ئىنجىل 20-قىسىم
«ياقۇپ»نىڭ تەپسىرى
(روسۇل ياقۇپ يازغان مەكتۇپ)
كىرىش سۆز
ئىشىنىمىزكى، ئۇشبۇ خەتنىڭ مۇئەللىپى رەببىمىز ئەيسانىڭ بىر قورساق ئىنىسى ياقۇپ ئىدى. بۇ كۆزقارىشىمىزغا «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدە بىرنەچچە سەۋەبلەرنى كۆرسىتىمىز.
ئۇشبۇ خەتنىڭ يېزىلىش ئوبىكتى كىم؟ روسۇل خەتنى «تارقاق مۇھاجىرلار»غا يازىدۇ. ئۇنداقتا ئۇلار كىملەر؟
«تارقاق تۇرۇۋاتقان مۇھاجىرلار»
ئاسۇرىيەنىڭ ۋە كېيىنكى بابىل ئىمپېرىيەسىدىن باشلاپ، ئىسرائىلنىڭ ئون ئىككى قەبىلىسى دۇنيانىڭ بۇلۇڭ-پۇچقاقلىرىغا تارقىلىپ كەتكەنىدى. پارس ئىمپېرىيەسى بۇ يەھۇدىي مۇھاجىرلارنىڭ ئۆز يۇرتى قانائان (پەلەستىن)غا قايتىشىغا رۇخسەت قىلغانىدى. ھالبۇكى، پەقەت ئاز بىر قىسمىلا ۋەتىنىگە قايتتى ــ ئۇلار «خەلقنىڭ قالدىسى» ياكى «خۇدانىڭ قالدىسى»، بەزىدە پەقەت «قالدى» دەپ ئاتالدى («يەش.» 20:10-22نى كۆرۈڭ). قايتمىغان كۆپ قىسمى «تارقاق مۇھاجىرلار» (گرېك تىلىدا «دىئاسپورا») دەپ ئاتىلاتتى. دېمەك، ياقۇپ ئۇشبۇ خەتنى بۇ يەھۇدىي مۇھاجىرلار ئارىسىدىكى ئېتىقادچىلارغا يازغان. خەت يەھۇدىي ئىشەنگۈچىلەرگە، شۇنداقلا يەھۇدىي جامائەتلەرگە يېزىلغان بولسىمۇ، سۆزلىرىنىڭ ھەممىسى يەھۇدىي ئەمەس («يات ئەللىكلەر»دىن ياكى «يات تائىپىلەر»دىن) باشقا ئېتىقادچىلارغىمۇ ئوخشاش ئىناۋەتلىكتۇر. چۈنكى ئەيسا مەسىھنىڭ جامائىتىدە تۈپ جەھەتتىن «يەھۇدىي» ياكى «يەھۇدىي ئەمەس» دېگەن پەرق زادى مەۋجۇد ئەمەس («گال.» 28:3 ــ «مەسىھدە نە يەھۇدىي بولمايدۇ نە گرېكلەر (يەھۇدىي ئەمەسلەر، دېمەك) بولمايدۇ»). ئەمما بىز بەلكىم ياقۇپ نېمىشقا ئۇشبۇ خەتنى ئالاھىتەن يەھۇدىي ئېتىقادچىلارغا يازىدۇ، دەپ سورىشىمىز مۇمكىن. بىز «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدە خەتنىڭ بۇ ئالاھىدىلىكى توغرۇلۇق توختىلىمىز. بىراق، خەتنىڭ مۇھىم تېمىسى بولسا ئېتىقادتا ئالدىنىپ كەتمەسلىككە قارىتا ئاگاھلاندۇرۇش ھەمدە شۇنداقلا ھەقىقىي ئېتىقادنىڭ ئالاھىدىلىكلىرىنى بايان قىلىشتىن ئىبارەت. دانا بىر ئالىمنىڭ ئېيتقىنىدەك: «مۇقەددەس كىتاب دەرسلىك كىتاب ئەمەس، بەلكى ئادەملەرگە ئاق-قارىنى پەرقلەندۈرگۈزىدىغان كىتابتۇر» ــ دېمەك، مۇقەددەس كىتاب بىزنىڭ مەسىھنىڭ ھەقىقىي ئېتىقادىدا بولغان-بولمىغانلىقىمىزنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. ئادەمدە ھەقىقىي ئېتىقاد بولسا، بۇنداق ئېتىقاد مەزكۇر ئادەمنى پۈتۈن ۋۇجۇدىنى خۇداغا تاپشۇرۇشقا، شۇنداقلا ئۇنىڭدىنلا كەلگەن دانالىق بىلەن ياشاشقا ئېلىپ بارىدۇ. ئۇنداق ئېتىقاد دائىم مېۋىلىرىدە كۆرۈنىدۇ؛ مېۋىسىز ئېتىقاد ھەقىقىي ئېتىقاد ئەمەستۇر. نېمىلا بولمىسۇن ئۇنداق مېۋىسىز ئېتىقاد باشقىلارنى ئالداش بولمىغاندىمۇ، ئۆز-ئۆزىنى ئالداش بولۇپ، دوزاخقا بارىدىغان نۇرغۇن يوللاردىن بىرىدۇر.
