78-كۈي •••• تارىخنىڭ تېپىشماقلىرى •••• 1-ئايەتتىكى ئىزاھاتنى كۆرۈڭ
78
ئاساف يازغان «ماسقىل»: ــ
ئى مېنىڭ خەلقىم، تەلىمىمنى ئاڭلاڭلار،
ئاغزىمدىكى سۆزلەرگە قۇلاق سېلىڭلار.   
‏2 مەن ئاغزىمنى بىر تەمسىل بىلەن ئاچىمەن،
قەدىمكى تېپىشماقلارنى ئېلان قىلىمەن.     
‏3 بىز بۇلارنى ئاڭلىغان، بىلگەن،
ئاتا-بوۋىلىرىمىز ئۇلارنى بىزگە ئېيتىپ بەرگەن.
‏4 بىز بۇلارنى ئۇلارنىڭ ئەۋلادلىرىدىن يوشۇرمايمىز،
كېلىدىغان دەۋرگە پەرۋەردىگارنىڭ مەدھىيىلىرىنى،
ئۇنىڭ كۈچ-قۇدرىتىنى،
ئۇنىڭ قىلغان كارامەت ئىشلىرىنى بايان قىلىمىز.
‏5 چۈنكى ئۇ ياقۇپتا بىر ئاگاھ-گۇۋاھنى بېكىتكەن،
ئىسرائىلدا بىر قانۇننى ئورناتقان؛
ئۇ ئاتا-بوۋىلىرىمىزغا بۇلارنى ئۆز پەرزەنتلىرىگە ئۆگىتىشنى بۇيرۇغان؛   
‏6 شۇنداق قىلىپ كېلەر دەۋر،
يەنى تۇغۇلىدىغان بالىلارمۇ بۇلارنى بىلسۇن،
ئۇلارمۇ ئورنىدىن تۇرۇپ ئۆز بالىلىرىغا بۇلارنى ئۆگەتسۇن؛
‏7 پەرزەنتلىرى ئۈمىدىنى خۇداغا باغلىسۇن،
تەڭرىنىڭ قىلغانلىرىنى ئۇنتۇمىسۇن،
بەلكى ئۇنىڭ ئەمرلىرىگە كىرسۇن؛
‏8 ئۇلار ئاتا-بوۋىلىرىغا ئوخشىمىسۇن دەپ،
يەنى جاھىل ھەم ئاسىي بىر دەۋر،
ئۆز قەلبىنى دۇرۇس قىلمىغان،
روھى تەڭرىگە ۋاپالىقتا تۇرمىغان بىر دەۋرگە ئوخشىمىسۇن دەپ، ئۇ شۇنداق بۇيرۇغاندۇر.   
‏9 مانا ئەفرائىمنىڭ ئەۋلادلىرى،
قوراللانغان ئوقياچىلار بولسىمۇ،
جەڭ كۈنىدە سەپتىن ياندى.
‏10 ئۇلار خۇدانىڭ ئەھدىسىنى تۇتمىدى،
بەلكى ئۇنىڭ تەۋرات-قانۇنىدا مېڭىشنى رەت قىلدى.
‏11 ئۇلار ئۇنىڭ قىلغانلىرىنى،
ئۆزلىرىگە كۆرسەتكەن كارامەتلىرىنى ئۇنتۇدى.
‏12 ئۇ مىسىرنىڭ زېمىنىدا، زوئاننىڭ دالاسىدا،
ئۇلارنىڭ ئاتا-بوۋىلىرىنىڭ كۆز ئالدىدا مۆجىزىلەرنى كۆرسەتكەنىدى؛
‏13 ئۇ دېڭىزنى بۆلۈۋېتىپ،
ئۇلارنى ئوتتۇرىسىدىن ئۆتكۈزگەن؛
سۇلارنى دۆۋە-دۆۋە قىلىپ تىكلىدى.   
‏14 ئۇ كۈندۈزدە بۇلۇت بىلەن،
كېچىدە ئوت نۇرى بىلەن ئۇلارنى يېتەكلىدى.   
‏15 چۆل-باياۋاندا تاشلارنى يېرىۋەتتى،
چوڭقۇر سۇرلاردىن ئۇرغۇپ چىققاندەك ئىچىملىكنى مول قىلدى؛   
‏16 ئۇ خادا تاشتىن ئۆستەڭ-ئېقىنلارنى ھاسىل قىلدى،
سۇنى دەريالاردەك ئاققۇزدى.
