇ..»
شۇ ۋاقىتلاردا: ـــ
(1) خۇدانىڭ تاللىغانلىرى يىغىلىدۇ؛ كاناي چېلىنىدۇ («ۋەھىي»دىكى «يەتتىنچى كاناي» «1كور.» 51:15دە «ئاخىرقى كاناي» دەپ ئاتىلىدۇ).
(2) خۇدا ئۆز سەلتەنىتىدە ھۆكۈم سۈرۈشكە باشلايدۇ.
(3) ئىنسانلارنىڭ ئومۇمىي سوراق ئىشلىرى تەييارلىنىدۇ.
ئالتىنچى پېچەت ئەمدى رەبنىڭ دۇنياغا قايتىپ كېلىشىگە مۇناسىۋەتلىك ئىشلارنى كۆرسىتىدۇ. يەتتىنچى پېچەت بولسا (1:8) ئاسماندا يېرىم سائەتلىك سۈكۈتنى كۆرسىتىدۇ ــ بۇنى سوراق ئالدىدىكى ئىش دەپ قارايمىز. يەر يۈزى شۇ چاغدا كۆرۈنمەيدۇ. بىراق 8-بابتا خاتىرىلەنگەن سورۇندىكى ئىشلار «يەتتىنچى پېچەت»تىن كېيىن ئەمەس، بەلكىم يەتتىنچى پېچەتتىكى ئىشلاردىن ئىلگىرى بولىدۇ («..ۋە مەن قارىسام، مانا....»). ئىنچىكىلىك بىلەن قارىساق، سورۇن ئالتىنچى پېچەتتىن ئىلگىرىكى مەزگىلدە (بەلكىم ئىلگىرىكى ئۈچ يېرىم يىلدا) بولىدۇ. ئۇ 5- ۋە 6-پېچەت ئارىلىقىدىكى ۋاقىتنى، شۇنداقلا 6-پېچەتتىكى بەزى ئىشلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
ئەگەر بىرىنچى تۆت پېچەت ۋە رەببىمىزنىڭ «ماتتا» 24-بابتىكى تۆت ۋەقە («ساختا پەيغەمبەرلەر ۋە ساختا مەسىھلەر»، «ئۇرۇشلار» «ئاچارچىلىقلار ۋە يەر تەۋرەشلەر» ۋە «ۋابالار») توغرۇلۇق بايانى دەرۋەقە ئوخشاش ئىشلارنى كۆرسەتكەن بولسا، («بۇ ئىشلار تۇغۇتنىڭ بېشىدىكى تولغاق ئازابلىرى، خالاس») ئەمدى بۇ جازالار يەر يۈزىدە ئاللىقاچان باشلانغان ھەم ھازىر ئۇلارنى كۆرمەكتىمىز. دەرۋەقە ئۆز دەۋرىمىزدە بۇ ئىشلارنىڭ ئېغىرلىشىش ۋە تېزلىشىش ۋەزىيىتى كۆرۈنمەكتە؛ ساختا پەيغەمبەرلەر، ئۆزىنى مەسىھ دەۋالغۇچىلارنىڭ سانى، دۇنيا بويىچە بولغان ئۇرۇشلارنىڭ سانى، ئاچارچىلىق ۋە (زامانىۋىي تىبابەتچىلىكنىڭ تەرەققىياتى بولغىنى بىلەن) ۋابالاردىن ئۆلىدىغانلارنىڭ سانىنىڭ يېقىنقى يۈز يىلدا ئىلگىرىكى بارلىق تارىختا خاتىرىلەنگەن سانلاردىن كۆپتۇر. يېقىنقى يۈز يىلدا بولغان يەر تەۋرەشلەر ئىلگىرىدە خاتىرىلەنگەن ھەممە يەر تەۋرەشلەردىن كۆپ بولغان. شۇڭا ھازىر پۈتۈن دۇنيادىكى ئېتىقادچىلارغا چۈشىدىغان ئىنتايىن زور زىيانكەشلىك ۋاقتى ئالدىدا تۇرىمىز: «كىشىلەر سىلەرنى تۇتۇپ، ئازاب-ئوقۇبەتكە سېلىپ ئۆلتۈرىدۇ، مېنىڭ نامىم ۋەجىدىن پۈتكۈل ئەللەر سىلەردىن نەپرەتلىنىدۇ». لېكىن شۇنىڭ بىلەن تەڭ: «بارلىق ئەللەرگە ئاگاھ-گۇۋاھلىق بولسۇن ئۈچۈن، خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ھەققىدىكى بۇ خۇش خەۋەر پۈتكۈل دۇنياغا جاكارلىنىدۇ» («مات.» 9:24، 14)..
7-باب ــ كەينىگە قاراش ـــ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»تىن چىققان مېۋە (ھوسۇل)
ئاۋۋال يۇھاننا ئىسرائىلنىڭ ئون ئىككى قەبىلىسىدىن بولغان «144000» كىشىنى كۆرىدۇ. ئۇلار خۇدا تەرىپىدىن ئالاھىدە تاللانغان ۋە ئالاھىدە قوغدىلىدىغانلاردىن بولسا كېرەك. ئۇلار خۇدانىڭ ئالاھىدە ئىلتىپاتىغا ئېرىشكەن ۋە «تۇنجى ھوسۇلنىڭ مېۋىسى» دەپ ئاتالغاچقا (1:14-5)، بىز ئۇلارنى دەسلەپتىكى جامائەتتىكىلەرنى كۆرسىتىدۇ، دېيىشكە مايىلمىز. چۈنكى ئەسلىدە ئۆزلىرىنى خۇدانىڭ مەقسەت-مۇددىئالىرىغا شەرتسىز بېغىشلىغانلىقى ئۈچۈن، بىز بۈگۈنكى كۈندىمۇ خۇدانىڭ سۆز-كالامىنى ئاڭلاشقا نېسىپ بولدۇققۇ؟ ھالبۇكى، بەزى ئالىملار ئۇلار يەتتە يىللىق «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ قورقۇنچلۇق ۋاقىتلىرىدا خۇش خەۋەرنى ئەللەرگە يەتكۈزگۈچى ئالاھىدە بىر گۇرۇپپا بولىدۇ، دەپ قارايدۇ. ئۇنداق بولسا، نېمىشقا ئۇلار «تۇنجى ھوسۇلنىڭ مېۋىسى» دەپ ئاتىلىدۇ؟ تۆۋەندە مۇمكىنچىلىكى بولغان بىر جاۋابنى تىلغا ئالىمىز، لېكىن بىزنىڭ پىكرىمىز يەنىلا يۇقىرىدىكىدەك بولىدۇ.
ئۇ ئىشتىن كېيىن يۇھاننا مۇنداق بىر سورۇننى كۆرىدۇ: «ھەر ئەل، ھەر قەبىلە، ھەر مىللەتتىن بولغان، ھەر تىللاردا سۆزلىشىدىغان سان-ساناقسىز زور بىر توپ خالايىق تەختنىڭ ۋە قوزىنىڭ ئالدىدا تۇراتتى؛ ئۇلارنىڭ ھەممىسىگە ئاق تون كىيدۈرۈلگەن ....». ئۇ ئۇلارنىڭ سالاھىيىتىنى سورىغاندا: «بۇلار دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەتنى بېشىدىن ئۆتكۈزۈپ كەلگەنلەردۇر. ئۇلار تونلىرىنى قوزىنىڭ قېنىدا يۇيۇپ، ئاپئاق قىلغان» جاۋابەن ئېيتىلىدۇ.
«دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت» پەقەت «ئاخىرقى يەتتە يىل»لىق بولسا نېمىشقا يۇھانناغا («دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەتتىن چىققان») بۇ بىر توپ كىشىلەرلا كۆرسىتىلىدۇ؟ ئۇلارنىڭ ئالدىدا ئېتىقاد قىلغۇچىلار يوقمىدى؟ ئويلىرىمىزچە، بۇ زور بىر توپ كىشىلەرنىڭ كۆرسىتىلىشىنىڭ سەۋەبى، خۇش خەۋەرنىڭ دەھشەتلىك قىيىنچىلىققا يۈزلىنىشى بىلەن شۇلاردا، يەنى شۇ «مول ھوسۇل»دا ئاخىرقى ئەڭ چوڭ نەتىجىسى ۋە غەلىبىسى ئايان قىلىنىدۇ. مۇخلىسلارنىڭ سان-ساناقسىز كۆپ بولۇشى ئىلگىرىكى دەۋرلەردىكى مۆمىن بەندىلەرنى (شۇنداقلا بىزلەرنىمۇ) خۇش خەۋەرنىڭ خىزمىتىدە چىڭ تۇرۇشقا رىغبەتلەندۈرىدۇ. گەرچە «ئۇرۇق چېچىش»قا يەر قاتتىق ۋە ھاۋا سوغۇق بولسىمۇ، ئاخىرقى ھوسۇل «سان-ساناقسىز» بولىدۇ. بۇ كىشىلەرنىڭ ئېغىر ئازاب تارتقانلىقى «خۇدا ئۇلارنىڭ كۆزلىرىدىكى ھەر تامچە ياشنى سۈرتىدۇ» دېگەن ئىشتىن كۆرۈنىدۇ. «بۇلار دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەتنى بېشىدىن ئۆتكۈزۈپ كەلگەنلەر» دېگەن جۈملىدىنمۇ كۆرۈنىدۇكى، ئۇلاردىن كۆپ قىسمى ئۇ ۋاقىتتا خۇدانىڭ يولىدا ئۆلتۈرۈلگەن. مۇشۇ سورۇندا ئۇلار «تىرىلگەن يېڭى تەنلىرى»دە بولۇپ، «تەختنىڭ ئالدىدا تۇرىدۇ» ــ شۇڭا بىز مۇشۇ سورۇننى «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»تىن كېيىن بولىدۇ، شۇ مەزگىلنىڭ بىر نەتىجىسى (خۇدا ئالدىدىكى ئەڭ مۇھىم نەتىجە)نى كۆرسىتىدۇ، دەپ قارايمىز.
«دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ بۇ ئىككىنچى يېرىمى زور زىيانكەشلىك ۋە ئېتىقادچىلار قۇربان بولغان مەزگىل ئىكەنلىكى تۆۋەندىكى سەۋەبلەردىن كۆرۈنىدۇ، يەنى:
(1) يۇقىرىدىكى 11:6-ئايەتتىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسىدىن؛
(2) رەببىمىزنىڭ «مات.» 9:24-13دە خاتىرىلەنگەن، شۇ چاغدىكى زىيانكەشلىكنىڭ ئىلگىرى كۆرۈلۈپ باقمىغان دەرىجىدە بولغانلىقى توغرۇلۇق سۆزلىرىدىن؛
(3) «ۋەھىي»دە كېيىن كۆرۈنگەن دىۋىنىڭ ئىنسانلارغا ئۆز بەلگىسىنى قوبۇل قىلىشقا ئىشلەتكەن بېسىمىدىن (ئادەملەر قوبۇل قىلمىسا بارلىق ئىنسانىي ھوقۇقلىرىدىن مەھرۇم بولىدۇ)؛
(4) 27:12دە، «ئەجدىھا»نىڭ ئىسرائىلدىكى «قالدى»غا تېگەلمەيدىغانلىقىنى بايقىغاندىن كېيىنكى غەزىپىنىڭ نەتىجىسىدىن؛
(5) «دان.» 21:7-22دە ۋە كېيىنكى ئايەتلەردە خاتىرىلەنگەن، «دەججال» توغرۇلۇق ۋەھىيلەردىن كۆرگىلى بولىدۇ.
9-8-بابلار ـــ «يەتتە كاناي»
3:8 يەتتە كاناينىڭ چېلىنىشى بولسا «ئالتۇن خۇشبۇيدان»نى تۇتقان پەرىشتىنىڭ خۇشبۇينى «مۇقەددەس بەندىلەرنىڭ دۇئالىرى»غا قوشۇپ سۇنۇشى بىلەن باغلىق بولىدۇ. بۇ دۇئالار بەلكىم 10:6دە كۆرسىتىلگەن «قۇربانگاھ ئاستىدىكى مۇقەددەس بەندىلەر»نىڭ دۇئالىرىغا ئوخشاش بولۇشى مۇمكىن ـــ ئىككى جايدا كۆرسىتىلگەن دۇئالارنىڭ نەتىجىسى ئوخشاشلا خۇدانىڭ جازالىرىنىڭ تۆكۈلۈشى بولىدۇ. خۇدانىڭ جازاسى چۈشسۇن، دېگەن بىر دۇئا «يېڭى ئەھدە»گە مۇۋاپىق دۇئامۇ؟ بىزگە «دۈشمەنلىرىڭنى سۆيگىن، ئۇلار ئۈچۈن دۇئا قىل» دەپ ئەمر قىلىنغان ئەمەسمۇ؟ بىراق خۇدانىڭ «چوڭ سەۋرى» بولسا «چەكسىز سەۋر» ئەمەس. خۇدانىڭ ئاسىيلىق قىلغۇچى ئىنسانىيەتكە كۆرسەتكەن ئۇزۇن سەۋر-تاقىتى بىر كۈن بولمىسا باشقا بىر كۈن چېكىگە يېتىدۇ. ئاشۇ ۋاقىتلاردا خۇدانىڭ ئىرادىسىگە مۇۋاپىق بولغان دۇئا بولسا ئاخىردا ئىنسانلاردىكى ئاسىيلىقلارنىڭ جازالىرىنى تىلەيدىغان دۇئا بولىدۇ.
ھېچبولمىغاندا پەرىشتىلەرنىڭ كاناينى چېلىشلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تۆكۈلگەن جازالار (بۇ جازالار «مەڭگۈلۈك جازالار» ئەمەس، بەلكى يەنىلا «تەربىيىلەش جازالىرى ھېسابلىنىدۇ) قۇربانگاھدىكى دۇئالار تەرىپىدىن باشلانغان بولسا كېرەك. 9:6-11دىكى «5-پېچەت» ۋاقتىدا، مۆمىن بەندىلەرگە، قىساس ۋاقتى كەلمىدى، كۈتۈش كېرەك دېيىلىدۇ. مۇشۇ ئايەتلەرگە قارىغاندا، بۇ كۈتۈش ۋاقتى ھازىر توشتى ــ دېمەك، خۇدانىڭ ئۆلتۈرۈلىدىغان مۆمىن بەندىلىرىنىڭ سانى توشقان بولۇپ، ئېغىر زىيانكەشلىك ۋاقتى ئاخىرلاشتى، ئەمدى خۇدانىڭ جازالىرى بارغانسېرى ئېغىرلاشقان ھالدا چۈشىدۇ. شۇڭا بىز بۇ «يەتتە كاناي»نىڭ ۋاقتى «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ يەتتە يىلىنىڭ ئاخىرقى يېرىمىدا كېلىدۇ، دەپ ئىشىنىمىز. مۇشۇ يەردە «كانايلار»نى تەپسىلىي تەھلىل قىلماي، پەقەت مۇناسىۋەتلىك ۋەقەلەر توغرۇلۇق چۈشەنچىمىزنى تۆۋۆندىكىدەك بايان قىلىمىز: ـــ
(1) «كانايلار» خۇشبۇيداندىكى چوغلار يەر يۈزىگە تاشلىنىشى بىلەن باشلىنىدۇ ـــ نەتىجىدە «ئاۋازلار، گۈلدۈرمامىلار، چاقماقلار ۋە يەر تەۋرەش» بولىدۇ. بۇ ئىشلار بەلكىم كانايلاردىكى ۋەقەلەرنىڭ باشلىنىشى، شۇنداقلا «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ ئىككىنچى يېرىمىنىڭ باشلىنىشىمۇ بولۇشى مۇمكىن («دان.» 24:9-27دىكى ئىزاھاتلارنى ۋە ««دانىيال»دىن ئالغان ساۋاقلار»دا «يەتمىش يەتتە» توغرۇلۇق ئىزاھلىرىمىزنىمۇ كۆرۈڭ). «يەتتە كاناي»نىڭ «يەتتە پېچەت»نىڭ ۋاقىت تەرتىپى بويىچە ئەگىشىپ كەلمەيدىغانلىقىغا ئىسپات كەلتۈرۈش ئۈچۈن بىز پەقەت ئۈچىنچى كاناينىڭ نەتىجىسى «ئاسماندىن چۈشىدىغان، سۇلارنى ئاچچىق قىلىدىغان «كەكرە» ئىسىملىك يۇلتۇز» بولىدۇ، دەپ كۆرسىتىمىز. بۇ ئىش چوقۇم ئالتىنچى پېچەتتىن ئىلگىرى بولىدۇ، چۈنكى شۇ پېچەت ئېچىلغاندا «ئاسماندىن بارلىق يۇلتۇزلار چۈشىدۇ».
