Инҗил 26-қисим

«Йәһуда»

 (Расул Йәһуда язған мәктуп)



Кириш сөз


Бу хәтниң муәллипи Йәһуда өзини биринчидин «Әйса Мәсиһниң қули», андин «Яқупниң иниси» дәп тонуштуриду. Йәһудийлар арисида «Йәһуда» дегән исим наһайити көп учрайду, шуңа салаһийитини ениқлаш керәк, әлвәттә. Өзини «Яқупниң иниси» дәп тонуштурған ушбу хәтниң муәллипини җисманий җәһәттин Әйса Мәсиһниң иниси дәп билимиз. Чүнки биз «Яқуп язған мәктуп»тики «кириш сөз»имиздә көрсәткинимиздәк, Яқупму Мәсиһниң иниси еди (Яқуп һәм Йәһуда һәр иккиси «Мат.» 13:55дә тилға елинған).


Қизиқ йери шуки, у өзиниң Мәсиһ билән болған ака-инилиқ мунасивитини тилға алмайду — пәқәт өзини «Әйса Мәсиһниң қули» дәп көрситиду. Бу иш шуни бизгә ениқ көрситидуки, бизниң мәлум «роһий киши» билән, һәтта Рәббимизниң Өзи билән җисманий мунасивитимиз болсиму, Худаниң падишалиғида бу һеч нәрсә һесапланмайду. Худаниң падишалиғиға кириш үчүн һәр биримиз етиқат арқилиқ «қайтидин туғулуш» яки «Худадин туғулуш»имиз зөрүрдур.


Муәллипниң бу хәтни қәйәрдики етиқатчиларға язғанлиғи ениқ әмәс; лекин мүмкинчилиги барки, у ушбу хәтни расул Петрусму хәт язған «Понтус, Галатия, Кападокия, Асия вә Битинийә өлкилиридә яшаватқан» оқурмәнләргә язған болуши мүмкин. Бизниң бу пикиргә майил болушимиздики сәвәп ушбу хәтниң мәзмуни Петрус язған иккинчи хәтгә бәк йеқин болуп, у бир нәччә җайда Петрусниң хетидин нәқил кәлтүриду. Һалбуки, икки хәтниң бир-биридин чоң бир пәрқи бар. Расул Петрус «иккинчи хети»дә оқурмәнләргә сахта тәлим бәргүчиләр тоғрилиқ бешарәт берип агаһландуриду; Йәһуда хетидә, бу сахта тәлим бәргүчиләр аллиқачан җамаәтләргә суқунуп киривалған дәп агаһ бериду. У уларниң рәзилликлирини, шундақла уларниң ақивитини техиму ениқ тәсвирләп, уларниң тәлимлиригә қарши туруш керәклигини үндәйду, һәмдә уларниң пәйда болуши ахирқи заман күнлириниң бешимизға аллиқачан чүшкәнлигини испатлайду, дәйду.


Шуниң билән у қериндашларни етиқадида чиң турушқа һәмдә етиқадида тәврәнгүчиләргә ярдәм беришкә үндәйду.

«Қошумчә сөз»имиздә биз йәнә бундақ «қарши туруш» вә «күрәш қилиш» тоғрилиқ азрақ сөзләймиз.

Бу мәктуп қисқичә агаһландуруш һәм риғбәтләндуруш хетидур; хәт бизниң дәвримиздики сахта тәлим бәргүчиләрниму охшашла паш қилип бизгә зор пайда йәткүзиду. «Петрус (2)»дики «қошумчә сөз»имизниму көрүң.


Мәзмун: —


1. 

Салам (1-2-айәтләр)

2. 

Сахта тәлим бәргүчиләр һәққидә агаһ (3-19-айәтләр)

3. 

Җекиләшләр, дуа, мәдһийә (20-25-айәтләр)


••••••••



Қошумчә сөз


Әнди бу сахта тәлим бәргүчиләрни қандақ бир тәрәп қилиш керәк?


Бизниң һазирқи замандики сахта тәлим бәргүчиләр билән болған күришимизму хәтниң бешида, 3-айәттә көрситилиду: — «И сөйүмлүклирим, мән әсли силәргә ортақ бәһримән болуватқан ниҗатимиз тоғрисида хәт йезишқа зор иштияқим болсиму, лекин һазир буниң орниға силәрни муқәддәс бәндиләргә бир йолила аманәт қилинған етиқатни қолуңлардин бәрмәсликкә җиддий күрәш қилишқа җекиләп ушбу хәтни язмисам болмиди».