‏17 بىراق ئۇلار يەنە ئۇنىڭ ئالدىدا گۇناھ قىلىۋەردى،
چۆلدە ھەممىدىن ئالىي بولغۇچىغا ئاسىيلىق قىلدى.
‏18 ئۇلار كۆڭلىدە تەڭرىنى سىنىدى،
نەپسىنى قاندۇرۇشقا يېمەكلىكنى تەلەپ قىلدى.
‏19 ئۇلار خۇدانى ھاقارەتلەپ: ــ «تەڭرى چۆل-دەشتتە داستىخان سالالامدۇ؟   
‏20 مانا ئۇ قورام تاشنى ئۇرۇۋىدى،
سۇلار ئۇرغۇپ،
ئېقىنلار بۇلاقتەك تېشىپ چىقتى؛
ئەمدى ئۇ بىزگە نانمۇ بېرەلەمدۇ؟
ئۆز خەلقىنى گۆش بىلەن تەمىنلىيەلەمدۇ؟» ــ دېيىشتى.     
‏21 شۇنىڭ بىلەن پەرۋەردىگار ئاڭلاپ، غەزەپلەندى؛
ياقۇپقا ئوت تۇتاشتى،
ئىسرائىلغا ئاچچىقى كۆتۈرۈلدى؛   
‏22 چۈنكى ئۇلار خۇداغا ئىشەنمىدى،
ئۇنىڭ نىجاتلىقىغا ئۇلار تايانمىدى،
‏23 ئۇ ئەرشتىن بۇلۇتلارنى بۇيرۇپ،
ئاسمان دەرۋازىلىرىنى ئاچقانىدى؛
‏24 ئۇ ئۇلار ئۈستىگە «ماننا»نى ياغدۇرۇپ،
ئۇلارغا ئەرشتىكى ئاشلىقنى بەرگەنىدى؛     
‏25 شۇنىڭ بىلەن ئىنسانلار كۈچ ئىگىلىرىنىڭ نېنىنى يېگەنىدى؛
ئۇ ئۇلارغا قانغۇچە ئوزۇقنى ئەۋەتكەنىدى.     
‏26 ئەمدى ئۇ ئاسماندا شەرق شامىلى چىقىرىپ،
كۈچى بىلەن جەنۇب شامىلىنىمۇ ئېلىپ كەلدى؛   
‏27 ئۇ گۆشنى چاڭ-توزاندەك ئۇلار ئۈستىگە چۈشۈردى،
دېڭىزلار ساھىلىدىكى قۇملاردەك ئۇچار-قاناتلارنى ياغدۇردى.
‏28 ئۇ بۇلارنى ئۇلارنىڭ بارگاھىنىڭ ئوتتۇرىسىغا،
چېدىرلىرىنىڭ ئەتراپىغا چۈشۈردى.
‏29 ئۇلار بولۇشىچە يەپ تويۇشتى،
چۈنكى ئۇلارنىڭ نەپسى تارتقىنىنى خۇدا ئۇلارغا كەلتۈرگەنىدى.
‏30 لېكىن ئۇلار نەپسى تارتقىنىدىن تېخى زېرىكمەيلا،
گۆشنى ئېغىزلىرىدا تېخى چايناۋاتقىنىدىلا،
‏31 خۇدانىڭ غەزىپى ئۇلارغا قارىتا قوزغالدى؛
ئۇ ئۇلاردىن ئەڭ قامەتلىكلىرىنى قىرىۋەتتى،
ئىسرائىلنىڭ سەرخىل ياشلىرىنى يەرگە ئۇرۇۋەتتى.   
‏32 مانا، شۇنداق بولسىمۇ،
ئۇلار يەنىلا داۋاملىق گۇناھ قىلىۋەردى،
ئۇنىڭ مۆجىزىلىرىگە تېخىچىلا ئىشەنمىدى؛
‏33 شۇڭا ئۇ ئۇلارنىڭ كۈنلىرىنى بىھۇدىلىكتە،
يىللىرىنى دەككە-دۈككىلىك ئىچىدە تۈگەتكۈزدى.
‏34 ئۇ ئۇلارنى ئۆلتۈرگىلى تۇرغاندا،
ئاندىن ئۇلار ئۇنى ئىزدىدى؛
ئۇلار يولىدىن يېنىپ، ئىنتىلىپ تەڭرىنى ئىزدىدى؛
‏35 ئۇلار خۇدانىڭ ئۇلارنىڭ ئۇيۇلتېشى ئىكەنلىكىنى،
ھەممىدىن ئالىي بولغۇچى تەڭرىنىڭ ئۇلارنىڭ ھەمجەمەت-قۇتقۇزغۇچىسى ئىكەنلىكىنى ئېسىگە كەلتۈردى.