قىزىق بىر ئىش شۇكى، سابىق سوۋېت ئىتتىپاقىدىكى ئېتىقادچىلار «چېرنوبىل يادرو ئىستانسىسىدىكى ۋەقە»نى «كەكرە» دېگەن يۇلتۇز بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان بۇ بېشارەتنىڭ بىر ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇشى» دەپ قارايتتى. ئۇكرائىن تىلىدا «چېرنوبىل»نىڭ مەنىسى «كەكرە» دېگەن مەنىدە. يۇقىرىدا بايقىغىنىمىزدەك، نۇرغۇن بېشارەتلەرنىڭ «تولۇق ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇش»ىدىن بۇرۇن دائىم «كىچىك ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇش»لىرى بولىدۇ.
تۆتىنچى كانايمۇ (كۈن، ئاي ۋە يۇلتۇزلارنىڭ ئۈچتىن بىر قىسمى قاراڭغۇلىشىدۇ) ئالتىنچى پېچەتتىن ئىلگىرى بولۇشى كېرەك. چۈنكى ئالتىنچى پېچەتتە «كۈن تولۇق قاراڭغۇلۇشىدۇ، ئاي قانغا ئايلىنىدۇ، يۇلتۇزلار ئاسماندىن چۈشىدۇ».
مۇقەددەس كىتابتا 7 نەرسە ياكى ۋەقە بەزىدە «4+3» (تۆت قوشۇلغان ئۈچ) شەكلىدە بۆلىنىپ بايان قىلىنىدۇ. مەسىلەن، «پېچەتلەر»نىڭ ئالدىنقى تۆتىدە «تۆت ئاتلىق»، كىيىنكى ئۈچىدە «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت» بايان قىلىنىدۇ. كانايلارمۇ شۇنداق. ئاخىرقى ئۈچ كاناي «ئۈچ ۋاي»مۇ دەپ جاكارلىنىدۇ. كېيىنكى ئازابلار تېخىمۇ ئېغىر دەرىجىدە بولىدۇ (ئىبرانىي تىلىدا «ۋاي»نىڭ ئاساسىي مەنىسى «لەنەت ئوقۇلغان» ياكى «قارغالغان» بولىدۇ).
بەشىنچى كاناي ـــ بىرىنچى «ۋاي». باشقا بىر يۇلتۇز ئاسماندىن يەرگە چۈشىدۇ. يۇلتۇزنىڭ مەلۇم شەخس ئىكەنلىكى كۆرۈنىدۇ (4:12، «زەب.» 3:147، «ئايۇپ» 7:38دە يۇلتۇزلار پەرىشتىلەر ياكى پەرىشتىلىك كۈچكە باغلىق كۆرۈنىدۇ). «ھالاكەت» ئىسىملىك پەرىشتە پەيدا بولىدۇ، ئۇ بەلكىم قاراڭغۇلۇققا تەۋە پەرىشتىدۇر. چېكەتكىدەك جانىۋارلار ھاڭدىن چىقىدۇ، ئۇلار ھاشارەت شەكلىدىكى جىنلارمۇ؟ ئۇلارغا ھەرقانداق يېشىل نەرسىگە زىيان يەتكۈزۈش چەكلىنىدۇ. 1-كانايدا بارلىق يېشىللىق كۆيىدۇ؛ شۇڭا مۇشۇ يەردە يېشىللىق قايتىدىن ئۆسۈشكە باشلىدى، دېگەن خۇلاسىگە كېلىش كېرەك.
شۇ ئايەتلەردىن يەنە بايقايمىزكى، بارلىق جىنلار ياكى ناپاك روھلار ھازىر يەر يۈزىدە يۈرمەيدۇ؛ بەزىلىرى ھازىرچە سولانغان ھالدا تۇرىدۇ.
ئالتىنچى كاناي ـــ ئىككىنچى «ۋاي». 12-ئايەتتە يەنە تەكىتلىنىدۇ.
200 مىليون كىشىلىك قوشۇن. ئۇلار كىملەر؟ بەزىلەر ئۇلارنى جوڭگۇ ياكى ھىندىستاننىڭ قوشۇنى دەپ قارايدۇ؛ بىراق ئۇلارنىڭ قىياپىتىدىن قارىغاندا، ئۇلار ئىنسانلارنىڭ قوشۇنى ئەمەس، بەلكى شەرقتىن چىققان بىرخىل «جىنلىق ۋابا» بولۇشى كېرەك. ئۇلار ئېلىپ كېلىدىغان ۋابادىن كۆرىمىزكى، ئىنسانىيەتنىڭ كۆپى «بارسا كەلمەس» ھالغا، يەنى توۋا قىلمايدىغان دەرىجىگە يەتكەن؛ گەرچە ۋابانىڭ خۇدادىن كەلگەنلىكىنى بىلگەن بولسىمۇ، ئۇلار يەنىلا توۋا قىلمايدۇ (20:9-21).
شۇنى دەپ ئۆتىمىزكى، تەۋرات ۋە ۋەھىيدىكى كۆپ بېشارەتلەردە تىلغا ئېلىنغان قوراللار زامانىۋىي قوراللار ئەمەس، بەلكى قەدىمكى قوراللاردۇر. بىز جەزم قىلالمىساقمۇ، ئاخىرقى زاماندىكى ۋابالاردىن بىرى «پەن-تېخنىكىلىك» ئۇرۇشنى چەكلىيەلىشى مۇمكىن دەپ ئويلايمىز. (ئەمەلىيەتتە ماتورلاردەك تۈرلۈك ئاددىي ئېلېكتر يوللىرى، جۈملىدىن بارلىق كومپۇتېرلار بىرلا ماگنېتلىق زەربە دولقۇنىدا ئاسانلا كاردىن چىقىرىلىدۇ. ئۇنداق زەربە دولقۇنى يادرو پارتلاشتىن، قۇياشنىڭ «پارتلاش يالقۇنى»دىن پەيدا بولۇشى مۇمكىن).
مۇشۇ ئايەتلەردىنمۇ ئىنسانىيەتنىڭ قالغان قىسمىنىڭ يەنىلا جىنلارغا ياكى ئالتۇن، تۇچ ياكى تاشتىن ياسالغان بۇتلارغا چوقۇنۇشقا باغلانغانلىقى ئېنىق كۆرۈنىدۇ. روسۇل پاۋلۇسنىڭ دېگىنىدەك «كىشىلەر خۇدانى بىلىشنى رەت قىلسا، خۇدا ئۇلارنى تۈرلۈك ئەخمەقلىككە تاپشۇرىدۇ» («رىم.» 19:1-32، ۋە «2تېس.» 7:2-12نى كۆرۈڭ). ئەگەر بۇ مەزگىل «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ ئىككىنچى يېرىمى بولغاندا، بۇنداق بۇتپەرەسلىك (بەلكىم بابىلنىڭ تەسىرى بىلەن، 17-18-بابلارنى كۆرۈڭ) دىۋىگە بولغان چوقۇنۇش بىلەن تەڭ بولۇشى مۇمكىن.
ئالتىنچى كانايدىكى ئەفرات دەرياسىدا باغلانغان «تۆت پەرىشتە»نىڭ بوشىتىلىشى (كېيىن 16-بابتىمۇ تەسۋىرلەنگەندەك) شەرقتىن كېلىپ ئەفرات دەرياسىدىن ئۆتىدىغان قوشۇن بىلەن باغلىقتۇر.
10-باب ـــ يەتتىنچى كاناينىڭ چېلىنىشقا ھازىرلىنىشى ــ
يۇھانناغا تاپشۇرۇلىدىغان «كىچىك ئورام يازما»
«خۇدانىڭ سىرى تامام بولۇپ ئەمەلگە ئېشىشى»نىڭ ئالدىدا، يەتتىنچى كاناينىڭ تونۇشتۇرۇلۇشىغا (7-ئايەت) ئاز قالغاندا يۇھانناغا كىچىك بىر ئورام يازما تاپشۇرۇلىدۇ؛ ئۇ بۇنى يېيىشى كېرەك ئىدى (11-ئايەت). شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭغا «سەن يەنە كۆپ مىللەتلەر، ئەللەر ۋە ھەر خىل تىللاردا سۆزلىشىدىغانلار ۋە پادىشاھلار توغرىسىدىكى ۋەھىي-بېشارەتلەرنى يەنە جاكارلىشىڭ لازىم» دېيىلىدۇ. بۇ بېشارەتلەر (11-18-بابلار) ئۆتمۈشتىكى بەزى ئىشلار ۋە 19-بابقىچە بولغان ئارىلىقتىكى ۋاقىتلار توغرۇلۇق جامائەتكە زۆرۈر بولغان باشقا ۋەھىيلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. پەقەت 19-بابتىلا «خۇدانىڭ سىرى ئەمەلگە ئاشۇرۇلىدىغان» ئاخىرقى ئەۋجىگە چىققان سورۇن بىزگە ئايان قىلىنىدۇ.
11-باب، 1-ئايەت
يۇھانناغا ئۆلچەم ھاسىسى تاپشۇرۇلۇشىنىڭ مەقسىتى (ئەزاكىيال پەيغەمبەرگە تاپشۇرۇلغاندەك، «ئەزاكىيال» 40-باب): «بارغىن، خۇدانىڭ ئىبادەتخانىسى، قۇربانگاھى ۋە ئۇ يەردە ئىبادەت قىلىۋاتقانلارنى ئۆلچىگىن». مۇشۇ سۆزلەرگە قارىغاندا «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت» ۋاقتىدا يېرۇسالېمدا يەنە بىر جىسمانىي ئىبادەتخانا ۋە قۇربانگاھ قۇرۇلۇشى مۇمكىن (ۋەھىي بېرىلگەن ۋاقتىدا يېرۇسالېمدىكى ئىبادەتخانا ئاللىقاچان رىم ئىمپېرىيەسى تەرىپىدىن مىلادىيە 70-يىلى ئاساسەن ۋەيران قىلىنغانىدى). يەنە كېلىپ كۆزدە تۇتۇلغان بېشارەتتىكى ئىبادەتخانىنىڭ ئىچكى بۆلۈمىگە كىرگەنلەر خۇداغا سادىق بولىدىغانلاردىن بولسا كېرەك. يۇھاننا ئۇلارنى ئۆلچىدىمۇ؟ ئۆلچىدى، دەپ ئويلايمىز، لېكىن ئۇزۇنلۇق-كەڭلىكى بىزگە ئېيتىلمايدۇ. نېمىشقا؟ ۋە نېمىشقا «ئىبادەتخانىنىڭ تاشقىرىقى ھويلىسىنى (بۇلغانغانلىقى تۈپەيلىدىن) ئۆلچىمەي قوي» دېيىلىدۇ؟ بۇ ئىش بەلكىم خۇدانىڭ يېرۇسالېمدا يېڭىدىن قۇرۇلىدىغان شۇ ئىبادەتخانىنىڭ ئىچكى قىسىملىرىنى دەسلەپتە قوغدايدىغانلىقىنى كۆرسىتىشى مۇمكىن. ھېچبولمىغاندا روھىي دۈشمىنىمىز بىزنىڭ خۇداغا ئىبادەت قىلىشتىكى سىرتقى ئىپادىلىرىمىزنى بەزى ۋاقىتلاردا چەكلىيەلىسىمۇ، خۇدا ئىچكى دۇنيايىمىزدا ئۆزىگە ئۆتكۈزۈلىۋاتقان ئىبادىتىمىزگە ھېچقاچان ھېچكىمنىڭ چەك قويۇشىغا يول قويمايدۇ.
بۇ يېڭى ئىبادەتخانا توغرۇلۇق «ئەزاكىيال»دىكى «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدىن نەقىل كەلتۈرىمىز: ـــ «ئىسرائىلىيەدە تۇرۇۋاتقان يەھۇدىي خەلقىنىڭ ئاز دېگەندە 1950-يىللاردىن بېرى يېڭى بىر ئىبادەتخانىنى قايتىدىن قۇرۇش چېرتيوژى ۋە ئىبادەتخانىنىڭ ئەسلىدىكى يېرىدە قايتىدىن قۇربانلىقنى قىلىش پىلانى بولۇپ كەلگەن. ئاڭلىشىمىزچە ئۇلار قۇرماقچى بولغان ئىبادەتخانىنىڭ چېرتيوژى ئەزاكىيالنىڭ 40-44-بابلىرىغا ئاساسلانغان. لېكىن زىئون تېغىنىڭ (تاغنىڭ بۈگۈنكى تۈزۈلۈشىگە قارىغاندا) ئەزاكىيال كۆرگەن ئىبادەتخانىنى قۇرغۇدەك يېرى يوق، ۋە قۇرۇلۇشقا باشقا توسالغۇلار بار. لېكىن ئىشىنىمىزكى، ئۇلار بىر ئىبادەتخانىنى قۇرىدۇ. چۈنكى تەۋرات ۋە ئىنجىلدا، دەججالنىڭ ئاخىرقى زاماندا «ئىبادەتخانىنى ئىگىلىۋېلىشى» ۋە شۇ يەردە ئۆز يىرگىنچلىك مەبۇدىنى تىكلىشى توغرۇلۇق بېشارەتلەر بار («دان.» 27:9، 11:12، «مات.» 15:24، «2تېس.» 1:2-11نى كۆرۈڭ).
بۇ ئىبادەتخانا بەلكىم دەججالنىڭ قولى بىلەن ۋەيران بولىدۇ؛ ئەيسا مەسىھ دۇنياغا قايتىپ كەلگەندە يەر يۈزى ئۈستىگە مىڭ يىل ھۆكۈم سۈرۈشى («ۋەھ.» 1:20-7)نىڭ دەسلىپىدە ئەزاكىيال كۆرگەن بۇ يېڭى ئىبادەتخانىنى قۇرىدۇ دەپ ئىشىنىمىز».
