Инҗил 25-қисим
«Юһанна «3»»
(Расул Юһанна язған үчинчи мәктуп)
Кириш сөз
Бу қисқа хәтниң муәллипи расул Юһанна. Хәт өзи җамаәттики Гаюс исимлиқ бир қериндашқа йезилғандур. Хәткә қариғанда, Гаюс «Кичик Асия» (һазирқи Түркийә)дики мәлум бир җамаәткә мәсъул бир йетәкчи еди. Бизниңчә бир нәччә жил бурун расул Юһанна Гаюсниң етиқат йолиға киришиниң васитичиси болған еди (чүнки у бир қетим Гаюсқа «мениң балилирим»дин бириниң сүпитидә сөз қилиду (4-айәт)).
Хәтни йезишниң арқа көрүнүши мундақ: — бир нәччә қериндаш Юһанна хизмәт қиливатқан җамаәтниң өзи яки униңға йеқин турған җамаәтләр арисидин чиқип, хуш хәвәрни тарқитишқа йол алған еди. Улар биринчи қетим сәпәр қилғанда Гаюс вә у хизмәт қиливатқан җамаәттикиләргә йолуғуп қелип, улар тәрипидин күтүвелинған. Юһаннаниң йениға қайтип кәлгәндә улар тәбиий һалда униңға вә җамаәттикиләргә Гаюсниң меһмандостлуғи, шундақла сәпиригә ярдәм бәргәнлиги тоғрилиқ гувалиқ бәргән.
Улар һазир йәнә бир қетимлиқ «хуш хәвәр тарқитиш сәпири» үчүн йолға чиқмақчи. Шуниң үчүн Юһанна ушбу хәтни йезип уларға: «Гаюсниң жутидин өткиниңларда униңға буни тапшуруп бериңлар» дәп тапилиған еди. Хәтниң мәхсити Гаюстин бу қериндашларниң сәпәрни давамлаштурушиға йәнә бир қетим ярдәм беришкә өтүнүш вә риғбәтләндүрүштин ибарәт еди. Демисәкму, хәт һәммимизни хуш хәвәр хизмитидә «йолға чиққан» қериндашлиримизға охшашла ярдәм беришкә җекиләйду.
Шу қериндашлар ичидә бәлким Гаюс тонумайдиған бири, йәни Демитриус исимлиқ қериндаш бар еди (12-айәт) вә хәт униңға Демитриусни тәвсийә қилип тонуштуриду. Демитриус бу «хуш хәвәр әтрити»ниң мәсъулиму?
Хәт Гаюсқа йәнә Диотрәпәс дегән бириси тоғрилиқ агаһландуриду. Диотрәпәс болса Гаюс турған җайға йеқин жуттики башқа бир җамаәт ичидә көзгә көрүнгән, өзини чоң тутидиған бир киши болса керәк. Юһаннаниң Диотрәпәс тоғрилиқ әрзи Диотрәпәсниң «сахта тәлимчи» екәнлигидин әмәс, бәлки униң һакавурлуқ қилип, җамаәт үстигә һоқуқвазлиқ қилғанлиғи үчүндур. Һалбуки, бирким товва қилмай һакавурлишивәрсә, ахир берип сахта тәлим беришкә башлайду. Сәвәви, һакавур киши һаман өзиниң әскилиги үчүн банә издәп һәқиқәтни бурмилайдиған болиду. Иблисниң өзи әслидә шундақ һакавурлишиши билән ахирида бүгүнки ялғанчи һалитидә қалған әмәсму?
Хәтниң мәзмуни: —
1. |
Дуайисалам (1-4-айәтләр) |
2. |
Гаюсни тәрипләш (5-8-айәтләр) |
3. |
Диотрәпәсниң қилмишлири (9-11-айәтләр) |
4. |
Демитриусни тәриплиш (12-айәтләр) |
5. |
Ахирқи сөз (13-15-айәтләр) |
••••••••
Қошумчә сөз
(1:12)
«Демитриусни болса һәммәйлән, һәтта Һәқиқәтниң Өзи яхши гувалиқ берип тәрипләйду. Бизму униңға гувалиқ беримиз вә гувалиғимизниң һәқиқәт екәнлигини сәнму билисән».