Йәһуданиң «муқәддәс бәндиләргә бир йолила аманәт қилинған етиқат» дегән бу сөзи мошу йәрдә бизгә Инҗил арқилиқ Худа, Мәсиһ, Муқәддәс Роһ, ниҗатлиқ, Худаниң сөз-калами (Тәврат, Зәбур, Инҗил)ниң толиму нопузлуқлуғи, бу дуния, у дуния, инсанийәт, пәриштиләр вә җин-шәйтан қатарлиқлар тоғрилиқ назил қилинған, шундақла ишинишкә зөрүр болған вәһий-һәқиқәтләрни көрситиду.


Бу агаһтин биз шундақ чүшинимизки, хәтәрлик иш Худаниң мөмин бәндилириниң мал-мүлкиниң бу сахта адәмләр тәрипидин мәһрум қилиниши әмәс (бу толиму яман иш, әлвәттә), бәлки һәқиқәтниң өзидин мәһрум қилинишидур. Бу сахта тәлим бәргүчиләрниң кәйнидә инсанларниң әшәддий дүшмини, мошундақ кишиләрни йошурун идарә қилғучи Шәйтан өзи туриду. У мошу сахта тәлимлири арқилиқ Худаниң хәлқини һәқиқәттин пүтүнләй мәһрум қилип оғрилимақчи вә шундақ қилип уларниң роһий һаятини вәйран қилмақчидур («Юһ.» 10:10). У шундақ қилалиса, дунияда Худаниң гувачилиғини йоққа чиқирип, «дунияниң нури» болған Худаниң хәлқини қараңғулуқ ичигә ғәриқ қиливетәтти.


Ундақта, биз қайси йол билән «етиқатни қолуңлардин бәрмәсликкә җиддий күрәш қилиш»имиз лазим?

Бу мәсилә көп тәрәплимилик болғини билән, төвәндики ишларни интайин муһим дәп қараймиз: — 


(а) Һәммидин авал, өзимизни Худаниң сөз-каламиға чөмдүрүшимиз керәк: — 

«Бу Тәврат-қанунини өз ағзиңдин нери қилмай, униң ичидә пүтүлгәнниң һәммисини тутуп, уни кечә-күндүз ойла; шундақ қилсаң йоллириңда ғәлибилик болуп, өзәң ронақ таписән» («Йәш.» 1:8).

Бу һәм кона әһдә (Тәврат-Зәбур) вә йеңи әһдә (Инҗил)дики һаятқа нисбәтән һалқилиқ принсиптур. 

Биз Худаниң сөз-каламини өзимизниң ички дуниямиз, барлиқ ой-пикирлиримизниң айрилмас бир қисми қилишимиз лазим. Җәзмләштүримизки, Шәйтан һәқиқәтниң һәр қайси нуқтисиниң бирниму қоймай йоқитиш үчүн күрәш қилиду.


(ә) Биз Худаниң шәпқитигә тайинип, Униң сөз-каламиниң һәр бир нуқтилириға бойсунушимиз керәк. Шундақ қилғанда биздә Мәсиһ Әйсаниң намида дуа қилиш вә сөз қилишқа һоқуқимиз болиду («Мат.» 8:9).

(б) Сәгәк туруп дуа қилиштин тохтимаслиғимиз керәк («Мат.» 26:41).


(г) Худаниң җамаитидә сахта тәлим бәргүчиләргә йүз туранә туруп, һәр түрлүк тәнбиһ вә дурус тәлим билән рәддийә берип қарши чиқишимиз лазим. Биз уларға бир дәқиқиму йол қоймаслиғимиз керәк («Гал.» 2:5). Бу «әдәплик болуш-болмаслиқ» мәсилиси әмәс. Җамаәт адәмниң әмәс, Худаниңкидур; Худаға беһөрмәтлик қилинған болса, униңға беһөрмәтлик қилғанларға йүз-хатирә қилмаймиз. Бәзи кишиләр «Силәр муһәббәт көрсәтмәйсиләр» дәп тәнқит қилиши мүмкин, бирақ адәмни азат қилғучи болса һәқиқәтниң өзидур: — «Һәқиқәтни сетивал, уни һәргиз сетивәтмә» («Пәнд.» 23:23).

Йәнә мәсилән «2Юһ. » 7-11-айәтни көрүң.