ئۇشبۇ مەكتۇپ بەلكىم مىلادىيە 63-يىللىرىدا يېزىلغان.
مەزمۇن: ــ
1. سىنىلىش؛ دانالىق ۋە ئازدۇرۇلۇش (1-باب، 1-18-ئايەتلەر)
2. ئاڭلاش ۋە ئىجرا قىلىش (1-باب، 19-27-ئايەتلەر)
3. خۇدا ئالدىدا ئىنسانغا يۈز-خاتىرە قىلماسلىق (2-باب 1-13-ئايەتلەر)
4. ئېتىقاد ۋە ئەمەلىيەت (2-باب 14-26-ئايەتلەر)
5. تىلنى تىزگىنلەش (3-باب)
6. بۇ دۇنيادىكىلەرنىڭ قىلمىشلىرىغا ئەگەشمەڭلار (4-بابتىن 5-باب 6-ئايەتكىچە)
7. سەۋرچان بولۇش ۋە دۇئا قىلىش (5-باب 7-20-ئايەتلەر)
••••••••
قوشۇمچە سۆز
خەتنىڭ مۇئەللىپى قايسى ياقۇپ؟
بۇ خەتنى يازغان روسۇل «ياقۇپ» دېگەن كىم؟ ئىنجىلدا بىرنەچچە «ياقۇپ» تىلغا ئېلىنغان. ئەمدى ئۇلاردىن قايسىسىنىڭ ئۇشبۇ خەتنىڭ مۇئەللىپى ئىكەنلىكى توغرۇلۇق ھەرقايسى دەۋرلەردە ئۆتكەن ئالىملار ئۈچ خىل پىكىردە بولغان. بۇلار: ــ
(1) ياقۇپنى يۇھاننانىڭ ئاكىسى، مەسىھنىڭ ئالاھىدە چاقىرغان ئون ئىككى روسۇلىنىڭ بىرى، شۇنداقلا ئۆزىگە ئەڭ يېقىن ئۈچ روسۇلى (پېترۇس، يۇھاننا، ياقۇپ) ئىچىدىكى ياقۇپ، دېگەن قاراش («مات.» 21:4، 2:10، 1:17، «مار.» 37:5). بۇ كۆزقاراشنىڭ مۇمكىنچىلىكى يوق دەپ قارايمىز؛ چۈنكى بۇ ياقۇپ مەسىھنىڭ ئاسمانغا كۆتۈرۈلۈشىدىن ئانچە ئۇزۇن ئۆتمەيلا ئۆلتۈرۈلگەنىدى («روس.» 2:12). بۇ ۋەقە مىلادىيە 44-يىلى يۈز بەرگەن بولۇشى مۇمكىن.
(2) ئۇنى مەسىھنىڭ چاقىرغان ئون ئىككى روسۇلى ئىچىدىكى ئىككىنچى ياقۇپ دېگەن قاراش («مات.» 2:10، «مار.» 18:3، «لۇقا» 15:6، «روس.» 13:1). ئەمما بۇ ئايەتلەردە ياقۇپ «ئالفېئۇسنىڭ ئوغلى» دەپ تىلغا ئېلىنىدۇ. ناھايىتى روشەنكى، ئۇشبۇ خەتنىڭ مۇئەللىپى يېرۇسالېمدىكى جامائەت ئىچىدە يېتەكچى بولغان، «روس.» 17:12 ۋە 13:15دە تىلغا ئېلىنغان ياقۇپ ئىدى؛ بۇ كىشىنى روسۇل پاۋلۇسمۇ «گال.» 19:1، 9:2، 12:2دە تىلغا ئالىدۇ؛ ئۇ «رەبنىڭ ئۇكىسى» دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ كىشى قانداقمۇ بىرلا ۋاقىتتا ھەم «ئالفېئۇسنىڭ ئوغلى» ھەم «رەبنىڭ ئۇكىسى» بولالايدۇ؟ ئاشۇ ۋاقىتلاردا «ئۇكا» (گرېك تىلىدا «قېرىنداش») بەزىدە ئىككىنچى ياكى ئۈچىنچى تۇغقان دېگەننى بىلدۈرەتتى. بىراق ئىنجىلدا بۇنىڭدىن مىسال تاپالمىدۇق. ئالايلۇق، گەرچە يەھيا پەيغەمبەر مەسىھنىڭ ئىككىنچى تۇغقىنى ياكى نەۋرە ئاكىسى بولسىمۇ، ھەرگىز «مەسىھنىڭ ئاكىسى» دېيىلمەيدۇ.