بىراق مۇشۇ يەردە: «يېرۇسالېمدا ئۈچىنچى بىر «ئىبادەتخانا» قۇرۇشنىڭ نېمە ھاجىتى بار؟ نېمە ئەھمىيىتى بولسۇن؟ ئۇنىڭ قۇرۇلۇشى خۇدانىڭ ئىرادىسىگە مۇۋاپىقمۇ؟» دېگەندەك مۇھىم سوئاللارنى قويۇشقا توغرا كېلىشى مۇمكىن. چۈنكى ئىنجىلدا بىزگە تاپشۇرۇلغان ئېنىق تەلىملەر بويىچە، خۇدا «ئىنسان قوللىرى بىلەن ياسىغان ئىبادەتخانىلار»نى تاشلاپ، ئۆزىگە ئېتىقاد قىلغان ئىنسانلاردىن تەركىب تاپقان دۇنياۋى جامائەتنى «تىرىك، ھەقىقىي ئىبادەتخانا»سى قىلىپ، ئۆز شان-شەرىپىنى ئۇنىڭغا ئامانەت قىلغان. ھالبۇكى، ئۇنىڭ قەدىمكى خەلقى بولغان يەھۇدىيلار (خۇدانى بىلمىگەن ھالدا) ئۇنىڭغا يېڭى بىر ئىبادەتخانا قۇرۇپ، ئۇ يەردە قايتىدىن قۇربانلىقلارنى سۇنۇشقا باشلىسا ئىش قانداق بولىدۇ؟ ئېسىمىزدە باركى، مەسىھ يەر يۈزىدە خىزمەتتە بولغان ۋاقىتتا يېرۇسالېمدا بىر ئىبادەتخانا بار ئىدى. بۇ ئىبادەتخانا ھەم بۇتپەرەس بولغان، چىرىكلىشىپ كەتكەن رەزىل پادىشاھ ھېرود تەرىپىدىن قۇرۇلغان، شۇنداقلا ئۆز خىيالى بويىچە ئىجاد قىلغان بەزى نەرسىلەرنى قوشقان بولسىمۇ، ئەيسا يەنىلا ئۇنى «خۇدانىڭ ئىبادەتخانىسى» دېگەن نام بىلەن ئېتىراپ قىلدى. مەسىلەن، ئۇ: «خۇدا، «مېنىڭ ئۆيۈم بارلىق ئەللەر ئۈچۈن دۇئاخانا بولىدۇ»، دېدى» دەپ، خانىنى ئۆز پۇلپەرەسلىكى بىلەن بۇلغىغانلارنى ئەيىبلىدى («مار.» 17:11). ئىشىنىمىزكى، يەھۇدىي خەلقى كەلگۈسىدە ئوخشاش يولدا، يەنى خۇدانى تونۇمىغان ۋە ئۇنىڭ ئەمرىسىز ھالدا شۇ ئۈچىنچى ئىبادەتخانىنى قۇرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ئىبادەتخانا ئۇنىڭ نامى بىلەن چېتىشلىق بولىدۇ ۋە دەل شۇ سەۋەبتىن «دەججال» (دىۋە، «مەسىھنىڭ رەقىبى») ئۇنى ئۆزىنىڭ ئىبادەتخانىسى قىلماقچى بولۇپ، ئۇنىڭغا «يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق»نى (ئادەملەرنى ئۆزىگە چوقۇندۇرغۇدەك نامەلۇم بىر نەرسە ياكى ئىشنى) سالىدۇ. شۇنداق بىر يول بىلەن دىۋە ئۆزىنى خۇدانىڭ ئورنىغا قويماقچى بولىدۇ («دان.» 27:9، 11:12، «مات.» 15:24، «2تېس.» 11-1:2). بىزنىڭچە دەل مۇشۇ ئىشلار تۈپەيلىدىن، بولۇپمۇ ئۆز نامى دۇنيادىكىلەرنىڭ نەزىرىدە ئىبادەتخانا بىلەن باغلىق بولغاچقا، خۇدا بۇ خانىنى «مېنىڭكى» دەيدۇ ۋە ئاخىر بېرىپ ئۇنى بۇلغىغانلارنى قاتتىق جازالايدۇ.
2-ئايەتتە خانىنىڭ سىرتقى ھويلىسى «يات ئەللەرگە 42 ئايغىچە تاپشۇرۇلغان» دېيىلىدۇ. بۇ سۆزلەر يەنە رەببىمىزنىڭ: ««ۋەيران قىلغۇچى يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق» «مۇقەددەس بىر جاي»دا تۇرىدۇ» دېگەن سۆزلىرىنى بىزگە ئەسلىتىدۇ («ماتتا» 24-بابتا). مۇشۇ يەرگىچە بۇ «ۋەيرانچىلىق» پەقەت «سىرتقى ھويلىدا» بولىدۇ؛ لېكىن روسۇل پاۋلۇس بىزگە: ««گۇناھىي ئادەم» (دەججال، دىۋە) ... خۇدا دەپ ئاتالغانغا ياكى كىشىلەر چوقۇنىدىغان ھەرقانداق نەرسىلەرگە قارشى چىقىپ، ئۆزىنى ھەممىسىدىن ئۈستۈن قىلىپ كۆرسىتىدۇ؛ ئۇ شۇنداق قىلىپ خۇدانىڭ ئىبادەتخانىسىدا (ئۇنىڭ «مۇقەددەس جايى»دا) ئولتۇرۇۋېلىپ، ئۆزىنى خۇدا دەپ كۆرسىتىپ جاكارلايدۇ» دەپ تەلىم بېرىدۇ. بۇ سۆزلەرگە قارىغاندا، دەججال «نومۇسسىزلىق»ىنى ئاۋۋال «سىرتقى ھويلا»غا، ئاندىن ئاخىرىدا ئىچكى «مۇقەددەس جاي»غا سېلىشى مۇمكىن. دەججالنىڭ باشقا نەچچە ئىشلىرى 12-13-بابلاردىمۇ كۆرۈلىدۇ.
3-6-ئايەتتە، توۋا قىلىش كېرەكلىكىنى جاكارلايدىغان بۇ ئىككى گۇۋاھچىنىڭ قابىلىيەتلىرى مۇسا ۋە ئىلياس پەيغەمبەرلەرنىڭكى بىلەن ئوخشىشىدىغان بولغاچقا، بەزى ئالىملار ئۇلارنى دەل شۇ ئىككى پەيغەمبەر دەپ قارايدۇ. تەۋراتتىكى بېشارەتلەرگە ۋە رەببىمىزنىڭ سۆزىگە ئاساسلانغاندا («مات.» 11:17-12، «مار.» 11:9-12) ئىلياس پەيغەمبەر قايتىپ كېلىشى مۇقەررەر. ئۇلار «پۈتكۈل يەر يۈزىنىڭ رەببى» ئالدىدا تۇرىدىغان «ئىككى زەيتۇن دەرىخى» بولىدۇ. ھاگاي ۋە زەكەرىيا پەيغەمبەرلەر ئۆز دەۋرىدە شۇنداق ئىدى («زەك.» 1:4-7) (مۇشۇ يەردە ئېيتىپ ئۆتىمىزكى، تەۋراتتا، «پۈتكۈل يەر يۈزىنىڭ رەببى» دېيىلگەن بولسا، خۇدانىڭ گۇۋاھلىقى ئىسرائىل زېمىنىدا بار بولىدۇ. ئەكسىچە، خۇدا «ئەرشتىكى خۇدا» دېيىلگەندە، خۇدانىڭ گۇۋاھلىقى ئىسرائىل زېمىنىدىن يوقاپ كەتكەنلىكىنى، زېمىنىدىن سىرتىدا تۇرغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. 13-ئايەتنى كۆرۈڭ).
بۇ ئىككى گۇۋاھچىنىڭ سۇلارنى بويسۇندۇرىدىغان قۇدرىتى بار، شۇڭا ئۇلار يۈرگۈزىدىغان جازالار دېڭىزغا زىيان يەتكۈزىدىغان «ئىككىنچى كاناي» بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولۇشى مۇمكىن؛ «سۇلار» دېگەن سۆز 10:8دە دېڭىزنى ئەمەس، بەلكى دەريا-بۇلاقلارنى كۈرسىتىدۇ؛ لېكىن «سۇلار» بۇلغانغان بولسا، ئۇلار دېڭىزغا ئېقىپ چۈشۈپ ئۇنىمۇ بۇلغىشى مۇمكىن.
13-ئايەتتە كۆرسىتلگەن يەر تەۋرەش «يەتتىنچى كاناي» ياكى «يەتتىنىچى چىنە»گە باغلىق «قاتتىق يەر تەۋرەش» ئەمەس (18:16).
15-ئايەتتە «يەتتىنچى كاناي چېلىنىدۇ» ــ قايتىلايمىزكى، «يەتتىنچى كاناي» زاماننىڭ ئاخىرىنى كۆرسىتىدۇ. بۇنىڭغا 15-19-ئايەتلەر ئىسپات بېرىدۇ، چۈنكى «دۇنيانىڭ پادىشاھلىقى پەرۋەردىگارىمىز ۋە ئۇنىڭ مەسىھىنىڭ پادىشاھلىقى بولدى، ئۇ ئەبەدىلئەبەدگىچە ھۆكۈم سۈرىدۇ» (6:19نىمۇ كۆرۈڭ).
19-ئايەتتە خۇدانىڭ ئىبادەتخانىسى ئېچىلىدۇ (ئۇ ئىبادەتخانا ئەرشتە، يەردە ئەمەس، 5:7، 15:14-17، 5:15-6، 1:16، 17نىمۇ كۆرۈڭ)؛ «ئەھدىسىنىڭ ساندۇقى»، يەنى ئۆز ھۇزۇرى ئولتۇرغان جايى كۆرۈنىدۇ. بۇ ئىشلارنى دەل رەب ئۆزى يەر يۈزىگە قايتىپ كېلەي دېگەن ۋاقىتتىكى ئالامەتلەر، دەپ قارايمىز. «يەتتىنچى چىنە» بىلەن باغلىق ئىشلار بۇلارغا ئوخشاشتۇر (17:16-21).
شۇڭا «يەتتىنچى كاناي»دىكى ئاخىرقى ئىشلاردىكى ۋاقىت دەل «ئالتىنچى پېچەت»تىكى ئاخىرقى ئىشلاردىكى ۋاقىتتۇر، يەنى «ئۇلارنىڭ (خۇدانىڭ ۋە قوزىنىڭ) دەھشەتلىك غەزىپى كەلگەن كۈنى»گە ئوخشاش ۋاقىتتۇر. «يەتتىنچى چىنە»دىكى ئىشلارنىڭ ئاخىرىمۇ ئوخشاش شۇ ۋاقىت بولسا كېرەك (17:16-21).
14-12-بابلار
مۇشۇ بابلاردا ئالەمنىڭ ئاپىرىدە بولغاندىن باشلاپ مەسىھنىڭ دۇنياغا قايتىپ كېلىشىگىچە ئارىلىقتىكى تارىخنىڭ بەزى سىرلىرىنى بىزگە ئاشكارە قىلىنىدۇ. بۇ سىرلار «ۋەھىي»دە ئاللىقاچان كۆرسىتىلگەن بولۇپ، ئاخىرقى زاماندىكى مۇھىم ۋەقەلەر بىلەن زىچ مۇناسىۋىتى بار. بۇ بابلاردىمۇ دانىيال پەيغەمبەر ۋە رەببىمىز ئۆزى ئېيتقان ئاشۇ «ۋەيران قىلغۇچى يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق»نىڭ نېمە ئىكەنلىكى توغرۇلۇق خېلى كۆپ مەلۇماتلار تەمىنلىنىدۇ.
1-ئايەت ـــ ئەرشتە كۆرۈنگەن ئايال ــ بىزنىڭچە بۇ ئايال «ھەقىقىي ئىسرائىل» ــ يەنى «قالدى»نى بىلدۈرىدۇ. ئۇ «ئوغۇل بالا»نى تۇغىدۇ. كېيىن «ئوغۇل بالا» توغرۇلۇق «ئەللەرنى تۆمۈر ھاسا بىلەن باشقۇرىدۇ» دېيىلگەچكە، ئۇ چوقۇم ئەيسا مەسىھنىڭ ئۆزىدۇر («زەب.» 2-كۈي). شۇڭا ئايال مەسىھنى تۇغقاچقا، «جامائەت» بولالمايدۇ، بەلكى ئىسرائىل بولسا كېرەك.
6-2-ئايەتلەر ـــ بۇ ئايەتلەدە ئالەم ئاپىرىدە بولغان ۋاقتىدىكى بىر ۋەقە ـــ شەيتاننىڭ ئەسلىدىكى ئەرشتە خۇداغا قارشى كۆتۈرگەن ئىسيانى كۆرسىتىلىدۇ. ئايەتلەرگە قارىغاندا ئۇ چاغدا ئۇ ئۆزى بىلەن پەرىشتىلەرنىڭ ئۈچتىن بىرىنى يەر يۈزىگە تارتىپ ئەكىلىۋالغانىدى. بۇ ئايەتلەردىن يەنە، ئەيسا مەسىھنىڭ تۇغۇلۇشىنىڭ «ئارقا كۆرۈنۈشى»نىمۇ كۆرىمىز. ھېرود پادىشاھ ئەيسانى ئۆلتۈرمەكچى بولغان چاغلاردا ئەسلىدە شەيتاننىڭ قورالى ئىدى. كېيىن، «ئوغۇل بالا» خۇدانىڭ يېنىغا كۆتۈرۈلىدۇ ــ بۇنى ئەيسانىڭ ئاسمانغا كۆتۈرۈلۈشى، دەپ قارايمىز.