‏36 بىراق ئۇلار ئاغزى بىلەن ئۇنىڭغا خۇشامەت قىلدى،
تىلى بىلەن ئۇنىڭغا يالغان سۆز قىلدى؛
‏37 چۈنكى ئۇلارنىڭ كۆڭلى ئۇنىڭغا سادىق بولمىدى،
ئۇلار ئۇنىڭ ئەھدىسىنى چىڭ تۇتمىدى.
‏38 بىراق ئۇ يەنىلا رەھىمدىل ئىدى؛
قەبىھلىكىنى كەچۈرۈپ، ئۇلارنى يوقاتمىدى؛
ئۇ قايتا-قايتا ئۆز غەزىپىدىن ياندى،
ئۇ قەھرىنى قوزغىغىنى بىلەن ھەممىنى تۆكمىدى.
‏39 ئۇ ئۇلارنىڭ پەقەت ئەت ئىگىلىرى،
كەتسە قايتىپ كەلمەس بىر نەپەس ئىكەنلىكىنى ياد ئەتتى.
‏40 ئۇلار چۆل-دەشتتە شۇنچە كۆپ قېتىم ئۇنىڭ ئاچچىقىنى كەلتۈردى.
شۇنچە كۆپ قېتىم باياۋاندا كۆڭلىگە ئازار بەردى!
‏41 بەرھەق، ئۇلار قايتىدىن يولدىن چەتنەپ تەڭرىنى سىنىدى،
ئىسرائىلدىكى مۇقەددەس بولغۇچىنىڭ يۈرىكىنى زېدە قىلدى.
‏42‏-43 ئۇلار ئۇنىڭ قولىنى ئەسلىمىدى؛
ئۇلارنى زومىگەرنىڭ چاڭگىلىدىن ھۆرلۈككە قۇتقۇزغان كۈنىنى،
قانداق قىلىپ مىسىردا كارامەتلەرنى يارىتىپ،
زوئان دالاسىدا مۆجىزىلەرنى كۆرسەتكىنىنى ئېسىدىن چىقاردى.
‏44 ئۇ مىسىرلىقلارنىڭ دەريالىرىنى، ئېقىنلىرىنى قانغا ئايلاندۇرۇپ،
ئۇلارنى ئىچەلمەس قىلىپ قويدى؛   
‏45 ئۇلارنىڭ ئارىسىغا نەشتەرلىك چىۋىنلارنى توپ-توپى بىلەن ئەۋەتتى،
ھالاك قىلار پاقىلارنى ماڭدۇردى؛   
‏46 ئۇلارنىڭ زىرائەتلىرىنى كېپىنەك قۇرتلىرىغا تۇتۇپ بېرىپ،
مەھسۇلاتلىرىنى چېكەتكىلەرگە بەردى؛   
‏47 ئۈزۈم تاللىرىنى مۆلدۈر بىلەن ئۇردۇرۇپ،
ئەنجۈرلىرىنى قىراۋ بىلەن ئۈششۈتۈۋەتتى.   
‏48 ئۇ كالىلىرىنى مۆلدۈرگە سوقتۇرۇپ،
ماللىرىنى چاقماق ئوتلىرىدا كۆيدۈرۈۋەتتى.
‏49 ئۇ ئۇلارغا غەزىپىنىڭ دەھشەتلىكىنى ــ
قەھرىنى، ئاچچىقىنى ھەم ئېغىر كۈلپەتلەرنى،
بالايىئاپەت ئېلىپ كېلىدىغان بىر تۈركۈم پەرىشتىلەرنىمۇ چۈشۈردى.
‏50 ئۇ ئۆز غەزىپى ئۈچۈن بىر يولنى تۈزلەپ قويدى؛
ئۇلارنىڭ جېنىنى ئۆلۈمدىن ئايىماي،
بەلكى ھاياتىنى ۋاباغا تاپشۇردى؛   
‏51 ئۇ مىسىردا بارلىق تۇنجى تۇغۇلغان بالىلارنى،
ھامنىڭ چېدىرلىرىدا ئۇلارنىڭ غۇرۇرى بولغان تۇنجى ئوغۇل بالىلىرىنى قىرىۋەتتى.   