(3) بۇ خەت يەھۇدىي ئېتىقادچىلارغا بولغان ئالاھىدە غەمخورلۇق بىلەن يېزىلغانلىقى ئۈچۈن، خەتنىڭ مۇئەللىپى «روس.» 17:12 ۋە 13:15 ۋە «گال.» 19:1، 9:2، 12:2دە تىلغا ئېلىنغان، يېرۇسالېمدىكى جامائەتتە يېتەكچى بولغان ياقۇپ دېگەن قاراش. بۇ پىكىرگە قوشۇلىمىز. جىسمانىي جەھەتتە ئۇنىڭ مەسىھ ئەيسانىڭ ئۇكىسى ئىكەنلىكىگە ئىشىنىمىز (گرېك تىلىدا «ئاكا» ۋە «ئۇكا» بىرلا سۆز بىلەن ئىپادىلىنىدۇ).
بۇ ئۈچىنچى كۆزقاراشنى قوبۇل قىلمىغانلار تۆۋەندىكى ئىككى قارشى ئىسپاتنى كۆرسىتىدۇ: ــ
(1) (بىرىنچى قارشى ئىسپات ياكى كۆزقاراش) ــ ««يۇھ.» 1:7-13تە رەبنىڭ ئۇكىلىرى دەسلەپتە ئۇنىڭ مەسىھ-قۇتقۇزغۇچى ئىكەنلىكىگە ئىشەنمىگەن، دەپ بايان قىلىنغان».
ھالبۇكى، «يۇھاننا» 7-بابتا كۆرسىتىلگەن ئىشلارنىڭ ۋە مەسىھنىڭ ئۆلۈمدىن تىرىلىشىنىڭ ئارىلىقىدا ياقۇپتا (ۋە بەلكىم ئۇكىسى يەھۇدادىمۇ) چوقۇم چوڭ بىر ئۆزگىرىش يۈز بەردى؛ چۈنكى رەب تىرىلگەندىن كېيىن ياقۇپقا كۆرۈندى «1كور.» 7:15). شۇ چاغدا ئۇ ئېتىقادچى بولمىغان بولسا ئۇنداق ۋەقە يۈز بەرمىگەن بولاتتى، دەپ قارايمىز («يۇھ.» 18:14-24). دېمەك، شۇ چاغدا ياقۇپ ئېتىقادچى ئىدى.
(2) (ئىككىنچى قارشى ئىسپات ياكى كۆزقاراش) ــ «ئۇ چاغدا ئۇ ئېتىقادچى بولسىمۇ، مەسىھنىڭ ئەسلىدە تاللىۋالغان ئون ئىككى روسۇلىدىن بولمىغاچقا، ئىنجىلدىكى بۇ خەتنىڭ مۇئەللىپى بولالمايتتى؛ چۈنكى ئۇ روسۇل ئەمەس ئىدى (پەقەت روسۇللارنىڭ خەتلىرىلا نوپۇزلۇقتۇر)».
بۇنداق كۆزقاراش بويىچە، روسۇل بولۇشتىكى شەرت مەسىھ يەھيا پەيغەمبەر تەرىپىدىن سۇغا چۈمۈلدۈرۈلگەندىن باشلاپ، ئۇنىڭ خەلق ئالدىدىكى خىزمەتلىرىدە ئۇنىڭغا ئۈزلۈكسىز ھەمراھ بولۇشى كېرەك ئىدى. بۇ پىكىر روسۇل پېترۇسنىڭ «روسۇللارنىڭ پائالىيەتلىتى» 22:1-23دە خاتىرىلەنگەن سۆزلىرىگە ئاساسلىنىپ ئوتتۇرىغا قويۇلغان.
ھالبۇكى، «كورىنتلىقلارغا (2)»دىكى «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدە كۆرسەتكىنىمىزدەك، پېترۇسنىڭ بۇ سۆزلىرىنى (مۇقەددەس روھسىز ئېيتىلغاچقا) مۇتلەق توغرا دەپ ئېيتىپ كەتكىلى بولمايدۇ. چۈنكى كېيىن باشقا ئادەملەر رەب تەرىپىدىن روسۇللۇققا تاللانغان ۋە رەب ئەيسا تىرىلگەن ياكى ئاسمانغا كۆتۈرۈلگەندىن كېيىن، مۇشۇ ئادەملەرگە ئۆزى كۆرۈنگەن ۋە ئۇلارنى چاقىرغان، دەپ ئىشىنىمىز («1كور.» 7:15-8نى كۆرۈڭ). بۇلار ئىچىدە پاۋلۇس، بارناباس، ئاندرونكۇس ۋە يۇنىيالار بار ئىدى («رىم.» 7:16).