بۇنىڭدىن كېيىن «ئايال» «چۆل-باياۋان»غا قاچىدۇ، شۇ يەردە 1260 كۈن (ئۈچ يېرىم يىل) ئالاھىدە قۇۋۋەتلىنىدۇ. بۇ ۋاقىت «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ بىرىنچى يېرىمىمۇ؟ ـــ تۆۋەندىكى سۆھبىتىمىزنى كۆرۈڭ. بۇ قىياس توغرا بولسا ئەمدى رەببىمىزنىڭ ئاسمانغا كۆتۈرۈلۈشى (ئىسرائىل تەرىپىدىن چەتكە قېقىلغاندىن كېيىن) ۋە «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ باشلىنىشى (ئىسرائىلدىكى «قالدى» قايتىدىن خۇدانىڭ ئالاھىدە باشپاناھى ئاستىغا كىرىدىغان ۋاقىت) ئارىلىقىدىكى ۋاقىت «مەۋجۇت بولمىغاندەك» ئۆتۈپ كەتكەندەك قىلىدۇ. دانىيال پەيغەمبەر ئالدىنئالا ئېيتقان «يەتمىش ھەسسە يەتتە ۋاقىت» ئىچىدىكى «69 يەتتە ۋاقىت» رەببىمىزنىڭ ئازاب-ئوقۇبەتلىرى بىلەن تۈگەپ، «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت» («يەتمىش ھەسسە يەتتە» ئىچىدىكى ئاخىرقى «يەتتە ۋاقىت») بىلەن قايتىدىن باشلىنىدىغان بولسا، بۇ دەل كۈتكۈنىمىزدەك بولمامدۇ؟ ھازىر بىز قايتىدىن دانىيالنىڭ شۇ بېشارىتىگە قارايلى: ـــ
«بۇ ئاتمىش ئىككى «يەتتە ۋاقىت» (62+7=69) مەزگىلى ئۆتكەندىن كېيىن مەسىھ ئۈزۈپ تاشلىنىدۇ، ئۇنىڭدا ھېچنەرسە قالمايدۇ. كەلگۈسىدە بولىدىغان ئەمىرنىڭ (رىمنىڭ ئەمىرىنىڭ) خەلقى بۇ شەھەر بىلەن مۇقەددەس ئىبادەتخانىنى گۇمران قىلىدۇ. بۇ ئاقىۋەت كەلكۈندەك بېسىپ كېلىدۇ؛ ئاخىرىغىچە جەڭلەر داۋاملىشىدۇ؛ ئۇ يەردە بولىدىغان ۋەيرانچىلىقلار بېكىتىلگەندۇر» («دان.» 26:9)
مۇشۇ يەردە يېرۇسالېمنىڭ ۋەيران قىلىنىشى ۋە يېرۇسالېم شەھىرىگە، شۇنداقلا يەھۇدىي خەلقىنىڭ بېشىغا كېيىن چۈشىدىغان نۇرغۇن قىيىنچىلىقلار ئالدىنئالا ئېيتىلىدۇ. ئاندىن بىز بىراقلا سەكرەپ «يەتمىشىنچى يەتتە ۋاقىت»قا ئۆتىمىز. شۇ ۋاقىتتا «كەلگۈسىدە بولىدىغان ئەمىر» يەنە پەيدا بولۇپ يەھۇدىي خەلقى بىلەن بىر ئەھدە تۈزىدۇ. بۇ ئەھدە ئۇلارنىڭ بىخەتەرلىكىگە، شۇنداقلا يېڭىدىن قۇرغان ئىبادەتخانىدا ئىبادەت قىلىش ئەركىنلىكىگە كاپالەت بېرىشى مۇمكىن، دەپ ئويلايمىز: ـــ
«ئۇ ئەمىر خۇدانىڭ خەلقىنىڭ كۆپ قىسمى بىلەن ئاخىرقى بىر «يەتتە ۋاقىت»تا دوستلۇق ئەھدىنامىسى تۈزىدۇ، لېكىن بۇ «يەتتە ۋاقىت»نىڭ يېرىمىغا كەلگەندە ئۇ ئىبادەتخانىدىكى قۇربانلىق ۋە ئاش ھەدىيەلەرنى سۇنۇشنى ئەمەلدىن قالدۇرىدۇ. ئۇ چاغدا ۋەيران قىلغۇچى «يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق» مۇقەددەس ئىبادەتخانىنىڭ ئەڭ ئېگىز جايىغا قويۇلىدۇ. تاكى بالايىئاپەت، يەنى خۇدا بېكىتكەن كۈلپەت ۋەيران قىلغۇچىنىڭ بېشىغا ياغدۇرۇلغۇچە شۇ يەردە تۇرىدۇ» (27:9)
تەھلىلىمىز توغرا بولسا «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ يەتتە يىلى دەل مۇشۇ ئەھدىنىڭ تۈزۈلۈشى بىلەن باشلىنىدۇ. بۇ ئەھدە «خەلقىنىڭ كۆپ قىسمى» بىلەن تۈزۈلىدۇ دېمەك، ئۇنىڭغا قوشۇلمايدىغان ئاز بىر قىسمى باردۇر. شۇنىڭ بىلەن «ئايال» بەلكىم مۇشۇ چۆل-باياۋانغا قېچىپ 1260 كۈن تۇرغان، دەججالنىڭ ئەھدىسىگە ئەسلا قوشۇلمىغان «قالدى» بولۇشى مۇمكىن.
بۇ ئىشقا ۋە 13-16-ئايەتلەردىكى بېشارەتلەرگە قارىغاندا، ئىسرائىلدىن بولغان «قالدى» ۋەتىنىدىن قېچىشقا مەجبۇر بولىدۇ، لېكىن شۇنداق قىلسا، خۇدانىڭ باشپاناھلىقى ئاستىدا قالالايدۇ. دەججالنىڭ ئەھدىسىدە يوشۇرۇن بىر شەرت بولۇشى مۇمكىنكى، مەسىھكە ئەگەشكەن يەھۇدىيلەرنىڭ ئىسرائىل زېمىنىدا تۇرۇشىغا رۇخسەت بولمايدۇ. قىزىق بىر ئىش شۇكى، ھازىر ئىسرائىلىيە ھۆكۈمىتى ئۆز زېمىنىغا ئولتۇراقلاشماقچى بولغانلارغا دەل مۇشۇنداق شەرت قويىدۇ. دۈشمەننىڭ مەقسىتى ئۇلارنى يوقىتىش بولسىمۇ، ئۇلار خۇدا تەرىپىدىن ئالاھىدە قوغدىلىدۇ. قاچقانلارنىڭ مەخسۇس بىر جايغا قاچىدىغانلىقى (مىلادىيە 70-يىلى يەھۇدىي ئېتىقادچىلار ئىئوردانىيەدىكى «پەللە» شەھىرىگە قاچتى ۋە شۇنىڭدەك بىخەتەر بولدى) ياكى يەھۇدىي ئەمەس ئېتىقادچىلار بىلەن يوشۇرۇنىدىغانلىقى تېخى ئېنىق ئەمەس.
ئەمدى 14:7 ۋە 1:14دە ئېيتىلغان 144000 مۇشۇ «خۇدانىڭ قالدىسى» ياكى ئۇنىڭ بىر قىسمىمۇ؟ بۇنىڭغا بىز تېخى جاۋاب تاپالمىدۇق.
شەيتان «ئايال»غا تېگەلمەي قېلىپ دەرغەزەپ بولدى ۋە «ئۇنىڭ (ئايالنىڭ) قالغان نەسلى، يەنى خۇدانىڭ ئەمرلىرىگە ئەمەل قىلىپ، ئەيسانىڭ گۇۋاھلىقىنى تۇتقان پەرزەنتلىرى بىلەن جەڭ قىلغىلى كەتتى». «ئۇنىڭ قالغان نەسلى» بولسا دەل يەھۇدىي ئەمەس بولغان جامائەتلەر، دەپ قارايمىز. شۇنىڭ بىلەن «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ بىرىنچى يېرىمىنىڭ بېشىدىمۇ جامائەتكە قارشى زور بىر زىيانكەشلىك كۆتۈرۈلىدۇ.
9-7-ئايەتلەردە يۇقىرىدىكى ئىشلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولغان «ئەرشتىكى ئۇرۇش» تەسۋىرلىنىدۇ. مىكائىل ۋە پەرىشتىلىرى ئەجدىھا بىلەن جەڭ قىلىدۇ، شەيتان يەرگە تاشلىنىدۇ. گەرچە شەيتان غەزىپى تۈپەيلىدىن يەر يۈزىدىكىلەرگە «ۋاي» دېگەن بولسىمۇ، ئەرشنىڭ نەزىرىدە بۇ خۇشاللىق ئىش بولدى؛ چۈنكى قىسقا ۋاقىتتىن كېيىن خۇدانىڭ مۆمىن بەندىلىرى مىراسىغا ئېرىشىدۇ.
بۇ ئىشلارنىڭ يەنە دانىيال پەيغەمبەرنىڭ بېشارەتلىرى بىلەن ئېنىق مۇناسىۋەتلىك ئىكەنلىكىنى كۆرىمىز: ـــ «ئۇ چاغدا، قېرىنداشلىرىڭنى «قوغدىغۇچى ئۇلۇغ ئەمىر» مىكائىل مەيدانغا چىقىدۇ. بىر ئازابلىق مەزگىل بولىدۇ؛ يۇرت-دۆلەت بارلىققا كەلگەندىن بۇيان، شۇنداق چوڭ بالايىئاپەتلىك ۋاقىت بولۇپ باقمىغان. بىراق شۇ چاغدا خەلقىڭ قۇتقۇزۇلىدۇ؛ ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى نامى ھاياتلىق دەپتىرىگە پۈتۈلگەنلەرنىڭ ھەممىسى نىجاتلىققا ئېرىشىدۇ» («دان.» 1:12-2).
13-باب، 1-7-ئايەتلەر
13-بابتىكى ئىزاھاتىمىزدا كۆرسەتكىنىمىزدەك، ئەيسا مەسىھ خۇدانىڭ دەل «ئوبرازى ۋە ئوخشاشلىقى» بولغاندەك دىۋە دەل شەيتان («ئەجدىھا»)نىڭ «ئوبرازى ۋە ئوخشاشلىقى»دۇر.
17:2- ۋە 15-دىن ۋە «يەش.» 20:57دىن ئوقۇغىنىمىزدەك، «سۇلار» ياكى «دېڭىز» ئازدۇرۇلۇپ قايماقتۇرۇلغان يەر يۈزىدىكى ئەللەرگە دائىم ۋەكىللىك قىلىدۇ.
دېۋە مەسىھنى دوراپ ئۇنىڭ سالاھىيىتىگە ئېرىشىش ئۈچۈن، ھەتتا «ئۆلۈمدىن تىرىلگەندەك» كۆرۈنىدۇ. دىۋىگە «كۇپۇرلۇق سۆزلەيدىغان بىر ئېغىز» بېرىلىدۇ، شۇنداقلا يەنە «42 ئاي»غىچە «داۋاملىشىش»قا ھوقۇق بېرىلىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىز شۇنداق قارايمىزكى: ـــ «دان.» 27:9دە ئېيتىلغاندەك دىۋە ئىسرائىل بىلەن ئەھدىسىنى بۇزۇپ، ئۆزىنىڭ ھەقىقىي سالاھىيتىنى ئاشكارىلايدۇ. شۇ چاغدا ئۇ يېرۇسالېمدىكى ئىبادەتخانىدىن پايدىلىنىپ، ئۆزىگە ئىبادەت كەلتۈرۈش ئۈچۈن شۇ يەردە «يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق»نى بەرپا قىلىدۇ.
«ئۇنىڭ مۇقەددەس بەندىلەرگە قارشى جەڭ قىلىپ، ئۇلارنىڭ ئۈستىدىن غالىب كېلىشىگە يول قويۇلدى. ھەر قەبىلە، ھەر مىللەت، ھەر خىل تىلدا سۆزلىشىدىغان ئەللەرگە ھۆكۈمرانلىق قىلىش ھوقۇقى بېرىلدى» (7:13). شۇنىڭ بىلەن دىۋە پۈتكۈل دۇنيانىڭ دېگۈدەك ئىمپېراتورى بولىدۇ، ۋە ئوخشاش ۋاقىتتا جامائەتكە تېخىمۇ كۈچلۈك زىيانكەشلىك قىلىشقا باشلايدۇ. ئېتىقادچىلارنىڭ كۆپ قىسمى شۇ چاغدا ئۆلتۈرۈلۈشى مۇمكىن.
بۇنداق ئىشلار «دان.» 23:7-26-ئايەتلەردە ئايان قىلىنغىنىغا ئوخشاش: ـــ
«تۆتىنچى مەخلۇق كەلگۈسى دۇنيادا باش كۆتۈرىدىغان تۆتىنچى پادىشاھلىق بولۇپ، ئۇ باشقا ھەرقانداق پادىشاھلىقلارغا ئوخشىمايدۇ. ئۇ پۈتۈن دۇنيانى يۇتۇپ، پۈتۈن يەر يۈزىنى ئاياق ئاستى قىلىپ، كۇكۇم-تالقان قىلىدۇ. ئون مۈڭگۈز بولسا، بۇ پادىشاھلىقتىن چىقىپ ھۆكۈمرانلىق قىلىدىغان ئون پادىشاھدۇر. كېيىن يەنە بىر پادىشاھ مەيدانغا چىقىدۇ ئۇ ئىلگىرىكى پادىشاھلارغا ئوخشىمايدۇ؛ ئۇ ئۈچ پادىشاھنى ئاغدۇرۇپ تاشلايدۇ. ئۇ ھەممىدىن ئالىي بولغۇچىغا قارشى كۇپۇرلۇق سۆزلەرنى قىلىدۇ ھەمدە ھەممىدىن ئالىي بولغۇچىنىڭ مۇقەددەس بەندىلىرىنى ھالسىزلاندۇرىدۇ. ئۇ كالېندارنى ۋە ھېيت-ئايەملەرنى ۋە مۇقەددەس قانۇنلارنى ئۆزگەرتىۋېتىشنى قەستلەيدۇ. خۇدانىڭ مۇقەددەس بەندىلىرى «ئۈچ يېرىم ۋاقىت» (ئۈچ يېرىم يىل) ئۇنىڭ ھۆكۈمرانلىقىغا تاپشۇرۇلىدۇ.
ئاندىن كېيىن خۇدانىڭ سوتى ئېچىلىدۇ، بۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ ئىدارە قىلىش ھوقۇقى تارتىۋېلىنىپ، مەڭگۈلۈك ئۈزۈل-كېسىل يوقىتىلىدۇ»
بۇ ئايەتلەرگە قارىغاندا «دىۋە ئىمپېرىيەسى»نىڭ ئون پادىشاھلىقى «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»لىك مەزگىلنىڭ دەل ئوتتۇرىسىدا «بەرق ئۇرىدۇ»، ۋە شۇ ۋاقىتتىن باشلاپ ئوچۇق كۇپۇرلۇقى باشلىنىدۇ.
17-11-ئايەتلەردە قوزىغا ئوخشايدىغان ئىككىنچى دىۋە پەيدا بولىدۇ. بۇ دىۋىنىڭ ۋەزىپىسى «بىرىنچى دىۋىنىڭ ھوقۇقىغا ئىگە» بولۇپ، «ساختا پەيغەمبەر» بولۇپ، تۈرلۈك مۆجىزىلىك ئالامەتلەر ئارقىلىق بارلىق ئىنسانلارنى بىرىنچى دىۋىگە ئىبادەت قىلدۇرۇشتىن ئىبارەت بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ساختا بىر «ئۈچ بىر گەۋدە» پەيدا بولىدۇ ـــ خۇدانىڭ ئورنىنى ئالماقچى بولغان ئەجدىھا، ئوغۇلنىڭ ئورنىنى ئالماقچى بولغان، ئەجدىھانىڭ «ئوبرازى» بولغان دىۋە ۋە ئۇلارغا ئىبادەت كەلتۈرمەكچى بولغان، مۇقەددەس روھنىڭ رولىنى دورايدىغان «ساختا پەيغەمبەر» بار بولىدۇ.
«دىۋىنىڭ بۇت-ھەيكىلى» ـــ بىزنىڭچە دەل دانىيال كۆرسەتكەن «يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق».
«ئەقىل-پاراسىتى بارلىكى كىشىلەر دىۋىنىڭ رەقىمىنى ھېسابلاپ باقسۇن» ــ ئەمدى بۇنى قىلىش ئۈچۈن قانداق «ھېكمەت» كېرەك بولىدۇ؟
«ۋەھىي»نىڭ ئەڭ دەسلەپكى ئوقۇرمەنلىرى ئۈچۈن بۇ ھېچقانداق قىيىن ئىش بولمايدۇ. چۈنكى ھەم گرېكلەر ھەم ئىبرانىيلارنىڭ ھېچقانداق ئايرىم رەقەم سىستېمىسى بولمىغاچقا، مەلۇم ساننى بىلدۈرۈش ئۈچۈن ھەرپلەرنى ئىشلىتەتتى. بۇنداق سىستېمىدا گرېكچە ئېلىپبەنىڭ بىرىنچى ھەرپى «ئالفا» بولسا 1نى بىلدۈرەتتى، ئىككىنچى ھەرپ «بېتا» بولسا 2نى بىلدۈرەتتى....
«ئۇنىڭ ئىسمىنىڭ رەقىمى» ئاددىي پۇقرالار كۆپ يەرلەردە ئۆز ئىسمىدىكى ھەرپلەر بىلدۈرگەن «سان»نى بىر-بىرىگە قوشۇپ، يىغىندىسىنى ئۆز دوستلىرىغا ئېيتىپ بېرەتتى؛ بۇ رەقەم «مەخپىي شىفىر» سۈپىتىدە دوستلار ئارىسىدا ئۆز ئىسمىغا ۋەكىللىك قىلاتتى. مەسىلەن، ئارخېئولوگلار كولاپ چىققان قەدىمكى شەھەر پومپەيدىكى ئۆيلەرنىڭ تاملىرىدا مۇنداق پۈتۈكلەر تېپىلىدۇ: «132 513نى سۆيىدۇ». ئۆز ئىسمىنىڭ رەقىمى 513 ئىكەنلىكىنى بىلگەن قىز بۇنداق پۈتۈكنى كۆرسە، دەرھال بارلىق يىگىت تونۇشلىرىنىڭ ئىسمىلىرىنى قىزغىن ھېسابلاشقا كىرىشەتتى!