Бу айәттики «Һәқиқәтниң Өзи (Демитриус тоғрилиқ) ... гувалиқ бериду» дегән қизиқ учурни оқуғанда бәзи оқурмәнләр униңдин атлап өтүп кетиши мүмкин.
Аз болмиған алимлар бу сөзләрниң мәнаси үстидә пәқәт: —
«Демитриус һаятини һәқиқәт ичидә өткүзиду; шуниң билән һәр бир көз егиси униңда шундақ йолда намайән болған һәқиқәт арқилиқ униң қандақ адәм екәнлигини көрәләйду» дәйду.
Гәрчә бу баянни раст (вә шундақла Юһаннаниң көрсәткән мәнаси шуни өз ичигә алиду) дәп етирап қилсақму, Юһаннаниң ушбу сөзлириниң аддий вә толуқ мәнаси болса: — Һәқиқәт шәхс сүпитидә шундақ гувалиқ бериду, дәп қараймиз. Шу шәхс болса Муқәддәс Роһтур, йәни барлиқ Худани сөйгүчиләрдә макан тутқан «Һәқиқәтниң Роһи»дин башқа һеч ким әмәстур. Дәрвәқә биз «1Юһ.» 5:6дә «Бу ишларға гувалиқ бәргүчи болса Роһтур, чүнки Роһ Өзи һәқиқәттур» дәп оқуймиз.
Әнди ким Роһниң шундақ гувалиғини аңлалайду, чүшинәләйду? Дәл шу роһқа толдурулғанлар әмәсму? «1Юһ.» 5:10дә Муқәддәс Роһ мәңгүлүк һаят тоғрилиқ бу һаят егилиригә гувалиқ бериду, дейилиду. Расул Павлус бизгә «Рим.» 8:16дә охшаш хәвәрни ейтиду. Ахирқи шу айәттә йәнә, Муқәддәс Роһниң инсанларға Худаниң гувалиғини йәткүзүши уларниң инсаний роһи яки виҗдани арқилиқ болиду, дәп көрситилиду («Рим.» 8:16ниму көрүң).
Шуңа Худаниң Муқәддәс Роһи тәрипидин кәлгән, җамаәткә беваситә йәткүзүп ата қилинидиған гувалиқ бар дәп ишинимиз. Бу гувалиқ һеч болмиғанда бәзи әһвалда Худани һәқиқий сөйгән адәмләр тоғрилиқ берилиду, вә һәтта дайим берилиши мүмкин. Өзимизниң туйғун, сезимчан болмаслиғимиз вә галлиғимиз түпәйлидин бу гувалиқни сәзмәй қелишимиз мүмкин. Вәһаләнки, адәмләр билән барди-кәлди қилғинимизда уларниң қандақ адәм екәнлиги жүрүш-туруши арқилиқ һаман билиниду (Рәббимизниң: «Уларни (йәни сахта яки һәқиқий пәйғәмбәрләрни) өзлири чиқарған мевисидин пәриқ етәләйсиләр» дегинидәк; «Мат.» 7:20ни көрүң). Һалбуки, бәзи әһвалларда (болупму бириси җамаәттики қериндиши үстидин шикайәт қилғинида) Худаниң авазини беваситә аңлаш интайин зөрүр болуши мүмкин. Ким бислун, Юһаннаниң Демитриусқа қаратқан бу тәрипләйдиған гувалиғи бирисиниң Демитриусниң үстидин қилған сәвәпсиз бирәр әрзигә рәддийә бериш үчүнму техи?
Бундақ роһий гувалиқни аңлаш расул Павлус ейтқан «роһларни пәриқ етиш» дегән роһий илтипат биләнму зич мунасивәтликтур («1Кор.» 12:10). Бу илтипат пәқәт яман роһларниң (җинларниң) һәрикәтлири (бар болса)ни пәриқ етиш болупла қалмай, бәлки бәзидә мәлум инсанниң түп маһийитини (рәзил болсун, пәзиләтлик болсун), йәни униң роһи ичидә немә дуния бар екәнлигини пәриқ етиштин ибарәттур.