شۇنىڭغا ئوخشاش، گەرچە «يەھۇدا» ئۆز خېتىدە ئۆزىنى «روسۇل» دەپ ئاتىمىغان بولسىمۇ، مەسىھ تەرىپىدىن روسۇللۇققا چاقىرىلغانىدى. يەھۇدا ئۆز خېتىدە كەمتەرلىك بىلەن ئۆزىنى «روسۇل» ياكى «رەبنىڭ ئىنىسى» ئەمەس، بەلكى پەقەت «ياقۇپنىڭ ئىنىسى» دەپ ئاتىغان.
بەزى ئىشەنچلىك كونا تارىخلار بويىچە، ياقۇپ يېرۇسالېمدىكىلەر ئارىسىدا «ھەققانىي ياقۇپ» دېگەن نام بىلەن تونۇلغان، ئۇشبۇ خەتنىڭ مۇئەللىپى يېرۇسالېمدىكى يەھۇدىي ھۆكۈمدارلار تەرىپىدىن مىلادىيە 68-يىللىرىدا چالما-كېسەك قىلىپ ئۆلتۈرۈلگەن.
خەتنىڭ مەقسىتى ئۈستىدە يەنە بىرنەچچە كەلىمە سۆز
ئەمدى نېمىشقا ياقۇپ بۇ مەكتۇپنى ئالاھىتەن يەھۇدىي ئېتىقادچىلارغا يازىدۇ؟ نېمىشقا خەت يەھۇدىي ئەمەسلەرگە ياكى يەھۇدىي ئەمەس جامائەتلەرگە قارىتىلمىغان؟ ئەمەلىيەتتە بۇ مەسىلە ئۈستىدە مۇشۇ يەردە تولۇق توختالساق، كۆپ سەھىپە ئاجرىتىشقا توغرا كېلىدۇ، لېكىن بىز پەقەت تۆۋەندىكى مۇناسىۋەتلىك ئىككى ئىشنىلا كۆرسىتىمىز: ــ
(1) خۇدا بەزىدە خىزمەتكارلىرىنى ئالاھىتەن مەلۇم بىر گۇرۇپپا ياكى مەلۇم توپتىكى كىشىلەرگە (ھەتتا ئۆز جامائىتى ئىچىدە) ئۆز خەۋىرىنى يەتكۈزۈشكە چاقىرىدۇ (مەسىلەن، «گال.» 7:2-8نى كۆرۈڭ). روشەنكى، ياقۇپ خۇش خەۋەرنى ئالاھىتەن يەھۇدىي خەلقىگە يەتكۈزۈشكە چاقىرىلغانىدى.
(2) «روسۇللارنىڭ پائالىيەتلىرى»دە خاتىرىلەنگەن دەسلەپكى جامائەتنىڭ تارىخىدىن شۇنى ئېنىق بىلىمىزكى، يەھۇدىي ئېتىقادچىلار ئۈچۈن خۇدانىڭ مەسىھدە بولغان «يېڭى ئەھدە»دىكى ئۇلۇغ ۋەدىلىرىنىڭ ئۆزلىرىگە سۇنۇلغاندىن باشقا، يەنە يەھۇدىي ئەمەسلەرگىمۇ سۇنغانلىقىنى قوبۇل قىلىشى ياكى ئېتىراپ قىلىشى ئىنتايىن تەس ئىدى (خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا ئۆزىمىز بىلەن تەڭ مۇيەسسەر بولغان، لېكىن بىزگە نىسبەتەن قوبۇل قىلىش تەس بولغان مەلۇم مىللەتلەردىن بولغان ئېتىقادچىلار بارمۇ؟). بۇ يەھۇدىي ئىشەنگۈچىلەر يەھۇدىي بولمىغان ئىشەنگۈچىلەر بىلەن ئانچە ئارىلاشماي، ئۆزلىرىنىڭ «سىناگوگ»لىرىدىلا (2:2) يىغىلاتتى («سىناگوگ» بولسا ئەسلىدە يەھۇدىيلارنىڭ ئۆزلىرىگە خاس بولغان «يىغىلىش» تەشكىلى شەكلى ئىدى).