دەججال پەيدا بولغاندا ئىشىنىمىزكى، ئۇنىڭ ئىسمى ئىبرانىي ياكى گرېك تىلىدا ئىپادىلەنگەن بولسا، 666 دېگەن رەقەم چىقىدۇ. تۆۋەندىكى جەدۋەل بىلەن ئوقۇرمەن بۇنى ئۆزى ھېسابلىيالايدۇ.
يۇنان (گرېك) يېزىقىدىكى ھەرپلەر |
|||
α |
(ئالفا) |
alpha |
1 |
β |
(بېتا) |
beta |
2 |
γ |
(گامما) |
gamma |
3 |
δ |
(دەلتا) |
delta |
4 |
ε |
(ئەپسىلون) |
epsilon |
5 |
(كونا ھەرپ) |
(دىگامما) |
digamma |
6 |
ζ |
(زېتا) |
zeta |
7 |
η |
(ئېتا) |
eta |
8 |
θ |
(فېتا) |
theta |
9 |
ι |
(ئىئوتا) |
iota |
10 |
κ |
(كاپپا) |
kappa |
20 |
λ |
(لامدا) |
lamda |
30 |
μ |
(مۇ) |
mu |
40 |
ν |
(نۇ) |
nu |
50 |
ξ |
(كسى) |
xi |
60 |
ο |
(ئومىكرون) |
omicron |
70 |
π |
(پاي) |
pi |
80 |
(كونا ھەرپ) |
|
|
90 |
ρ |
(رو) |
rho |
100 |
ς ، σ |
(سىگما) |
sigma |
200 |
τ |
(تاۋ) |
tau |
300 |
υ |
(ئۇپسىلون) |
upsilon |
400 |
φ |
(فاي) |
phi |
500 |
χ |
(قاي) |
chi |
600 |
ψ |
(پساي) |
psi |
700 |
ω |
(ئومېگا) |
omega |
800 |
ئىبرانىي تىلىدىكى ھەرپلەر |
|||
א |
(ئالەف) |
aleph |
1 |
ב |
(بەت) |
beth |
2 |
נ |
(گىمەل) |
gimel |
3 |
ד |
(دالەت) |
daleth |
4 |
ה |
(خې) |
heh |
5 |
ן |
(ۋاۋ) |
waw |
6 |
ז |
(زايىن) |
zayin |
7 |
ח |
(خەت) |
cheth |
8 |
ט |
(تەت) |
teth |
9 |
י |
(يود) |
yod |
10 |
כ |
(كاف) |
kaph |
20 |
ל |
(لامەد) |
lamedh |
30 |
מ |
(مەم) |
mem |
40 |
נ ، ן |
(نۇن) |
nun |
50 |
ם |
(سامەق) |
samech |
60 |
ע |
(ئايىن) |
ayin |
70 |
פ |
(پەھ) |
peh |
80 |
צ |
(تساددە) |
tsadde |
90 |
ק |
(كوف) |
qof |
100 |
ר |
(رەش) |
resh |
200 |
ש |
(شېن) |
sheen |
300 |
ת |
(تاۋ) |
tau |
400 |
ئوقۇرمەن ئەيسانىڭ نامىنى ھېسابلاپ باقسۇن! گرېك تىلىدا ئۇنىڭ ئىسمى «ιησους» (يېسۇس) بولۇپ، ئۇنىڭدىكى ھەربلەر مۇنداق رەقەملەرنى بىلدۈرىدۇ: ئىئوتا = 10، ئېتا = 8، سىگما = 200، ئومىكرون = 70، ئۇپسىلون = 400، سىگما (باشقا شەكىلدە) = 200. يىغىندىسى؟ (دىققەت قىلسىڭىز، مۇقەددەس كىتابتا «8» دېگەن رەقەم كۆپ يەرلەردە «مولچىلىق» ياكى «تىرىلىش» بىلەن مۇناسىۋەتلىك بولىدۇ).
مۇقەددەس يازمىلاردا «7» بولسا ھامان خۇدانىڭ مۇكەممەللىكىنى بىلدۈرىدىغان ياكى ئۇنىڭ مۇكەممەللىكىنى كۆرسەتكەن ئىشلارغا باغلىنىدۇ.
«6» دېگەن رەقەم بولسا ھامان «ئىنسان» بىلەن باغلىق بولىدۇ. ئادەمئاتىمىز 6-كۈنىدە يارىتىلغان؛ يەنە كېلىپ «6» خۇدانىڭ مۇكەممەللىكىنى بىلدۈرىدىغان «7»دىن كەم بولۇپ، دائىم ئىنساننىڭ ئۆزىگە تايىنىدىغانلىقى ياكى ئىنسانلارنىڭ ئۆز-ئۆزىنى كۆتۈرگەنلىكى (تەكەببۇرلۇقى)نى بىلدۈرىدۇ. شۇڭا «666» دەرۋەقە ئۆزىنى خۇدا قىلماقچى بولغان مەلۇم بىر ئىنساننىڭ ئىسمىنىڭ ئەڭ مۇۋاپىق رەقىمى بولىدۇ.
شۇنىمۇ ئېيتىپ ئۆتىمىزكى، ھازىرقى زاماندىكى «تور» (ئىنتېرنېت)نىڭ ئىپادىسى «www» بولىدۇ. ئىبرانىي تىلىدا «w» «ۋاۋ»، يەنى 6-ھەرپ بولۇپ، «www» ئىبرانىي تىلىدىكى ئىپادىسى «666» بولىدۇ. كەلگۈسىدە «تور» دەججالنىڭ قورالى بولۇپ قالامدۇ قانداق؟ ئىشقىلىپ بۇ رەقەمگە قاراپ ئېتىقادچىلارنىڭ ئۆزلىرىنى «تور»غا بەك ئۇرۇپ كېتىشتىن سەل پەخەس بولۇشىغا توغرا كېلىدۇ، دەپ قارايمىز.
5-1:14
ـــ 144000 ئىسرائىل خەلقى يەنە پەيدا بولىدۇ. يۇقىرىدا، 4:7 ئۈستىدە توختالغانلىرىمىزنى كۆرۈڭ. ئەگەر «تۇنجى ھوسۇلنىڭ مېۋىسى» دېگەن ئىبارە «دۇنياۋى جامائەتنىڭ دەسلەپكى ئەزالىرى»نى كۆرسەتمىسە، ئۇنداقتا بەلكىم، روسۇل ياقۇپ خېتىدە: «بىزلەر (ئېتىقادچىلار) ئۇنىڭ (خۇدانىڭ) ياراتقان كائىناتتىكى ھوسۇلىنىڭ بىرخىل تۇنجى مېۋىسىدۇرمىز» («ياق.» 18:1) دېگەن ئومۇمىي ھەقىقەتنى كۆرسىتىشى مۇمكىن (تەۋرات دەۋرىدە ھوسۇلنىڭ تۇنچى مېۋىسى دائىم خۇداغا ئاتىلىشى كېرەك ئىدى). بىز قايتىدىن تۇغۇلغان بولساق، ئەمدى يېڭى ھاياتىمىز «يېڭى ئاسمان، يېڭى زېمىن»گە كېلىشىمىزدىن ئىلگىرى يەر يۈزىدە «تۇنجى مېۋە»دەك ئۇلارنىڭ ۋەكىلى ۋە ئىسپاتى بولىدۇ.
يەنە بىر ئىمكانىيەت باركى، بۇ 144000 نەپەر ئېتىقادچىلار 1:7دە كۆرسىتىلگەن كىشىلەرگە ئوخشىمايدىغان بىر تۈركۈم، يەنى ئىسراتىل ئوتتۇرىسىدىن «دەسلەپتىكى چىققان جامائەت»نى كۆرسىتىدۇ. ئۇلار رەبگە بولغان ساپ دىللىق سادىقلىقى ۋە سۆيگىسى «خۇش خەۋەر»نىڭ پۈتكۈل دۇنياغا تارقىتىلىشىنىڭ كەم بولسا بولمايدىغان ھالىقلىق تۈرتكە ئىدى. شۇ تەرەپتە دەۋردىن-دەۋرگىچە، بىز پۈتكۈل دۇنيادىكى بارلىق ئېتىقادچىلار ئۇلارغا قەرزدارلارمىز («رىم.» 27:15 كۆرۈڭ). ئۇلارنىڭ بىزگە بولغان تۆھپىسى تۈپەيلىدىن ئۇلارغا «پاك ئادەملەر» ۋە «خۇداغا ۋە قوزىغا ھوسۇلنىڭ تۇنجى مېۋىسى» دەپ ئاتىلىشى پۈتۈنلەي لايىق ئەمەس؟
8-ئايەتتە، ئىككىنچى پەرىشتە: «غۇلىدى! كاتتا شەھەر بابىل غۇلىدى!» دەپ جاكارلايدۇ. بۇ ئىش «يەتتىنچى چىنە»نىڭ ئاخىرقى نەتىجىسىگە ئوخشاش بولىدۇ (17:16-19). بىز 17-باب توغرۇلۇق بايانىمىزدا بۇنىڭ ئۈستىدە توختىلىمىز.
9-ئايەتتە، ئۈچىنچى پەرىشتە كىم دىۋىگە ياكى بۇت-ھەيكىلىگە چوقۇنسا ياكى ئۇنىڭ بەلگىسىنى قوبۇل قىلسا مەڭگۈ قىينىلىدۇ، دەپ جاكارلايدۇ. بۇ خەۋەر «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ ئاخىرىدا كېلىدۇ (بابىل ئاللىقاچان گۇمران بولغان بولسا، ئۇشبۇ خەۋەر شۇ ۋاقىتتا بولۇشى كېرەك). مۇشۇ خەۋەر چوخۇم بەزى ئادەملەرنىڭ تېخى «دىۋىنىڭ بەلگىسى»نى قوبۇل قىلمىغانلىقىغا ئىسپات بولىدۇ. ھەتتا بۇ ئىشلارنى قىلغان بولسىمۇ، بۇ ئاگاھ ئۇلار ئۈچۈن دىۋىنىڭ ئىبادىتىنى تاشلاپ توۋا قىلىش يولى تېخى ئىمكانىيەت بېرەمدۇ؟ ئاگاھ بولسا «ھازىرقى زامان»دا بىلدۈرۈلىدۇ ـــ «كىمدىكىم دىۋىگە ۋە ئۇنىڭ بۇت-ھەيكىلىگە چوقۇنۇۋاتسا، ئۇنىڭ تامغىسىنى پېشانىسىگە ياكى قولىغا قوبۇل قىلىۋاتسا...». بۇ ئۆتكەن زامان»دا ئىپادىلەنگەچكە، ئېيتقان كىشىلەر ئۈچۈن توۋا قىلىش پۇرسىتى بارمىدۇ؟مۇقەددەس كىتابتا خۇدانىڭ ھېچقانداق مۇشۇنداق ئاگاھى بىكار بولمايدۇ ـــ دېمەك، گەرچە كەچۈرۈم قىلىش پۇرسىتى تىلغا ئېلىنمىغان بولسىمۇ، ھەردائىم بار بولىدۇ (مەسىلەن، يۈنۈس پەيغەمبەر نىنەۋە شەھىرىدىكىلەرگە بەرگەن ئاگاھ). بىز پەقەت جەننەتكە يەتكەندىلا جەزمەن بىلەلەيمىز.
20-14:14دە رەب ئەيسانىڭ قايتىپ كەلگەن يەنە بىر كۆرۈنۈشىنى كۆرىمىز. بۇمۇ بىزگە شۇنى ئىسپاتلايدۇكى، ۋاقىت «يەتتىنچى چىنە»نىڭ ۋاقتىدىن كېيىن بولىدۇ. يۇھاننا «ئىنسانئوغلىغا ئوخشايدىغان» بىرسىنىڭ بۇلۇت ئۈستىدە ئولتۇرغانلىقىنى كۆرىدۇ. ئۇ ئورغىقى بىلەن ئورۇشقا باشلايدۇ. بۇ ئورما ياخشى ئورما، ئىنسانئوغلى مەسىھ ئۆزى شەخسەن ئالىدىغان، يەنى نىجاتقا ئېرىشكەنلەردىن بولغان ئورما دەپ قارايمىز («مات.» 31:24نى كۆرۈڭ ـــ بۇ ۋاقىت دەرۋەقە «زاماننىڭ ئاخىرى»).
كېيىنكى ئورما پەرىشتە تەرىپىدىن ئېلىنغان ـــ خۇدانىڭ جازاسىنى تارتىشقا بولغان ئورما. قاننىڭ كۆپلىكىگە قارىغاندا، ئۇنداق قىرغىنچىلىق يەر يۈزىدە بولۇپ باقمىغان.
بىزگە ھازىر خۇدانىڭ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ ئىككىنچى يېرىمىدىكى ئاخىرقى جازالىرىنىڭ كۆپرەك تەپسىلاتلىرى مەلۇم قىلىنىدۇ. بۇ جازالار «يەتتە چىنە» ياكى «يەتتە بالايىئاپەت» دەپ ئاتىلىدۇ.
16-15-بابلار «يەتتە چىنە»دىن چىققان «يەتتە بالايىئاپەت»
يۇھانناغا يەنە بىر ۋەھىي تاپشۇرۇلغان، بۇ قېتىم «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ ئىككىنچى يېرىمىنىڭ ئاخىرىدا، رەب ئەيسانىڭ قايتىپ كېلىشكە ئاز قالغان قىسقا مەزگىلدىكى جازالىرى توغرۇلۇق بولىدۇ: ـــ
«ئاسماندا زور ھەم كارامەتلىك يەنە بىر ئالامەتنى، يەنى ئاخىرقى يەتتە بالايىئاپەتنى تۇتۇپ تۇرغان يەتتە پەرىشتىنى كۆردۈم (ئاخىرقى بالايىئاپەت دېيىلىشتىكى سەۋەب، خۇدانىڭ غەزىپى بۇلار بىلەن ئاخىرلىشىدۇ)»
ئومۇمىي جەھەتتىن ئېيتقاندا، «يەتتە چىنە»دىكى جازالار «يەتتە كاناي»دىكى جازالارنى ئۆتكۈرلەشتۈرشىدۇ.
4-2:15 مۆمىن بەندىلىرىنىڭ بۇ كۈيىنىڭ مەزمۇنىغا قارىغاندا ۋاقىت «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»تىن كېيىن بولىدۇ، چۈنكى بۇ ۋاقىتتا كۈي ئېيتقۇچىلار دىۋە ئۈستىدىن غەلىبە قىلغان ۋە خۇدانىڭ ھۆكۈملىرى يەر يۈزىدە نامايان قىلىنغان بولىدۇ.
8-5:15 بۇ «يەتتە چىنە» بىۋاسىتە ئەرشتىكى ئىبادەتخانىدىن چىقىدۇ ـــ دېمەك، جازالار خۇدانىڭ ئۆزىنىڭ جازالىرى بولىدۇ. ئىلگىرىكى چۈشۈرۈلگەن بالايىئاپەتلەردىن بەزىلىرى شەيتاننىڭ ئۆز رەزىل كۈچىنى قويۇۋېتىشىنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى مۇمكىن ئىدى.