‏52 ئۇ پادىچىدەك ئۆز خەلقىنى مىسىردىن سەپەرگە ئاتلاندۇرۇپ،
چۆل-باياۋاندىن ئۇلارنى قوي پادىسىدەك باشلاپ ماڭدى؛
‏53 ئۇلارنى ئامان-ئېسەن يېتەكلىگەچكە،
ئۇلار قورقۇنچتىن خالىي بولۇپ ماڭدى؛
دۈشمەنلىرىنى بولسا، دېڭىز يۇتۇپ كەتتى.   
‏54 ئۇ ئۇلارنى ئۆز مۇقەددەس زېمىنىنىڭ چېگراسىغا،
ئوڭ قولى ئىگىلىۋالغان بۇ تاغلىققا ئېلىپ كەلدى.
‏55 ئۇ ئەللەرنى ئۇلارنىڭ ئالدىدىن قوغلىۋېتىپ،
زېمىن ئۈستىگە تانا تارتقۇزۇپ ئۆلچەپ، ئۇلارغا تەقسىم قىلدى؛
ئىسرائىل قەبىلىلىرىنى ئۇلارنىڭ چېدىرلىرىغا ئولتۇراقلاشتۇردى.   
‏56 بىراق ئۇلار خۇدانى، ھەممىدىن ئالىي بولغۇچىنى سىناپ ئاچچىقلاندۇردى،
ئۇنىڭ تاپشۇرغان گۇۋاھ-ئاگاھلىرىنى تۇتمىدى؛
‏57 بەلكى ئاتا-بوۋلىرىدەك يولدىن تېيىپ ئاسىيلىق قىلدى،
خائىن ئوقيادەك قېيىپ كەتتى.
‏58 ئۇلار ئېگىزلىكتە قۇرغان ئىبادەتگاھلار بىلەن ئۇنىڭ غەزىپىنى قوزغىدى،
ئويما بۇتلىرى بىلەن ئۇنىڭ يۈرىكىنى ئۆرتىدى.   
‏59 خۇدا ئۇلارنى ئاڭلاپ غەزەپلەندى،
ئىسرائىلدىن ئىنتايىن يىرگەندى.
‏60 ئۇ شىلوھدىكى ماكانىنى،
يەنى ئۇ ئىنسان ئارىسىدا تۇرغان چېدىرنى تاشلاپ كەتتى،   
‏61 ئۆزىنىڭ قۇدرەت بەلگىسىنى بۇلاپ كېتىشكە،
شان-شەرىپىنى ئىشغالىيەتچىلەرنىڭ قولىغا بەردى؛     
‏62 ئۆز خەلقىنى قىلىچقا تاپشۇردى،
ئۆزىنىڭ مىراسى بولغانلاردىن ئىنتايىن غەزەپلەندى.
‏63 ئوت ئۇلارنىڭ يىگىتلىرىنى يالمىدى،
قىزلىرى توي ناخشىلىرىدا ماختالمايتتى.
‏64 ئۇلارنىڭ كاھىنلىرى قىلىچ ئاستىدا يىقىلدى،
لېكىن تۇل خوتۇنلىرى ھازا تۇتمىدى.     
‏65 ئاندىن رەب بىرسى ئۇيقۇدىن ئويغاندەك ئويغاندى،
شارابتىن جاسارەتلەنگەن پالۋاندەك توۋلىدى.
‏66 ئۇ رەقىبلىرىنى ئۇرۇپ چېكىندۈرۈپ،
ئۇلارنى تۈگىمەس رەسۋاغا قالدۇردى.     
‏67 يۈسۈپنىڭ چېدىرىنى شاللاپ، رەت قىلدى؛
ئەفرائىم قەبىلىسىنى تاللىمىدى؛   
‏68 بەلكى يەھۇدا قەبىلىسىنى،
ياخشى كۆرگەن زىئون تېغىنى تاللىدى.
‏69 شۇ يەردە مۇقەددەس جايىنى تاغ چوققىلىرىدەك،
يەر-زېمىننى ئەبەدىي ئورناتقاندەك مەزمۇت بىنا قىلدى؛
‏70 ئۇ ئۆز قۇلى داۋۇتنى تاللاپ،
ئۇنى قوي قوتانلىرىدىن چاقىرىۋالدى؛   
‏71 قوزىلىرىنى ئېمىتىدىغان ساغلىقلارنى ئەگىشىپ بېقىشتىن ئايرىپ،
ئۇنى ئۆز خەلقى ياقۇپنى، مىراسى بولغان ئىسرائىلنى بېقىشقا چىقاردى.   
‏72 داۋۇت ئۇلارنى قەلبىدىكى دۇرۇسلۇقى بىلەن باقتى،
قولىنىڭ ئەپچىللىكى بىلەن ئۇلارنى يېتەكلىدى.