ئۇلار خۇدانىڭ سېخىي كەڭچىلىكىنى قوبۇل قىلمىغىنى بىلەن، خۇدا ئۇلارنى تاشلىۋەتكەن ئەمەس، بەلكى ئۇلارنى مەغرۇرلۇق-نەپسانىيەتچىلىك، ئاچكۆزلۈك، مىللەتپەرەسلىك، كاج جاھىللىقىدىن، بىر-بىرى ئۈستىدىن ھۆكۈم چىقىرىشقا ئامراقلىقىدىن، تۆھمەتخورلۇق ۋە ساختىپەزلىكىدىن قۇتقۇزۇش ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ئارىسىغا ياقۇپدەك بىرنەچچە ئادەملەرنى تۇرغۇزغان. ياقۇپ بەزىدە ئۇلارغا ئېتىقادسىزلارغا سۆز قىلغاندەك سۆز قىلىدۇ (مەسىلەن، 2-باب، 3-باب، 4:4، 8:4، 1:5-6نى كۆرۈڭ). ئەگەر ئۇلار ئۇ ئېيتقاندەك تېخىچە بۇ دۇنيادىكى بايلىقلارغا ۋە بايلارغا قىزىقىدىغان، يەنىلا بىر-بىرىنى سۆكۈپ تۆھمەتخورلۇق قىلىدىغان، بۇ دۇنيادىكىلەرنىڭ تەستىقىغا موھتاج بولۇپ يۈرىدىغان بولسا، (4:4-10) «شاھانە قانۇن»، يەنى خۇدانىڭ كۆڭلىنى ئىپادىلىگەن «ئۆزۈڭنى سۆيگەندەك قوشناڭنى سۆيگىن» دېگەن ئەمرنى تېخى چۈشەنمىگەن بولسا، ئۇنداقتا ياقۇپنىڭ ئۇلارغا يەھۇدىي بولمىغان قېرىنداشلارغا مۇھەببەت كۆرسىتىشىنى دەۋەت قىلىشى بەرىبىر بىھۇدىلىك بولاتتى.
8:2 «مۇقەددەس يازمىلاردىكى «قوشناڭنى ئۆزۈڭنى سۆيگەندەك سۆي» دېگەن شاھانە قانۇنغا ھەقىقىي ئەمەل قىلساڭلار، ياخشى قىلغان بولىسىلەر»
«شاھانە قانۇن» دېگەن بۇ ئىنتايىن قىزىق ئىبارىنى تۆۋەندىكىدەك بەش جەھەتتىن چۈشىنىش مۇمكىن: ــ
(1) بۇ ئەمرنى بىزنىڭ پادىشاھىمىز رەب ئەيسا مەسىھ شەخسەن (مۇسا پەيغەمبەرگە چۈشۈرۈلگەن قانۇننى نەقىل قىلىپ) بىزگە تاپشۇرغان؛ شۇنىڭ ئۈچۈن «شاھانە قانۇن» دەپ ئېيتىلىدۇ (مەسىلەن، «مات.» 19:19، 39:22)؛
(2) بىزنىڭ پادىشاھىمىز رەب ئەيسا مەسىھ ئۆزى مۇشۇ ئەمرگە ئەمەل قىلىشى بىلەن بىزگە شاھانە ئۈلگە قالدۇردى؛
(3) پەقەت خۇدانىڭ ئالدىدا شاھانە ئورۇنغا كۆتۈرۈلگەن، (9:1-10)، «پادىشاھ قىلىنغان» («1كور.» 8:4)، مۇقەددەس روھتا ماڭىدىغان كىشىلەرلا شۇ «قوشناڭنى ئۆزۈڭنى سۆيگەندەك سۆي» دېگەن ئۇلۇغ «شاھانە ئەمر»گە ئەمەل قىلالايدۇ؛
(4) خۇدانىڭ مۆمىن بەندىلىرى ئۇنىڭ ھەقىقىي ئالىيجاناب ۋە شاھانە كۆزقارىشىدا بولۇپ، باشقىلارغا قىلغان مۇئامىلىسىدە، مۇشۇ دۇنيادىكى بايلىق-كەمبەغەللىك پەرقلىرىنى نەزىرىگە ئالمايدۇ؛
(5) بۇ ئەمرنى («پەرۋەردىگار خۇدايىڭنى پۈتكۈل قەلبىڭ بىلەن سۆيگىن» دېگەن ئەمر بىلەن تەڭ) مۇسا پەيغەمبەرگە چۈشۈرۈلگەن قانۇندىكى بارلىق ئەمرلەر ئىچىدە «ئەڭ ئۇلۇغ»، شۇنداقلا «شاھانە قانۇن» دەپ ھېسابلاش كېرەك («مات.» 38:22-39).
بۇ چۈشەنچىلەرنىڭ ھەممىسىنى توغرا، دەپ قارايمىز.