2:16 «بىرىنچى چىنە» ـــ دىۋىگە چوقۇنغانلار ئۈستىدە ئەشەددى يارا پەيدا بولىدۇ ـــ دىۋە ئاللىقاچان ئايان بولغاچقا، بۇ ۋەقە ئىككىنچى «1260 كۈن» ئىچىدە بولىدۇ.
3:16 ـــ «ئىككىنچى پەرىشتىنىڭ چىنىسى» ــ دېڭىز قانغا ئايلىنىپ، دېڭىزدا بارلىق جانىۋارلار ئۆلىدۇ. بۇ ۋەقە «2-كاناي» (دېڭىزنىڭ ئۈچتىن بىرى قانغا ئايلىنىدۇ)دىن كېيىن بولسا كېرەك.7
7-4:16 «ئۈچىنچى پەرىشتىنىڭ چىنىسى» ـــ دەريالار ۋە بۇلاقلار ئۈستىگە تۆكۈلۈپ، ئۇلارمۇ قانغا ئايلىنىدۇ. بۇ ۋەقە يەنە «3-كاناي» (دېڭىزنىڭ ئۈچتىن بىرى ئاچچىق بولۇپ، كۆپ ئادەم ئۆلىدۇ)دىن كېيىن بولسا كېرەك.
9-8:16 «تۆتىنچى پەرىشتىنىڭ چىنىسى» ــ قۇياش ئۈستىگە تۆكۈلۈپ، قۇياش تەپتى ئادەملەرنى كۆيدۈرىدۇ. بەزىلەر بۇ چىنە «4-كاناي» (قۇياش ۋاقىتنىڭ ئۈچتىن بىرىدە قاراڭغۇلىشىدۇ) بىلەن باغلىق، دەپ قارايدۇ. ئەمما بىزنىڭچە ««چىنە»لەردىكى جازالار «كاناي»لارنى ئۆتكۈرلەشتۈرىدۇ» دېگەن پرىنسىپ توغرا بولسا، «بەشىنچى چىنە» بەلكىم «4-كاناي»دا بولغان ئاپەتنى تېخىمۇ بەتتەر قىلىدۇ.
11-10:16 «بەشىنچى پەرىشتىنىڭ چىنىسى» ـــ «دىۋىنىڭ پادىشاھلىقى» (يەر يۈزىدىكى كۆپىنچى جايلار) قاراڭغۇلىشىدۇ. ئىنسانىيەتنىڭ كۆپىنچىسى يەنىلا بۇ ئىشلارنى خۇدا تەرىپىدىن كەلگەن دەپ بىلىپ تۇرۇپ، توۋا قىلمايدۇ، ھەتتا تېخىمۇ كۇپۇرلۇق قىلىدۇ.
16-12:16 «ئالتىنچى پەرىشتىنىڭ چىنىسى» ـــ ئەفرات دەرياسى قۇرۇتىۋېتىلىدۇ. بۇ ئىش «ئالتىنچى كاناي»دىكى ۋەقەگە ئوخشاش؛ شەرقتىكى پادىشاھلار ھازىر «ھارماگېددون»دا بولغان جەڭگە قاتنىشىشقا كېلەلەيدۇ (ئەفرات دەرياسىنىڭ قۇرۇتىۋېتىلىشى كېرەك بولغانلىقى بىزگە بۇ دەۋردىكى ئۇرۇشلار ۋە قاتناش قوراللرىنىڭ «زامانىۋىي» ئەمەسلىكىنى ئىسپاتلايدۇ، بولمىسا ئايرۇپىلانلار ئاسانلا ئۆتۈپ كېتەتتى!).
(«يەرەمىيا»دىكى قوشۇمچە سۆزىمىزدىكى «ئەفرات دەرياسىنىڭ قۇرۇتىۋېتلىشى»غا دائىر بۇرۇنقى بىر ۋەقە توغرىسىدىكى ئىزاھاتىمىزنى كۆرۈڭ. شۇ چاغدىمۇ «قۇرۇتۇلۇش» «بابىل شەھىرى»نىڭ يوقىتىلىشىغا «شەرقتىن كېلىدىغان بىر پادىشاھنىڭ يولى»نى تەييارلاش ئۈچۈن ئىدى. ۋەقە «يەر.» 38:50، 30:51-32، 36دە بېشارەت قىلىنىدۇ؛ «يەش.» 1:45نمۇ كۆرۈڭ).
17-13:16 -ئايەتلەر «يەتتىنچى پەرىشتىنىڭ چىنىسى» ـــ ھاۋاغا تۆكۈلىدۇ. «ئىش تامام بولدى!» دېگەن ئاۋاز ئاڭلىنىدۇ. «يەتتىنچى كاناي» چېلىنغىنىدا ئوخشاش ئاۋاز ئاڭلىنىدۇ. يۈز بېرىدىغان يەر تەۋرەش ئىلگىرىكى ھەرقاندىقىدىن ئېغىر بولىدۇ. بۇ ئايەتلەرگە قارىغاندا بابىل ئۈستىگە چىقىرىلغان ھۆكۈم-جازانى (ئون پادىشاھنىڭ قولىدا ـــ 16:17نى كۆرۈڭ) «يەتتىنچى چىنە»دىكى ۋەقەلەر ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بىز ھازىر رەب ئەيسا مەسىھنىڭ قايتىپ كېلىدىغان «بوسۇغىسى»غا كەلدۇق. ھەممە ئىش بۇنىڭغا تەييار تۇرىدۇ. ئۇنىڭ قايتىپ كېلىشىنىڭ ئەينى تەپسىلاتلىرى پەقەت 11:19-19دە تەسۋىرلىنىدۇ. ئەمما ئاۋۋال 17- ۋە 18-بابتىكى «قىستۇرما سۆز»گە قاراش كېرەك. بۇ بابلاردا ئاخىرقى زامانلاردا، شۇنداقلا ھازىرقى دەۋرىمىزگە كۈچلۈك تەسىر كۆرسىتىۋاتقان «بابىل» بىزگە «پاش قىلىنغان ھالدا» تونۇشتۇرۇلىدۇ.
(18-17-بابلار) «بۈيۈك پاھىشە ئايال» ـــ بابىل
مۇقەددەس يازمىلار ئىچىدە «بابىل» مۇھىم بىر تېمىدۇر. «بابىل» ھەم شەھەرنىڭ ئۆزى ۋە بۇ شەھەرنىڭ كەينىدە تۇرغان بىرخىل روھىي كۈچىگە ۋەكىلدۇر. «يار.» 10:10دە نىمرودنىڭ خۇداغا قارشىلىق بىلدۈرۈپ، ئىنساننىڭ شان-شۆھرىتىنى كۆتۈرۈش مەقسىتىدە «بابىل»نى قۇرغانلىقى كۆرۈنىدۇ. ھازىر «ۋەھىي»دە بابىل پاھىشە ئايالنىڭ سۈپىتىدە كۆرۈنىدۇ؛ ئۇ «قوزىغا ياتلىق بولغان قىز» (9:21)، يەنى جامائەتنىڭ دەل ئەكسى بولىدۇ؛ بابىل قىزىل كىيىم كىيىدۇ، «سۇلار ئۈستىدە» ئولتۇرىدۇ؛ جامائەت، يەنى «يېڭى يېرۇسالېم» ئاسماندىن چۈشىدۇ، ئاپئاق كىيىم كىيىپ، خۇددى ئۆز ئېرى ئۈچۈن تەييارلانغان توي قىلىدىغان قىزغا ئوخشاش بولىدۇ. پاھىشە ئايال دىۋىنىڭ ئۈستىگە مىنىدۇ (سىياسىي ۋە شەيتاننىڭ كۈچىگە تايىنىدۇ)، بۇزۇقلۇق قىلىدۇ (كىمكى ئۇنىڭغا پايدا يەتكۈزسە، بابىل ئۆزىنى ئۇنىڭغا ساتىدۇ). ئۇ ئاز دېگەندىمۇ (1) «ساختا بىر جامائەت» ياكى دىنىي تۈزۈم؛ (2) ھەقىقىي بىر شەھەر ـــ «قايتىدىن قۇرۇلغان بابىل» بولۇشى مۇمكىن.
«يېرۇسالېم» ۋە «بابىل» شەھەرلىرىنىڭ بىرسى ئاسماندىن، بىرسى ئاسىي نىمروددىن كېلىدۇ. 9-ئايەتكە قارىغاندا ئۇنىڭ رىم شەھىرى بىلەن مۇناسىۋىتى بارلىقىدىن كىممۇ گۇمانلانسۇن؟ ھالبۇكى، «پاھىشە ئايال» ـــ «رىمدىكى «كاتولىك جامائەت»نى كۆرسىتىدۇ» دېيىش 18-بابتىكى تەپسىلاتلارغا قارىغاندا يۈزەكى بىر چۈشەنچە بولىدۇ. بارلىق بايانلارغا ئىنچكىلىك بىلەن قارىغاندىن كېيىن، بەلكىم بىر خۇلاسىگە كېلىشىمىز مۇمكىن: ـــ
يۇھاننا مۇشۇ يەردە كۆرگەن دىۋە 13-بابتا كۆرۈنگەن دىۋىگە ئوخشاش بولسا كېرەك، لېكىن ھازىر «بەدىنىنى كۇپۇرلۇق ناملىرى قاپلىغان بىر توق قىزىل دىۋە» كۆرۈنىدۇ ـــ ئۇنىڭ ھەقىقىي ئەپت-بەشىرىسى كۆرۈنىدۇ.
تاپشۇرۇلغان ھېكمەت بويىچە «پاھىشە» يەتتە باش ئۈستىدە ئولتۇرىدۇ، بۇ باشلار: ــ
(1) يەتتە تاغ. قەدىمكى زامانلاردا ھەممىگە ئايانكى، «رىم شەھىرى ئەسلىدە تىبېر دەرياسىنىڭ سول قىرغىقىدىكى يەتتە تاغ ئۈستىگە بەرپا قىلىنغان».
(2) يەتتە پادىشاھ («بۇلارنىڭ بەشى يىقىلغان، بىرسى بار، يەنە بىرى تېخى كەلمىدى. ئۇ كەلگەندە پەقەت ئازلا ۋاقىت تۇرالايدۇ»). مۇقەددەس يازمىلاردا بايان قىلىنغان، خۇدانىڭ خەلقى ئىسرائىلغا قارشى تۇرغان، شۇنداقلا خۇدانىڭ ئىسرائىل ئارقىلىق قۇتقۇزغۇچى-مەسىھنى ئەۋەتىدىغان پىلانىنى يوقاتماقچى بولغان (مەسىھنىڭ ئەجدادى بولغانلارنى يوقىتىش ئارقىلىق) ئالاھىدە ئالتە ئىمپېرىيە بار ئىدى. ئۇلار: ـــ
(1) مىسىر (ئەسلى ئىبراھىمدىن ساراھنى تارتىۋالماقچى ئىدى، كېيىن ئىسرائىلدا بارلىق ئوغۇل بوۋاقلارنى ئۆلتۈرۈشكە تىرىشقان؛
(2) ئاسۇرىيە ئىمپېرىيەسى (پۈتكۈل ئىسرائىلنى يوقاتماقچى)،
(3) بابىل ئىمپېرىيەسى (يەھۇدادىكى بارلىق شاھزادىلەرنى ئاغۋات قىلىۋەتمەكچى ئىدى، كېيىن بابىلنىڭ بايلىقلىرى كۆپ ئىسرائىللارغا ۋەتەنگە قايتماسلىققا ئېزىتقۇ بولدى)،
(4) مېدىئا-پارس ئىمپېرىيەسى (ئەستەر ئايال پادىشاھنىڭ كۈنلىرىدە باش ۋەزىر ھامان پۈتكۈل ئىسرائىلنى يوقاتماقچى بولغان)،
(5) گرېك ئىمپېرىيەسى («ئانتىئوقۇس ئەپىفانىس» ئىمپېراتور بولغاندا ئىسرائىلدىكى ئىبادەتنى پۈتۈنلەي بۇزۇپ، شۇنداقلا ئۇلارنىڭ خۇدانىڭ خەلقى بولغان سالاھىيىتىنى يوقاتماقچى بولغان)،
(6) رىم ئىمپېرىيەسى (مەسىھنى ئۆلتۈرگەن، يېرۇسالېمنى ۋەيران قىلغان، جامائەتكە ئەشەددىي زىيانكەشلىك قىلىشقا باشلىغان). شۇنىڭ بىلەن «بەشى يىقىلغان (مىسىر، ئاسۇرىيە، بابىل، پارس، گرېتسىيە)، بىرسى بار (رىم) يەنە بىرى تېخى كەلمىدى. ئۇ كەلگەندە پەقەت ئازلا ۋاقىت تۇرالايدۇ» (دانىيال پەيغەمبەرنىڭ بېشارەتلىرىگە ۋە تۆۋەندىكى 11-ئايەتكە ئاساسلانغاندا ۋە شۇنداقلا بابىل رىم شەھىرىگە باغلانغان بولغاچقا، بۇ يەتتىنچىسىنى بىز بىرخىل «قايتىدىن جانلانغان رىم» دەپ ئويلايمىز).
«بۇرۇن بار بولغان، ئەمدى ھازىر يوق بولغان دىۋىنىڭ ئۆزى سەككىزىنچى پادىشاھدۇر، شۇنداقلا ئۇ ھەم يەتتىسىدىن بىرى بولۇپ ھالاكەتكە قاراپ ماڭىدۇ» ـــ شۇڭا «دىۋە» «ئەسلىگە كەلتۈرۈلگەن رىم»دىن چىقىشى مۇمكىم. ئۇنىڭ چىقىشى بىلەن تەڭ ئون پادىشاھنىمۇ ھوقۇققا ئېرىشتۈرىدۇ. ئاندىن («دان.» 8:7، 20-21گە ئاساسلانغاندا) دىۋە ئوندىن ئۈچىسىنى تەختىدىن چۈشۈرۈۋېتىپ ئۇلارنىڭ ئورنىنى ئىگىلەيدۇ.
«ئون پادىشاھ» بولسا پەقەت «بىر سائەت»لا ھوقۇقلۇق بولىدۇ. ئەگەر «ۋەھىي»دە «بىر ھەپتە» 7x360 كۈننى بىلدۈرسە، ئۇنداقتا «بىر سائەت» = 360/24 كۈن، يەنى 15 كۈن بولىدۇ ــ ئىشقىلىپ ئىنتايىن قىسقا بىر ۋاقىت بولىدۇ.
18-15:17-ئايەتتە شەيتاننىڭ ئاخىرقى مەقسىتىنى كۆرىمىز. گەرچە ئۇ مۇشۇ «پاھىشە ئايال»نى ئەللەرنى بۇتپەرەسلىك ۋە ھەرخىل بۇزۇقلۇققا ئازدۇرۇشقا ئىشلەتكەن بولسىمۇ، ئۇ ئىنسانلارنىڭ پەقەت تاش-ياغاچتىن ياسالغان بۇتلارغا ئىبادەت قىلىشىدىن رازى ئەمەس ـــ ئۇ ئۇلارنىڭ ئىبادىتىنىڭ «ئۆز ئوبرازى بولغان دىۋە» ئارقىلىق بىۋاسىتە ئۆزىگىلا بولۇشىنى خالايدۇ. شۇنىڭ بىلەن «ئايال بابىل»نى ئۆزىنىڭ ۋاقىتلىق مەقسىتىدە ئىشلەتكەندىن كېيىن شەيتان ئون پادىشاھنىڭ ۋاسىتىسى بىلەن ئۇنى يوقىتىدۇ (شەيتاننىڭ بارلىق ۋاسىتىچىلىرىنىڭ ئاخىرقى ئاقىۋىتى ئوخشاش بولىدۇ).