1:7 

«Содом вә Гоморра вә уларниң әтрапидики шәһәрләрдикиләрму шу охшаш йолда, йәни шу пәриштиләргә охшаш учиға чиққан бузуқчилиққа вә ғәйрий шәһвәтләргә берилип кәткән, кейинки дәвирләр уларниң ақивитидин ибрәт алсун үчүн мәңгүлүк от җазасиға өрнәк қилинип көйдүрүлгән»


Бу пәриштиләр тоғрилиқ «яритилиш» һәмдә «Петрус (2)»дики изаһатлар вә «қошумчә сөз»имиздә азрақ тохталдуқ. Йәһуданиң бу баянида «Яр.» 6:1-6дә хатириләнгән вақиәдә қандақ ишларниң йүз бәргәнлигини чүшәндүрүп, униңда һеч қандақ гуманлиқ йәрни қалдурмайду: —


«Вә шундақ болдики, инсанлар йәр йүзидә көпийишкә башлиғанда, шундақла қизларму көпләп туғулғанда, Худаниң оғуллири инсанларниң қизлириниң чирайлиқлиғини көрүп, халиғанчә таллап, өзлиригә хотун қилишқа башлиди.

У вақит Пәрвәрдигар сөз қилип: —

— Мениң Роһум инсанлар билән мәңгү күрәш қиливәрмәйду; чүнки инсан әттур, халас. Кәлгүсидә уларниң өмри пәқәт бир йүз жигирмә яштин ашмисун! — деди.

Шу күнләрдә (вә шундақла кейинки күнләрдиму), Худаниң оғуллири инсанларниң қизлириниң йениға берип, улардин балиларни тапқинида, гигантлар йәр йүзидә пәйда болди. Булар болса қедимки заманлардики даңлиқ палван-батурлар еди. Пәрвәрдигар инсанниң өткүзүватқан рәзиллиги йәр йүзидә көпийип кәткәнлигини, уларниң көңлидики нийәтлириниң һәр қачан яман болуватқинини көрди. Шуниң билән Пәрвәрдигар йәр йүзидә адәм апиридә қилғиниға пушайман қилип, көңлидә азапланди» («Яр.» 6:1-6).


Бәзи алимлар «Худаниң оғуллири» Сетниң ихласмән әвлатлирини көрситиду, дәп ойлайду. Амма ундақта уларниң «инсандин болған қизларниң чирайлиқлиғини көрүши» андин «өзлири халиған қизларни хотунлуққа елиши»ниң зади немә ямини бар? Тексттә «рәзил адәмләрниң қизлири» тоғрилиқ гәп йоқ, пәқәт «инсанларниң қизлири» дейилиду — демәк, бу адәттики қиз-аялларни көрситиду. Шуңа ишинимизки, «Худаниң оғуллири» мошу йәрдә бир түркүм пәриштиләрни көрситиду («Аюп» 1:6, 2:1, 38:7, «Зәб.» 29:1, 89:6ни көрүң); улар қиз-аялларниң чирайлиқлиғини көрүп улар билән җинсий мунасивәтни өткүзүшни халайтти вә шу мәхсәтлиригә йетиш үчүн қайсибир инсанниң шәклигә киривалған. Уларниң әвлади алаһидә бирхил «батурлар» яки «палванлар», шундақла бинормал гигантлар («нәфилим») еди. «Яритилиш»ниң муәллипи бундақ вақиә йәнә бирәр қетим йүз бәргән болуши мүмкин, дәп пуритиду — чүнки у кейин, башқа гигантлар туғулған еди, дәйду: — «Худаниң оғуллири инсанлардин болған қизлар билән шу чағда (вә кейики вақитлардиму) биллә болуп, әвлат қалдурғанда, йәр йүзидә «нәфилим» (мәнаси, «жиқилғанлар»  яки «гигантлар») дәп атилидиған кишиләр пәйда болди. Улар қедимки заманниң батурлири вә даңлиқ кишилири еди» (4-айәт). Бу сөз билән у бәлким муқәддәс язмиларда тилға елинған, топандин кейин туғулған гигантларни көрсәткән болуши мүмкин; мәсилән, «Чөл.» 13:33, «Қан.» 2:20-21, 3:11, «1Сам.» 17:4,  «2Сам.» 21:15-22ни көрүң.