1:3 «قېرىنداشلىرىم، ئاراڭلاردىن كۆپ كىشى تەلىم بەرگۈچى بولۇۋالماڭلار! چۈنكى سىلەرگە مەلۇمكى، بىز تەلىم بەرگۈچىلەر باشقىلاردىن تېخىمۇ قاتتىق سوراققا تارتىلىمىز»
بۇ ئايەتكە قارىغاندا، يەنى «(كەلگۈسىدە) باشقىلاردىن تېخىمۇ قاتتىق سوراققا تارتىلىمىز» دېگەنگە قارىغاندا، «مەلۇم قېرىنداشنىڭ جامائەت ئىچىدە تەلىم بەرگۈچى رولىنى ئۆز ئۈستىگە ئېلىشىغا زادى نېمە تۈرتكە بولالايدۇ؟» دەپ سورىشىمىز مۇمكىن. روسۇل پاۋلۇس بىزگە: «بىلىم بولسا ئادەمنى كۆرەڭلىتىدۇ» دەپ ئەسلىتىدۇ («1كور.» 1:8). ئەگەر خۇدا بىزگە بىلىم تاپشۇرغان بولسا، ئۇ بىزگە ئىشىنىپ مۇشۇ بىلىمنى بىزگە ئامانەت قىلغان، شۇنداقلا بەلكىم ئۇ بىزنىڭ ئۇنى خاتا يولدا ئىشلىتىشىمىزگە تەۋەككۇل قىلغان. مەسىلەن، ئۇنىڭ سۆزىدىن پايدىلىنىپ باشقىلار ئالدىدا يوغانچىلىق قىلىپ، ئۆزلىرىمىزنى «ئۈستۈن قويغانلىقىمىز»نى («مەن سەندىن كۆپ بىلىمەن» دەپ) ئىسپاتلاش قاتارلىقلار. بىلىمنىڭ يەنە بىر خەتىرى باركى، بىز بۇ بىلىمنىڭ ئۆزىنى خۇدانىڭ ئورنىغا قويۇپ، خۇدادىن ئۈستۈن قويۇشىمىزدىن ئىبارەت بولىدۇ (ئەمەلىيەتتە، خۇدا بىزگە ئاتا قىلغان ھەربىر بەخت-بەرىكەتتە شۇنداق خەتەر بار). ئەپسۇسلىنارلىقى شۇكى، تارىختا ۋە بەلكىم ھازىرمۇ خېلى كۆپ ئادەملەرنىڭ جامائەت ئىچىدە ناپاك ياكى ناتوغرا پوزىتسىيىلەر بىلەن «تەلىم بەرگۈچى بولۇۋالغان»لىقى پاكىتتۇر. بۇنداق كىشىلەرنىڭ ناپاك نىيەتلىرى ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرىدا روشەن بولىدۇ.
ناتوغرا نىشانلاردىن ياكى پوزىتسىيەرلەردىن تۆۋەندىكىلەرنى بايقىدۇق: ــ
(1) خۇدانىڭ سۆز-كالامىنى ئۆز مەنپەئىتىگە بۇرىغانلىقى. مەسىلەن: «مانا مەن خۇدانىڭ خىزمەتكارىمەن. ماڭا «سەدىقە» بەرسىڭىز، خۇدا چوقۇم سىزنى ھەسسىلەپ بەرىكەتلەيدۇ» دەيدىغانلار.
(2) بەزىلەر خۇدانىڭ سۆز-كالامىغا مۇۋاپىق تەلىم بەرگەن بولسىمۇ، تۈپ نىيىتى باشقىلارنىڭ ئىززەت-ھۆرمىتىگە ياكى مېھىر-مۇھەببىتىگە ئېرىشىشتىن ئىبارەت بولىدۇ. بەزىدە ئۇنداق قېرىنداشلار ئىلگىرى ھېچكىم ماڭا ھۆرمەت ياكى مۇھەببەت بىلدۈرمىگەن دەپ ھېس قىلىپ كەلگەن. شۇڭا ئۇلار دائىم باشقىلار (ئاتا-ئانىسى، ئۇرۇق-تۇغقانلىرى، دوست-ئاغىنىلىرى، جامائەتتىكىلەر)نىڭ نەزىرىدە «مانا مەن ئىناۋەتلىك كىشىمەن، چۈنكى مەندە بىلىم بار» دەپ كۆرۈنۈشكە تىرىشىپ-تىرمىشىۋاتىدۇ. ئەمەلىيەتتە ئۇنداق قېرىنداشلار مۇقەددەس كىتابنىڭ بىرىنچى دەرسىنى، يەنى «ھەربىرىمىز خۇدا ئالدىدا ئاللىقاچان «ئالاھىدە بىر شەخس»» دېگەننى تېخى ئۆزلەشتۈرمىگەن. چۈنكى ھەربىرىمىز ھەممىگە قادىر خۇدا تەرىپىدىن يارىتىلغان، ئۇنىڭ تەرىپىدىن سۆيۈلگەن بولۇپ، ئۇنىڭ ئالدىدا بىباھا قىممەتلىكتۇرمىز. «مەسىھ ئەيسا مەن ئۈچۈن پىدا بولدى» («گال.» 20:2)! مۇشۇنداق «ئۆزىنى كۆرسىتىش»تىكى تۈرتكە بولسا ئۆزىمىزنىڭ خۇدا تەرىپىدىن ھەقىقەتەن سۆيۈلگەنلىكىمىزنى بىلمەسلىكىمىزدىن چىقىدۇ.