يۇھانناغا پاھىشە توغرۇلۇق: «يەر يۈزىدىكى پادىشاھلارنىڭ ئۈستىدىن ھۆكۈمرانلىق قىلىدىغان كاتتا شەھەردۇر» دەپ ئېيتىلىدۇ. ئۆتكەن زامانلاردا (سەككىزىنچى ئەسىردىن ئون ئالتىنچى ئەسىرگىچە) «رىم پاپاسى» ئەسلىدە رىم ئىمپېراتورلىرى ئارقىلىق، ئىمپېرىيە يوقالغاندىن كېيىن ئۆزلىكىدىن ياۋروپادىكى كۆپ پادىشاھلارنىڭ ئۈستىدىن كۆپ جەھەتلەردە ھۆكۈم سۈرەتتى. ئايەتكە قارىغاندا ئاخىرقى زاماندا بۇنداق ئىش قايتىدىن پەيدا بولىدۇ. مۇشۇ يەردە سەھىپە چەكلىكلىكى بىلەن مۇناسىۋەتلىك تەپسىلاتلارنى تەمىنلىمەيمىز، لېكىن بابىلنىڭ كونا ئالاھىدە بۇتپەرەسلىكى بىلەن ھازىرقى رىمدىكى «كاتولىك دىنى» زىچ مۇناسىۋەتلىك، دېيىشىمىز كېرەك. بۇلارنىڭ ئالاقىسى ھەتتا پەرگامۇم شەھىرى («شەيتاننىڭ تەختى بولغان جاي»، 13:2) ئارقىلىق باغلانغان.
تارىختىكى رەددىيە قىلغۇسىز پاكىت شۇكى، ئوتتۇرا ئەسىرلەردىكى رىم پاپالىرى ئوچۇق-ئاشكارە قاتىللىق، ئەخلاقسىزلىق، جىنسىي بۇزۇقلۇق ۋە بەچچىۋازلىقلىرى بىلەن ھەتتا بۇتپەرەسلەرنى سەسكەندۈرەتتى. رىم پاپىلىق بولغاندىن تارتىپ مۇشۇ پاپىلار «مەسىھنىڭ نامىدا» خۇدانىڭ مۆمىن بەندىلىرىدىن، مەيلى ئەرلەر بولسۇن، ئايال بولسۇن ياكى ھەتتا بالىلار بولسۇن، قانچىلىغان ئادەملەرنى قىيىن-قىستاققا ئالغان، كۆيدۈرگەن، پالەچ قىلغان ۋە ئۆلتۈرگەن، بۇنى پەقەت بىر خۇدا بىلىدۇ. ئۇلار ئۆلتۈرگەن مۆمىن بەندىلەر رىم ئىمپېرىيەسى ئەسلى ئۆلتۈرگەن بەندىلەردىن زىيادە كۆپ ئىدى. رىم پاپاسى ياۋروپادىكى كىشىلەرنى يەھۇدىي خەلقىگە نەپرەتلىنىشكە قۇترىتىشلىرى ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدا گىتلېرنىڭ ئالتە مىليون يەھۇدىينى قەتل قىلىشىغا مۇھىم تۈرتكە بولغانىدى.
يەنە ئېيتىشقا مۇۋاپىقكى، دۇنيادىكى ئەڭ رەزىل جىنايەتچى تەشكىلات («مافىيا»، قارا قول جەمئىيىتى) رىم شەھىرى جايلاشقان دۆلەتتە يىلتىز تارتقان ۋە «رىمنىڭ كاتولىك جامائىتى» بىلەن زىچ مۇناسىۋىتى بار.
18-بابتا يۇھاننا بابىلنىڭ تېخىمۇ كۆپرەك جەھەتلىرىنى كۆرىدۇ. مۇشۇ بابتا ئۇ چوڭ سودا شەھىرى سۈپىتىدە كۆرۈنىدۇ. يەشايا ۋە يەرەمىيا پەيغەمبەرلەرنىڭ بابىل شەھىرى توغرۇلۇق بېشارەتلىرى تېخى تولۇق ئەمەلگە ئاشۇرۇلمىغاچقا، كەلگۈسىدە بابىل شەھىرىنىڭ قايتىدىن قۇرۇلۇشىنى، ئاندىن قايتىدىن ۋەيران بولۇشىنى مۇقەررەر، دەپ قارايمىز.
18-بابتا «بابىل»نىڭ «سودا» ئالاقىسى ئىنتايىن ئېنىق كۆرۈنىدۇ. بابىلنىڭ مۇھىم ئالاھىدىلىكىنى تۆۋەندىكىدەك كۆرسىتىمىز: ـــ
(1) بابىل ئېتىقادچىلاردىن بولغان ھەقىقىي جامائەتنىڭ بىرخىل ئەكسى، ساختىسىدۇر.
(2) ئۇ دائىم ھەقىقي جامائەتكە زىيانكەشلىك قىلىدۇ ۋە ھەتتا «بارلىق يەر يۈزىدە قىرغىن بولغانلار»غىمۇ بىرخىل مەسئۇلىيىتى بار (24:18)
(3) يەر يۈزىدىكى بارلىق پادىشاھلار ئۇنىڭ بىلەن سودىلىشىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىش ئۈچۈن ئۆزلىرىنى ئەخلاق جەھەتتە بۇلغايدۇ.
(4) بابىل بارلىق سەنئەتلەر ۋە ئىلىم-پەنلەردىن پايدىلىنىدۇ ۋە ئۇلار ئارقىلىق كىشىلەرنى ئۆزىگە تارتىدۇ.
(5) ئۇ سېھىرگەرلىك قىلىدۇ.
(6) بابىل بولمىسا خەلقئارا سودا ياكى كەڭ دائىرىلىك سودا مۇمكىن بولماي قېلىپ، دەرھال تۈگىشىدۇ.
(7) ئۇنىڭ رىم شەھىرى بىلەن مۇقىم مۇناسىۋىتى بار؛ ئاخىرقى زاماندىكى رىمدا يىلتىز تارتقان دىۋىنىڭ قوللىشىغا ئېرىشىدۇ، لېكىن ئاخىردا دىۋە ئۇنى يوقىتىدۇ.
(8) بابىلنىڭ تۈگىشىشى ئىنتايىن قىسقا ۋاقىت ئىچىدە بولىدۇ؛ بۇ ئىش «ئون پادىشاھ»نىڭ قولىدا بولىدۇ.
دەرۋەقە ئۇ «بىر سىر» بولىدۇ!
بولۇپمۇ يېقىنقى زامانلاردا بابىلنىڭ سالاھىيىتى توغرۇلۇق ئالتە قىياس ئوتتۇرىغا قويۇلدى: ـــ
(1) رىملىق كاتولىك جامائىتى
(2) مەلۇم بىرخىل «دۇنياۋىي دىن» ياكى ئېتىقادى بۇزۇلغان «خرىستىئان دۇنياۋىي جامائىتى»
(3) سودا-سېتىق، تۈرلۈك تىجارەت
(4) ئامېرىكا
(5) قايتىدىن قۇرۇلغان بابىل شەھىرى
(6) ئىككىنچى ھەم بەشىنچىسى ـــ «دۇنياۋىي دىن» ۋە «قايتىدىن قۇرۇلغان بابىل» شەھىرى.
بۇلارنىڭ ئىچىدىكى «ئامېرىكا» ئەڭ نامۇۋاپىق نامزات بولۇشى مۇمكىن، چۈنكى ئېتىقادچىلارنىڭ جامائەتلىرى ئامېرىكىدا ئۇچرىغان زىيانكەشلىك بۈگۈنگە قەدەر ئاز بولدى؛ ئامېرىكا كۆپ قېتىم زىيانكەشلىكتىن قاچقان يەھۇدىيلارغا ۋە مەسىھىي ئېتىقادچىلارغا باشپاناھ بولدى. بۇنداق دېگەنلىكىمىز ئامېرىكىدىكى ئەھۋال پەقەت ئۆزگەرمەيدۇ، دېگىنىمىز ئەمەس. ئۆزىمىز تۆۋەندىكى سەۋەبلەردىن 6-پىكىرگە مايىلمىز: ـــ
مۇشۇ 17- ۋە 18-بابلاردىن دۇنيادىكى كۆپ سودا (ھەممە سودا دېمەكچى ئەمەسمىز) ئىشلىرىنىڭ كەينىدە بىر روھ تۇرىدىغانلىقىنى، ئىنسانلارنى ئۆزىگە تارتىپ قىلتاققا چۈشۈرۈۋاتقانلىقىنى كۆرگىلى بولىدۇ. شۇڭا كۆپلىگەن كىشىلەرنىڭ دىنىنى بولسا دەل «سودا» دېگىلى بولىدۇ. رەببىمىز بۇ ئىشنى تىلغا ئېلىپ: «سىلەر ھەم خۇدانىڭ، ھەم مال-دۇنيا («ماممون»)نىڭ قۇلى بولۇشۇڭلار مۇمكىن ئەمەس». گرېك تىلىدا «ماممون» «سودا، بايلىق، كۈچلۈك تايانچ»نى بىلدۈرىدۇ. بەلكىم، 23:18دە بۇ سىرنى چۈشىنىشتىكى بىر ئاچقۇچ بىزگە كۆرسىتىلىدۇ: «بارلىق ئەللەر سېنىڭ سېھىر-ئەپسۇنلىرىڭغا ئالداندى». 20:9دە بۇ سېھىرلىكنىڭ كۈچى ئايان قىلىنىدۇ.
«بابىل» خۇدانىڭ ھەقىقىتى ۋە نىجاتىغا قارشى تۇرغان، خۇدانىڭ بەندىلىرىگە زىيانكەشلىك قىلىدىغان دۇنيادىكى بارلىق دىنغا، جۈملىدىن «ماممون»غا ۋەكىللىك قىلىدۇ، دېسەك بەلكىم ئېھتىمالغا يېقىن بولىدۇ. كەلگۈسىدە دۇنياۋىي دىنلار بىرلەشتۈرۈلۈپ، رىم پاپاسى ئۇلارنىڭ بېشى بولۇشى مۇمكىن. چۈنكى رىم شەھىرىدە رىم پاپاسى رەئىسلىكى ئاستىدا دۇنيادىكى كۆپ دىندارلار، جۈملىدىن «خرىستىيان دىنى»، بۇددا دىنى، ھىندۇ دىنى، ئىسلام دىنى ۋە تىبەت دىنىدىكى ئەربابلار بىرنەچچە قېتىم كېڭەشتە جەم بولۇپ بىللە «دۇئا قىلىپ» «خۇداغا ئىبادەت» قىلىشتى. ئەمەلىيەتتە ئۇلارنىڭ «كېڭەش» پائالىيەتلىرى «سىز ياخشى، مەن ياخشى، ھەممىمىز ياخشى ئادەملەرمىز» دېيىشتىن باشقا ئىش ئەمەس. ئۇلارنىڭ كۆپ ئىشلار توغرۇلۇق بىر-بىرىگە شۇنچىلىك قوشۇلغانلىقىنىڭ سەۋەبى ئەمەلىي ئېتىقادقا بولغان ئەقىدىلىرى ئىنتايىن كەم بولغاچقا، ھېچقانداق مۇقىم بىر ئەقىدىگە دېگۈدەك ئىشەنمەيتتى؛ بىراق ئۇلارنىڭ كۆپىنچىسى شۇ مۇھىم بىر نۇقتىدا بىر پىكىردە بولغانكى، «پۈتكۈل ئالەمدە مۇتلەق بىرلا ھەقىقەت مەۋجۇت دېگىلى بولمايدۇ» ۋە «مۇمكىن بولسا «مۇتلەق ھەقىقەتكە ئىشەنگەنلەر»نىڭ كۆزقاراشلىرىنى ئالەمدىن يوقىتىش كېرەك».
سودا ئىشلىرىغا كەلسەك، دۇنيادىكى كۆپ سودا ئىشلىرىنىڭ ھەر تۈرلۈك دىنغا زىچ مۇناسىۋەتلىك ئىكەنلىكىدىن كىممۇ گۇمان قىلسۇن؟ ئەفەسۇستىكى زەرگەرلەر بۇنىڭ كۆرۈنەرلىك بىر مىسالىدۇر («روس.» 23:19-41). رىمدىكى «ۋاتىكان» (كاتولىك دىنىنىڭ «باش ئىشتابى»)نىڭ بايلىقلىرى قانچىلىك ئىكەنلىكى نامەلۇم، لېكىن شۈبھىسىزكى، نۇرغۇن دۆلەتلەرنىڭ بارلىق خەزىنىلىرىدىن ئارتۇقتۇر. «ۋاتىكان»نىڭ نۇرغۇنلىغان سودا ئالاقىلىرى بار، يېقىنقى بەزى ۋەقەلەرگە قارىغاندا، «مافىيا» بىلەنمۇ مۇناسىۋىتى بار. ھالبۇكى، بۇ 18-بابتىكى تېكىستلەر ھەتتا يۇقىرىدا شۇ ئىشلاردىن ئۆتۈپ، دۇنيادىكى كۆپ قىسىم سودىلارنىڭ بىرخىل «سېھىرلىك كۈچ»نىڭ ئالاقىسىدە تۇرۇۋاتقانلىقىنى، ھەتتا ئاشۇ كۈچ تەرىپىدىن باشقۇرۇلىۋاتقانلىقىنى بىزگە پۇرىتىدۇ.
«ۋەھىي»دىكى بابىل توغرۇلۇق بۇ بېشارەتلەرنىڭ بىزگە تاپشۇرۇلۇشنىڭ سەۋەبى بىزگە دۇنيادىكى مۇشۇ ئۇلۇغ ئىقتىسادىي سىستېما (بانكىلار، پايچىكلار، تۈرلۈك پايچىك بازارلىرى ۋە ھازىرقى ھەممىدىن مۇھىم «تور»دىكى سودا)نىڭ كەينىدە بىر سېھىرلىك جىننىڭ كۈچى بار دەپ مەلۇم قىلىشتىن ئىبارەتتۇر. بۇ ئىقتىسادىي سىستېما ئىنساننىڭ سۆزى (خۇدانىڭ سۆزى ئەمەس) ئۈستىگە قۇرۇلغان بولۇپ، ئۇنىڭ دۇنيادىكى بارلىق دىن بىلەن بىللە ئادەمنى ئازدۇرۇپ، ھەقىقەتتىن ئايرىشقا خېلى كۈچى بار.
كەلگۈسىدە «بابىل شەھىرى» قايتىدىن قۇرۇلسا، دۇنيانىڭ سودا-سېتىقىنى ھالقىلىق كونترول قىلغۇدەك ئامىللارنى تۇتۇشى مۇمكىن. سادام ھۇسەين بابىل شەھىرىنى قايتىدىن ئەسلىگە كەلتۈرمەكچى بولغان؛ ئۇ بۈگۈن «قىسمەن قۇرۇلغان پېتى»دا تۇرىدۇ.