Бәзиләр Рәббимиз өлүмдин тирилиш тоғрилиқ сөзлигәндә, «Өлүмдин тирилгәндин кейин, инсанлар өйләнмәйду, әргә тәгмәйду, бәлки әрштики пәриштиләргә охшаш болиду» дегәнлигигә қарап («Мат.» 22:30) мошу пикиргә қарши чиқиду. Улар: «Пәриштиләр җинсий тәбиәтсиз болғини яки җинсийәттики бирәр хусусийити болмиғини үчүн қәтъий никаһланмайду», дәйду. Бирақ һалқилиқ мәсилә дәл мошу йәрдә. Пәриштиләр нормал һалда никаһланмайду. Лекин «Яритилиш»тики хатириләргә асасланғанда, бу түркүм пәриштиләр Худа бекиткән тәртиптин һалқип кәткәчкә, җазаға учриған. Улар «Йәһ.» 7-айәттә тәсвирләнгән рәзил адәмләрдәк: «Содом вә Гоморра вә уларниң әтрапидики шәһәрләрдикиләрму шу охшаш йолда, йәни шу пәриштиләргә охшаш учиға чиққан бузуқлуққа вә ғәйрий шәһвәтләргә берилип кәткән...». Худа пәриштиләрниң «ғәйрий әтләргә» (демәк, инсанларниң тәнлиригә) ич пәш тартишини яки әр кишиләрниңму «ғәйрий әтләргә» (демәк, қиз-аялларниң тәнлиригә тәбиий һәвәслири болушниң орниға, башқа әр кишиләрниң тәнлиригә) ич пәш тартишишини һеч қачан халиған әмәс.


«2Пет.» 2:4 һәм мошу 6-айәттә Йәһуда мошу пәриштиләр (шу вақитта) Шәйтанниң аләм апиридә болғанда көтәргән исияниға четилған пәриштиләргә қариғанда техиму қаттиқ җазаға тартилиду, дәйду («Вәһ.» 12:3-4дики изаһатлиримизни көрүң). Исиян көтәргән шу пәриштиләр, еһтимал һазир җаһанниң һәр қайси йәрлиридә қатирап жүрүватқан, инсанларни езиқтуридиған һәмдә Худаниң хәлқиниң ойлири вә қәлблиригә җәң қиливатқан җинлардур. Лекин Йәһуда ейтқан әшу пәриштиләрни «Рәб улуқ қиямәт күниниң сориғиғичә мәңгү кишәнләп мудһиш қараңғулуқта солап сақлимақта». 


Немишкә әнди улар техиму қаттиқ җазаға тартилиду? Шүбһисизки, сәвәп пәқәт шуки, бу пәриштиләр аллиқачан Худаниң жүргүзгән бир нәччә җазалирини, йәни (а) исиян көтәргән Шәйтан вә пәриштиләрниң әрштин һайдиветилгинини; (ә) Адәм ата вә Һава анимизниң гуна садир қилғандин кейин Ерәм бағчисидин һайдиветилгинини, вә (б) Һабилни өлтүргини үчүн Қабилға чүширилгән җазани көргән еди. Шуңа уларниң Худа алдидики мәсъулийити техиму еғир еди.


Бизниң «1Кор.» 11:10 үстидә болған сөзлиримизни көрүң: — 


«Шәйтан исиян көтәргәндин кейин, йәнә бир түркүм пәриштиләр аял кишиләрниң саһибҗамаллиғини көрүп адишип кәтти, дәп ишинимиз («Яр.» 6:2-4). Шуниң билән улар пәриштилик мәртивисини ташлап аялларға йеқинлишип тегиш үчүн намәлум йолда җисим шәклигә кирди. Инҗилдики вәһий бойичә, мошу пәриштиләр сорақ қилинғичә қамап қоюқлуқ болиду («2Пет.» 2:4, «Йәһ.» 6-7ниму көрүң). Уларниң һазирқи җазаси әсли исиян көтәргән җинларниңкидин еғир, чүнки улар шу вақитта аллиқачан Худаниң көп башқа җазалирини көрүп кәлгән еди. Амма ким билсун, башқа пәриштиләрниңму мошундақ ишларни садир қилиш мүмкинчилиги техи мәвҗутмекин, шуңа расул җамаәткә, ибадәт сорунлирида қиз-аял қериндашларниң саһибҗамаллиғидики гөһәр болған чачлири йепилсун, дәп тапилайду».


Бундақ вақиәдин кейин инсанларниң қәлблири техиму рәзилликкә толиду: — «Пәрвәрдигар инсанларниң рәзиллигини, көңлидики нийитиниң һәр қачан яман болидиғанлиғини көрди...» (чүнки Худаниң муқәддәс пәриштилири инсанларниң көз алдидила гуна қилған әмәсму?). Әнди Худаниң җамаити пәқәт инсанийәткила әмәс, бәлки һәтта пәриштиләргиму Униң тәртивигә һәр тәрәптә бойсунушта изчил үлгә болсун. 


Амин!