(3) باشقىلاردىن ھۆرمەت ئىزدەپ، ھوقۇقۋازلىق قىلىش ۋە باشقىلاردىن ئۈستۈنلۈك تالىشىپ، باشقىلارغا باش بولۇش.
(4) بەزىلەرنىڭ گەرچە مۇقەددەس يازمىلاردىن بەرگەن تەلىمى ياخشى بولسىمۇ، يۈرۈش-تۇرۇشلىرى بەرگەن تەلىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدۇ. ئۇنداق كىشىلەر ھېچ ئۈن چىقارمىسا ياخشى بولاتتى؛ چۈنكى ئۇلاردىن تەلىم ئالغانلار: «بۇ تەلىم دەرۋەقە قايىل قىلارلىق بولسىمۇ، تەلىم بەرگەنلەرنىڭ ئۆزى ئۇنىڭغا ئانچە ئىتائەت قىلمايدىكەن، ئەھمىيىتسىز تەلىم ئىكەن» دەپ، شۇ تەلىم بەرگۈچىلەرنىڭ سەۋەبىدىن ئېزىپ، گۇناھقا پاتىدۇ. ئېتىقادسىزلار بۇ ئىشلارنى ئاڭلاپ رەبنىڭ تەلىمىنى مازاق قىلىدۇ.
ياقۇپنىڭ ئاگاھلاندۇرۇشلىرى مۇشۇنداق سەۋەبلەردىن «تەلىم بەرگۈچى بولسام» دېگۈچىلەرنى سەگەكلەشتۈرسە كېرەك. ئەمدى زادى قانداق نىيەت خۇدانىڭ جامائىتىگە «تەلىم بەرگۈچى» بولۇشقا مۇناسىپ كېلىدۇ؟
قايتۇرىدىغان جاۋابىمىز ئىنتايىن ئاددىي ــ تەلىم بەرگۈچى بولاي دېگەن نىيەت ھەرقانداق ئىشىمىزدا تېگىشلىك بولغان نىيەتكە ئوخشاش بولۇشى كېرەك ــ يەنى، مېھىر-مۇھەببەتنىڭ تۈرتكىسىدىن بولغان بولۇشى كېرەك. ئۇنىڭ ئىچىدە، «خۇداغا ئۆز نامىغا لايىق بولغان شان-شەرەپ كەلتۈرۈش» تۈرتكىسى بولىدۇ. خۇدانىڭ جامائىتىدە «تەلىم بەرگۈچى بولاي» دېگەن كىشى خۇداغا: «بىلىمەنكى، جامائەتتە تەلىم بېرىشىم بىلەن سەن مېنى قاتتىقراق بىرخىل سوراققا تارتىسەن. لېكىن قېرىنداشلار خۇدانىڭ تولۇق ۋەھىيىدىن، مەسىھ بىزگە ئاتا قىلىشقا كەلگەن يېڭى ھاياتتىن بەھرىمەن بولۇشى ئۈچۈن، بۇ قاتتىقراق سوراقنىڭ بېشىمغا چۈشۈشىگە رازىمەن» دېگەن كىشى بولىدۇ. ئەسلىدە دېيىشنىڭ ھاجىتى بولماسلىقى كېرەك ئىدى، لېكىن ئەسكەرتىپ ئۆتۈشىمىزگە توغرا كېلىدۇكى، بىز باشقىلارغا ئۆگەتكەن ھەممە ھالقىلىق نەرسىنىڭ ئاۋۋال ئۆز ھاياتلىرىمىزدا ھەقىقەت ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلىغان بولۇشىمىز لازىمدۇر. بىز يەنە خۇدا سۆز-كالامى ئارقىلىق ئۆزىمىزگە ئايان قىلغانلىرىدىن ھالقىپ كەتمەسلىكىمىز كېرەك. مەلۇم بىر ئىشتىن خەۋەرىمىز بولمىسا، باشقىلارنىڭ ئالدىدا «بىلمەيمەن» دېيىشتىن قورقماسلىق كېرەك. ياقۇپ دەل مۇشۇ خەتتە بىزنى ئەسلەتكىنىدەك (5:1-8، 13:3-18، 10:4)، بىز كىچىك پېئىل بولساق خۇدا ئۆزى بىزگە ئۆگىتىدۇ.
