Injil 22-qisim 

«Pétrus (2)»

(Rosul Pétrus yazghan ikkinchi mektup)



Kirish söz

Rosul Pétrus bu xetnimu birinchi xétini yazghan shu bir türküm qérindashlargha («Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya we Bitiniye ölkiliride tarqaq yashawatqan musapir bendiler»ge) yazghan («1Pét.» 1:1 bilen «2Pét.» 3:1ni körüng. Emma u hazir yashinip qalghan bolup, dunyagha patmay qalghan sarang Rim impératori Qeyser Néro teripidin solanghanidi, uning Xudaning yolida qurban bolush waqti yéqinlap qalghanidi. Lékin u yenila Rebning uninggha: «Méning qoylirimni baqqin» dep tapshurghan muhim wezipisini ada qilmaqta idi. Uning xetni yazghan waqti miladiye 68-yilidin sel burun idi (bu tepsilatlar jamaettiki bezi kona tarixlardin bizge melum).


Roshenki, waqtining anche uzun qalmighanliqini bilgen rosul ulargha axirqi ilhambexsh we righbet yetküzidighan bir xetni yézip qaldurush pursitini qoldin bermey, mushu xetni yazghan. Gerche Pétrus xette «méning balilirim» démigen bolsimu, uning sözlirini bir atining öz balilirigha qaldurghan wesiyiti déyishke bolidu. Balilar atisi tapshurghan bundaq wesiyetni, yeni atisining axirqi sözlirini choqum köngül qoyup anglaydu! Uning wesiyettiki herbir sözi qimmetliktur!


Emma Pétrus bu sözlerni «Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya we Bitiniye ölkiliride tarqaq yashawatqan musapirlar»ghila emes, belki «Bizning Xudayimiz we Qutquzghuchimiz bolghan Eysa Mesihning heqqaniyliqi arqiliq biz bilen oxshash qimmetlik bir étiqadqa muyesser qilinghanlar»ghimu yazghan (1:1). Étiqad qilghan bolsaq, bu söz biznimu öz ichige almamdu, qedirlik oqurmen?! 


Omumen qilip éytqanda, xettiki hemmidin muhim tapshuruq bolsa «rohiy ösüsh»tur — U daim «Étiqadinglargha... qoshunglar... qoshunglar... qoshunglar... » deydu. Xuda bilen méngiwatqan kishi daim özige qandaqtur bir pezilet yaki bilim qoshidu. U künlerning öz yénidin ötüp kétiwatqinigha qarap turidighan bikar olturghuchi bolmaydu. Pétrus Xudaning wedilirini ching tutup toxtawsiz téximu köprek rohiy iltipatlarni yaki rohiy teelluqatlarni igileshke, rohiy dunyasini kéngeytishke intilmekte. Shuning bilen peqet özigila emes, bashqilarghimu yetken menpeet köpeymekte (1:2-11).


U kéyin saxta telim bergüchiler we saxta telimatlar toghruluq agahlandurush béridu. Lékin biz u bizge aldida jékiligendek chongqur étiqad we rohiy hayatni köprek igileshke intilmisek, uning qimmetlik agahlandurushliri beribir bizge héch payda yetküzmeydu hemde bizde shu agahlarni tetbiqlighudek küch yaki heq-naheqni perq ételeydighan ang bolmaydu. Bir étiqadchi üchün éytqanda, ézip kétishtin saqlinishtiki birinchi we eng muhim amil del özining dawamliq Xuda bilen yéqin méngishidin ibarettur.