بابىلنىڭ گۇمران بولۇشى (5:14-12-ئايەتلەردە كۆرسىتىلگەن ئۈچ پەرىشتىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا) بەزى كىشىلەرنىڭ توۋا قىلىشىغا تۈرتكە بولۇشى مۇمكىن. لېكىن شۇ ئىش ئادەمنى ئىنتايىن ھەيران قالدۇرىدۇكى، ھەتتا نۇرغۇن بالايىئاپەتلەرنىڭ ئاگاھلىرىغا، شۇنداقلا خۇدانىڭ ئۆز گۇۋاھچىلىرىنىڭ گۇۋاھلىقىنى ئاڭلاپ تۇرۇپ، شۇنچە كۆپ ئادەملەر ئۆزلىرىنىڭ سەكراتقا چۈشۈپ پات ئارىدا جازاغا تارتىلىدىغانلىقىغا ھېچ قارىماي، بەلكى بابىل ئۈچۈن ھەسرەت چېكىپ يىغا-زار كۆتۈرىدۇ. كونا زامانلاردا خۇدانىڭ پەرىشتىسى سودوم شەھىرىدىكىلەرنى رەزىللىكى تۈپەيلىدىن ئۇرۇپ كور قىلىۋەتكەن. لېكىن ئۇلار خۇدانىڭ جازاسىدىن ھېچ ئاگاھ ئالماي، كور تۇرۇپمۇ يەنە گۇناھ قىلىش پۇرسىتىنى ئىزدەپ يۈرگەن («يار.» 11:19). رەب ئۆزى بىزگە تەلىم بەرگىنىدە، ھەتتا قىيامەتنىڭ ھارپا كۈنىمۇ كۆپ ئادەملەر سودىسىنى قىلىۋېرىدۇ، دەپ كۆرسىتىدۇ («مات.» 36:24-41، «لۇقا» 26:17).
19-باب ــ ئەيسا مەسىھنىڭ قايتىپ كېلىشى
19-بابتا زاماننىڭ ئاخىرقى كۆرۈنۈشى، جۈملىدىن رەببىمىزنىڭ قايتىپ كېلىشى بىز ئۈچۈن تەسۋىرلىنىدۇ. يۇقىرىدا كۆرسەتكىنىمىزدەك، بۇ ئىشلار
(1) ئالتىنچى پېچەتنىڭ؛
(2) يەتتىنچى كاناينىڭ؛
(3) يەتتىنچى چىنىنىڭ؛
(4) (17-باب-4:19دە خاتىرىلەنگەندەك) بابىل ئۈستىگە تۆكۈلگەن جازالارنىڭ ئەۋجىگە چىقىشىدۇر.
20-باب ــ شەيتاننىڭ باغلىنىشى، مىڭ يىللىق سەلتەنەت
«1كور.» 2:6-3نى كۆرۈڭ. ئۇنىڭدا روسۇل پاۋلۇس خۇدانىڭ دۇنيا ئۈستىدىن ھۆكۈم چىقىرىشىدا ئۇنىڭ مۇقەددەس بەندىلىرىنىڭ نېسىۋىسى بار، دەيدۇ. مۇشۇ سۆزنىڭ ئەمەلگە ئاشۇرۇلۇشى مۇشۇ «مىڭ يىل»نىڭ بېشىدا بولۇشى كېرەك.
يەنە بىر ئېش ئېنىقكى، «ئىككى تىرىلىش» بار ـــ بىرىنچى تىرىلىش «مىڭ يىل»نىڭ ئالدىدا، يەنى ئىشەنگۈچىلەرنىڭ تىرىلىشى؛ ئىككىنچى تىرىلىش مىڭ يىلدىن كېيىن، يەنى ئېتىقادسىزلارنىڭ تىرىلىشى بولىدۇ.
بۇ مىڭ يىللىق سەلتەنەت ھەققىدىكى بايانلارنىڭ شۇنچە قىسقا ئىكەنلىكى، كۆرۈنۈشتە مەلۇماتنىڭ شۇنچە ئازلىقى بىزنى ھەيران قالدۇرۇشى مۇمكىن. بۇ ئىشنىڭ ئۆزى بىزگە شۇنى ئىسپاتلايدۇكى، «مىڭ يىللىق سەلتەنەت» ئەمەلىيەتتە تەۋراتقا تونۇش بولغان شۇ دەۋردىكى ئېتىقادچىلارغا نىسبەتەن «يېڭى ئىش» ئەمەس. چۈنكى تەۋراتتىكى نۇرغۇن پەيغەمبەرلەرنىڭ يازمىلىرىدا «خۇدانىڭ پادىشاھلىقى» ئاللىقاچان تىلغا ئېلىنغان. «ۋەھىي» پەيغەمبەرلەرنىڭ شۇ كۆپ خەۋەرلىرىگە شۇ چاغغىچە نامەلۇم بولۇپ كەلگەن ئىككى مەلۇمات، يەنى مۇنۇ ئىككى سوئالغا بولغان جاۋابنى قوشۇپ تەمىنلەيدۇ: ـــ
(1) خۇدانىڭ (يەر يۈزىدە بولغان) پادىشاھلىقى قانچە ۋاقىت داۋام قىلىدۇ؟
(2) ئۇ قانداق تۈگەيدۇ؟
ئاندىن يۇھاننا يېڭى ئاسمان، يېڭى زېمىننى كۆرىدۇ؛ «چۈنكى بۇرۇنقى ئاسمان ۋە زېمىن ئۆتۈپ كەتكەنىدى. دېڭىزمۇ مەۋجۇت بولمىدى».
بىز ھازىر يېڭى ئاسمان، يېڭى زېمىن توغرۇلۇق تولىمۇ ئاجايىب ۋە تىلسىمات بايانلارغا كەلدۇق (21-22-باب). بەزى ئالىملار بايقىغىنىدەك، مەسىھ ئەيسا بىزگە ئۇ دۇنيا ئۈچۈن تەييارلىنىشىمىز كېرەك دەپ شۇنچە كۆپ قېتىم تەلىم بەرگەن بولسىمۇ، پۈتكۈل مۇقەددەس يازمىلار ئىچىدە يېڭى ئاسمان-زېمىن توغرۇلۇق پەقەت مۇشۇ ئىككى بابتىنلا خەۋىرىمىز بارلىقى بەلكىم سەل غەلىتە تۇيۇلىدۇ. لېكىن ئەھۋال بەلكىم ھېچ باشقىچە بولماسلىقى مۇمكىن. ھازىرقى ئەقلىمىز ئىنتايىن چەكلىك، ھەتتا زەررىچىلىك بولغاچقا، ئەگەر يېڭى ئاسمان-زېمىننى تولۇقراق تەسۋىرلىگەن بولسا، بەلكىم ئۇنى پەقەتلا چۈشىنەلمەي قالغان بولاتتۇق.
تۆۋەندە بىز «ۋەھىي»دە «يەتتە پېچەت» ئېچىلغاندىن كېيىن بېشارەت قىلىنغان مۇھىم ۋەقەلەرنى تەرتىپى بويىچى تىزىشقا تىرىشماقچىمىز؛ ئاندىن بۇ ۋەقەلەرنى بىر «ۋاقىت جەدۋىلى» ئىچىگە تىزماقچىمىز.
ھازىرقى زامان: ـــ
ئاق ئاتقا مىنگۈچى ـــ ساختا مەسىھلەر
قىزىل ئاتقا مىنگۈچى ـــ ئۇرۇشلار
قارا ئاتقا مىنگۈچى ـــ ئاچارچىلىقلار
تاتىراڭ ئاتقا مىنگۈچى ـــ ۋابا، ئاچارچىلىق، ئۇرۇش؛ ئىنسانلارنىڭ تۆتتىن بىرى ئۆلىدۇ.
شەيتاننىڭ يەر يۈزىگە تاشلىنىشى ـــ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ باشلىنىشى.
دەججال پەيدا بولىدۇ، «تىنچ-ئامانلىق ئېلىپ كەلگەن» ھالدا بولىدۇ. ئۇ «يېڭى رىم»نىڭ بېشى بولۇپ («يەتتىنچى باش»)؛ «ئون مۈڭگۈز»ى تېخى نامايان بولمىدى. ئۇ خۇدانىڭ خەلقىنىڭ «كۆپ قىسمى» بىلەن (دېمەك، ھەممە يەھۇدىي بىلەن ئەمەس) ئەھدە تۈزىدۇ («دان.» 9-باب).
يىلان (يەنى ئەجدىھا، بەلكى دىۋە ئەمەس) خۇداغا سادىق بولغان «ئىسرائىلنىڭ قالدىسى»نى يوقاتماقچى بولىدۇ.
«قالدى» چۆل-باياۋانغا (تەييارلانغان بىر جايغا) قاچىدۇ.
يىلان يەنىلا ئىسرائىلنىڭ قالدىسىنى ھالاق قىلماقچى بولىدۇ، لېكىن «قالدى» 1260 كۈن چۆل-باياۋاندا ھىمايە قىلىنىدۇ.
ئېتىقادچىلارنىڭ جامائەتلىرىگە زور زىيانكەشلىك باشلىنىدۇ. لېكىن نۇرغۇن ئادەملەر خۇش خەۋەرنى قوبۇل قىلىدۇ، «مول ھوسۇل» بولىدۇ (7-باب، «زور بىر توپ ئادەملەر») ـــ بۇ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»نىڭ بىرىنچى يېرىمىنىڭ ئەڭ مۇھىم تەرىپىدۇر.
دىۋە (دەججال) ئىسرائىل بىلەن بولغان ئەھدىسىنى بۇزىدۇ. ئۇ يېرۇسالېمدىكى ئىبادەتخانىنىڭ «سىرتقى ھويلا»سىنى بۇلغايدۇ. بۇ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت» مەزگىلىنىڭ ئوتتۇرىسى بولىدۇ.
دىۋە ئون مۈڭگۈزى (ئون پادىشاھ) بىلەن تەڭ ئۆزىنىڭ رەزىل ئەپت-بەشىرىسى بىلەن پەيدا بولىدۇ؛
دىۋە ئۈچ پادىشاھنى تەختىدىن چۈشۈرۈپ، ئۇلارنىڭ ئورنىغا چىقىپ ئاساسىي قوقۇققا ئىگە بولىدۇ.
دىۋىنىڭ يەتتە بېشىدىن بىرى ئەجەللىك يارىلىنىدۇ، ئاندىن ساقايتىلىدۇ (ئاندىن «سەككىزىنچى باش» بولىدۇ).
دىۋە (ساختا پەيغەمبەرنىڭ ياردىمى بىلەن، بولۇپمۇ «ئەجەللىك يارىسى» ساقايتىلغاندىن كېيىن) ئىنسانلارنى ئۆزىگە ئىبادەت قىلدۇرىدۇ.
دىۋە ئۆزىنى ئىبادەتخانىسىدا «مانا ئۆزۈم خۇدادۇرمەن» دەپ كۆرسىتىپ («2تېس.» 2-باب) «ۋەيران قىلغۇچى يىرگىنچلىك نومۇسسىزلىق»نى ئورنىتىدۇ.
ساختا پەيغەمبەر دىۋىگە بىر بۇت-ھەيكەل ياسايدۇ. ئۇ ھەيكەلنى «تىرىك» قىلىدۇ، ئۇنى سۆز قىلدۇرىدۇ، تۈرلۈك باشقا كارامەتلەرنىمۇ كۆرسىتىدۇ. دىۋىنىڭ بەلگىسىنى قوبۇل قىلمىغانلارغا ھېچقانداق سودا-سېتىقنى رۇخسەت قىلمايدۇ.
خۇدانىڭ مۆمىن بەندىلىرى تېخىمۇ ئېغىر زىيانكەشلىككە ئۇچرايدۇ. دىۋىنىڭ بەلگىسىنى قوبۇل قىلمىغاچقا، ئۇلار ھېچنېمىنى سېتىۋالالمايدۇ. بابىل مۇشۇ زىيانكەشلىككە قاتنىشىدۇ. ئىسرائىللار (پەلەستىندە تۇرغانلار) ھازىر دىۋىنىڭ خارلىقى ئاستىدا قالىدۇ. ئەگەر مۇشۇ ۋاقىت 144000 تاللانغان يەھۇدىي پەيدا بولغان پەيت بولسا، ئۇلار خۇدانىڭ ئالاھىدە باشپاناھى ئاستىدا گۇۋاھلىق بېرىشنى باشلىشى مۇمكىن. ئىككى گۇۋاھچى ئىسرائىلىيە زېمىنىدا 1260 كۈن گۇۋاھلىق بېرىدۇ.
بەشىنچى كاناي ـــ ئادەملەر بەش ئاي قىينىلىدۇ
ئەفرات دەرياسى قۇرۇپ كېتىدۇ
ھارماگېددوندا بولغان جەڭ ئىنسانلارنىڭ ئۈچتىن بىرى ئۆلىدۇ.
«ئىككى گۇۋاھچى» ئۆلتۈرۈلىدۇ، قايتىدىن تىرىلىدۇ، ئاسمانغا كۆتۈرۈلىدۇ.
دىۋە بۇرۇلۇپ «بابىل»نى يەۋېتىدۇ.
سودىگەرلەر بابىل ئۈستىدە يىغا-زار كۆتۈرىدۇ ـــ جەمىئىيەتنى مۇقىم قىلىدىغان ئىقتىسادىي سىستېما يوق بولىدۇ.
ئاسماننىڭ ئوتتۇرىسىدا ئۇچۇۋاتقان ئۈچ پەرىشتە كۆرۈنىدۇ؛ ئۇلارنىڭ يەتكۈزىدىغان خەۋىرى: ـــ
(1) «خۇداغا ئىبادەت قىلىڭلار، چۈنكى سوت قىلىش ۋاقتى كەلدى»؛
(2) «بابىل غۇلىدى»؛
(3) «دىۋىگە چوقۇنىدىغانلار ۋە تامغىسىنى قوبۇل قىلىدىغانلارغا ... جازا چۈشىدۇ».
«مۇقەددەس بەندىلەر ئارام ئېلىش ۋاقتى كەلدى» دېگەن تۆتىنچى ئاۋاز ئەرشتىن ئاڭلىنىدۇ
رەب بۇلۇتلاردا ئايان بولىدۇ، مۇقەددەس بەندىلىرى ئۆزى بىلەن «ھاۋادا ئۇچرىشىش»قا ئېلىنىدۇ.
يەنە بىر پەرىشتىگە يەر يۈزىدە قالغانلارنى سوراققا تارتىش ۋەزىپىسى تاپشۇرۇلىدۇ. «خۇدانىڭ قەھرىنىڭ چوڭ شاراب كۆلچىكى»نىڭ ۋاقتى كېلىدۇ.
رەب (مۇقەددەس بەندىلىرى بىلەن) چۈشىدۇ ـــ ئىسرائىل شۇ ۋاقىتتا قۇتقۇزۇلۇشى مۇمكىن.
دىۋە يوقىتىلىدۇ.
يەر يۈزىدە قالغانلار بار بولىدۇ ـــ ئۇلار بالىلار ۋە بوۋاقلارلا بولۇشى مۇمكىن.
دىۋە ۋە ساختا پەيغەمبەر ئوت كۆلىگە تاشلىنىدۇ.
يەر يۈزىدە قالغانلار «مىڭ يىللىق سەلتەنەت»كە كىرىدۇ.
«مىڭ يىللىق سەلتەنەت»
«مىڭ يىللىق سەلتەنەت»نىڭ ئاخىرىدا، شەيتان يەنە بوشىتىلىدۇ، ئەللەر ئالدىنىدۇ
يېرۇسالېمغا ئاخىرقى ھۇجۇم قىلىنىدۇ
خۇدانىڭ جازاسى ئاسمان ۋە زېمىن ئوت ئىچىدە ئېرىتىپ يوقىتىلىدۇ
قالغان ئۆلگەنلەر (ئېتىقادسىزلار) تىرىلدۈرۈلۈپ سوراققا تارتىلىدۇ
يېڭى ئاسمان-زېمىن پەيدا بولىدۇ
پېچەتلەر، كانايلار، «ئارىلىقتىكى كۆرۈنۈشلەر» ۋە «يەتتە چىنە»نىڭ بىر-بىرىگە بولغان مۇناسىۋىتى بەلكىم تۆۋەندىكى جەدۋەلدىكىدەك بولىدۇ: ـــ