يەنە قوشۇپ ئېيتىشىمىزغا توغرا كېلىدۇكى، جامائەتتە تەلىم بەرگۈچىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى زىممىسىگە ئالغانلار (خۇدا جامائىتىگە شۇنداق تەلىم بەرگۈچىلەرنى ئاتا قىلغاي!) ھەتتا دەسلىپىدە ناتوغرا تۈرتكىلەر بولمىسىمۇ، قەلبىنى ئىگەلىۋالغان، شەيتاننىڭ شۇ تۈرتكىلىرى بىلەن ئازدۇرۇشلىرىغا ئۇچرىشى مۇمكىن. ««مەن چىڭ تىرەپ تۇرماقتىمەن» دېگەن كىشى ئۆزىنىڭ يىقىلىپ كېتىشىدىن ھېزى بولسۇن!» («1كور.» 12:10).
8-7:5 «شۇڭا، قېرىنداشلار، رەبنىڭ قايتا كېلىدىغان كۈنىگىچە سەۋر-تاقەت قىلىپ تۇرۇڭلار. مانا، دېھقان كىشى يەرنىڭ ئېسىل مېۋىسىنى كۈتىدۇ، يەر دەسلەپكى ۋە كېيىنكى يامغۇرلارغا مۇيەسسەر بولغۇچە سەۋر-تاقەت بىلەن ئىنتىزار بولىدۇ. سىلەرمۇ سەۋر-تاقەت قىلىپ قەلبىڭلارنى مۇستەھكەم قىلىڭلار. چۈنكى رەبنىڭ قايتا كېلىشى يېقىنلاپ قالدى»
پەلەستىندە «دەسلەپكى يامغۇرلار» كۈزدە، ئونىنچى ئايدا ياغىدۇ. بۇ يامغۇرلار يەرنى ھەيدەشكە تۇپراقنى يۇمشىتىپ تەييارلايدۇ ۋە يېڭى چېچىلغان ئۇرۇقلارغا قۇۋۋەت بېرىدۇ. بارلىق دېھقان دوستلارغا مەلۇم بولغىنىدەك، يەر ھەيدەش ئېغىر ئىش، بولۇپمۇ يامغۇر ياغقان ۋاقتىدا شۇنداق: «ھۇرۇن دېھقان قىشتا يەر ھەيدىمەس؛ يىغىم ۋاقتىدا ئۇ يوقلۇقتا قېلىپ ئاشلىق تىلەر» («پەند.» 4:20).
ئۈچىنچى، تۆتىنچى ئاي يېقىنلاپ كەلگىنىدە دېھقان كىشى «كېيىنكى يامغۇرلار»غا تەشنا بولۇپ دۇئا قىلىدۇ. بۇ كېيىنكى يامغۇرلار ھوسۇلنى تولۇق پىشۇرىدۇ. مول ياغقان «كېيىنكى يامغۇرلار» بولسىلا، مول ھوسۇلغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.
رەببىمىز ئەيسا مۇشۇ «ئىنجىل دەۋرى»نىڭ بېشىدا مۇقەددەس روھىنى مول تۆكۈشى بىلەن نۇرغۇن كىشىلەر خۇدانىڭ پادىشاھلىقىغا كىردى. يۇقىرىقى ئايەتنى ئوقۇغىنىمىزدا بىزدە مۇنداق بىر ئۈمىد پەيدا بولىدۇ: ــ ئەگەر ئىنجىل دەۋرىنىڭ بېشىدا «دەسلەپكى يامغۇرلار»دەك مۇقەددەس روھ شۇنچە مول تۆكۈلگەن بولسا، «ئىنجىل دەۋرى» ئاخىرلاشقاندا «كېيىنكى يامغۇرلار» بولامدۇ؟ ــ دېمەك، رەبنىڭ كېلىشى يېقىن كەلگەندە ئۇ قايتىدىن موللۇق بىلەن مۇقەددەس روھىنى تۆكۈپ، نۇرغۇنلىغان خەلق پادىشاھلىقىغا ھوسۇلدەك كىرگۈزۈلەمدۇ؟ «ۋەھىي»گە قوشۇلغان «قوشۇمچە سۆز»ىمىزدىكى «7-باب ــ كەينىگە قاراش ــ «دەھشەتلىك ئازاب-ئوقۇبەت»تىن چىققان مېۋە (ھوسۇل)» دېگەن ئىزاھاتلارنى كۆرۈڭ.