Pétrusning righbetliri we jékileshliri ademni heyran qalduridu. Chünki u xétini Yaqup, Yuhanna we özidin ibaret üch rosulning Mesih bilen taghda ayrim bolghan waqtida, öz közliri bilen körgen Mesihning taghdiki «qiyapet özgirishi» yaki «shan-sherepte körünüshi»ge bolghan guwahliqi bilen bashlaydu («Matta» 17-bab). Pétrusning mushu xétide bu ish toghruluq guwahliq bérishni tallighanliqining sewebi üstide «qoshumche söz»imizde toxtilimiz. U xétide shu guwahliqni bergendin kéyin, Xudaning mömin bendilirige peyghemberlerning guwahliqliri we bésharetlirini ching tutushni dewet qilidu: U bular méning öz guwahliqimdin téximu ishenchlik, deydu — chünki (1) méning guwahliqim birla ademningki, lékin peyghemberlerning guwahliqliri nurghundur; (2) peyghemberler bergen bésharetler tarixta emelge ashurulghachqa, herdaim Xudaning sözi ikenliki ispatlinip kelmekte.


U jamaetni ene shundaq reddiye bergüsiz heqiqetler bilen qorallandurghandin kéyin, u özi yene jamaetni kelkündek bésip kélidighan saxta telimatlar toghruluq bésharet béridu. Birinchi xette u ular uchrighan ziyankeshlikler toghruluq teselli we righbet yetküzgenidi. Ziyankeshlik jehette héchqandaq özgirish bolmidi. Lékin hazir téximu xeterlik bir tehdit bésip kélidu — chünki u tehdit (yeni saxta telim bergüchiler) sirttin emes, belki jamaet ichidin peyda bolidu.


Biz «qoshumche söz»imizde mushu bésharetning derweqe uning dewride emeliyette körülgenliki we hazir bizning dewrimizdimu emeliyette körülüwatqanliqi toghruluqmu azraq sözleymiz.


Saxta telimatlar ichide bir xili daim Xuda yaratqan möjizilerge baghlanghan heqiqetke guman keltürüp, mazaq qilishtin ibaret bolidu. Shuning bilen axirqi zamanlarda köp kishiler Muqeddes Kitabta xatirilengen möjizilerdin guman qilip zangliq qilidu; ular bolupmu: «Silerning Rebbinglar bu dunyani soraqqa tartishqa qaytip kélimen, dep wede qilghan. Qéni, Uning qaytip kélishi?! Siler shunche uzun waqit azab-oqubet ichide kütüp keldinglar!» deydu.


Pétrus bizge Rebning qaytip kélishining shunche uzungha «kéchiktürülüsh»ning sewebini teminleydu: — «Reb Öz wedisini orundashni (bezilerning «kéchiktürdi» dep oylighinidek) kéchiktürgini yoq, belki héchkimning halak bolushini xalimay, hemme insanning towa qilishigha kirishini arzulap, silerge kengchilik qilip waqitni sozmaqta» (3:9).


U xulasilep shu heqiqetni körsitiduki, Rebbimiz derweqe téz arida qaytip kélidu, shunga herdaim Uning kélishige özimizni pak tutup teyyar turushimiz lazim, dep ündeydu.


Mezmun: —


1. Salam (1-bab 1-, 2-ayetler)

2. Étiqadinglargha «qoshup béringlar» (1-bab, 3-21-ayetler)

3. Saxta telim bergüchilerdin hezer eylengler! (2-bab)

4. Rebning qaytip kélishi toghruluq (3-bab)


••••••••



Qoshumche söz


Pétrus némishqa Mesihning «taghdiki zor özgirishi» yaki «julaliqta körünüshi»ni shunche tekitleydu? (1:16-18)

Néme üchün oqurmenlirini righbetlendürüsh üchün rosul Pétrus Rebbimizning ölümdin tirilishi yaki hetta asmangha kötürülüshige emes (u hem ikki weqege guwahchi bolghanidi), belki Uning «taghdiki zor özgirishi» yaki «shan-sherepte körünüshi»ke guwahliq bérishni tallaydu? Bu soalgha munasiwetlik bolghan shuni bayqaymizki, ölümdin tirilgen Reb Eysa körüngen waqtida bir qétim Pétrus bilen ayrim sözleshti. Mesih Pétrusqa ayrim körüngen chaghda sözleshken mezmunlar belkim Pétrusning xususiy ishi süpitide bashqilargha éytilmighan bolsa kérek. Shunga u bu ayrim déyishken sözler toghruluq éytmaydu. Lékin ésimizde barki, «zor özgirish» yüz bergende, Mesih taghda Özining bu ulugh körünüshini körgen Pétrus, Yaqup we Yuhannalargha: «Insan’oghli ölümdin tirildürülmigüche, bu alamet körünüshni héchkimge tinmanglar» dep tapilidi. U ölümdin tirilgendin kéyin, emdi ularning mes’uliyiti bu ulugh wehiyni jamaetke yetküzüsh idi.


Pétrusning bu xétini tapshuruwalghuchilar belkim bashqa köp ademlerning Mesihning tirilishi toghruluq guwahchiliqini anglighan bolushi mumkin. Derweqe, rosul Pawlus bizge, U tirilgendin kéyin bir qétim 500din köp adem uni kördi, deydu («1Kor.» 15:6). Lékin Uning «julaliqta körünüsh»ini körgenler peqet üch adem idi. Shübhisizki, shu chaghda ular hetta Mesihning ölümdin tirilishidiki körünüshlerde körünmeydighan  Uning melum birer sheripini körgenidi. Derweqe, Rebbimiz ölümdin tirilip körüngenliride, pat-pat salahiyitini Özini körgenlerdin Özini iman-ishench arqiliq tonughuche yoshuratti we shundaq qilishtin birxil zoq alghan bolushi mumkin. «I Israilning Xudasi, nijatkar, derheqiqet Özini yoshuruwalghuchi bir Xudadursen!» («Yesh.» 45:15). «Mat.» 28:16-17, «Mar.» 16:12, «Luqa» 24:23-36, «Yh.» 20:11-18, 21:1-14ni körüng.


Undaqta, ularning körgini néme idi?


«Mat.» 16:28-17:2: — «Men silerge shuni berheq éytip qoyayki, bu yerde turghanlarning arisidin ölümning temini tétishtin burun jezmen Insan’oghlining Öz padishahliqi bilen kelgenlikini köridighanlar bardur. We alte kündin kéyin, Eysa Pétrus, Yaqup we Yaqupning inisi Yuhannani ayrip élip, égiz bir taghqa chiqti. U yerde Uning siyaqi ularning köz aldidila özgirip, yüzi quyashtek parlidi, kiyimliri nurdek ap’aq bolup chaqnidi...».


Rebbimiz awwal ulargha: «Bu yerde turghanlarning arisidin ölümning temini tétishtin burun jezmen Insan’oghlining öz padishahliqi bilen kelgenlikini köridighanlar bardur» — dep körsetkenidi. Shübhisizki, ularning körgini del shu ish idi. Ellik besh yildin kéyin, rosul Yuhanna Patmos arilida turghanda, Reb Eysa uninggha ershtin körüngende, Yuhanna taghda Mesihning «julaliqta körünüsh»ini körgen shu chaghdiki shan-sherepke oxshash shan-sherepni qaytidin körgen. Netije qandaq boldi? «Uni körginimde, ayighigha ölüktek yiqildim» («Weh.» 1:17).

Rebbimiz arimizda bizdek insan bolush üchün «Özidin hemmini quruqdidi» dep étirap qilimiz («Fil.» 2:7 ). Emdi U Özidin quruqdighan «hemme»ning  — parlaq shan-sherep, cheksiz danaliq, bihésab küch-qudretni öz ichige alidighanliqini peqet Xudaning bizge tapshurghan söz-kalami arqiliq iman-ishench bilen azraq körüleydighan, chüshineleydighan bolduq. Emma Mesihde ashu «zor özgirip julaliqta körünüsh» bolghanda, Pétrus, Yaqup we Yuhannalar biwasite Eysaning eyni, toluq salahiyitidin, ichki shan-sheripining bir sholisini ghil-pal körgen boldi. Resim négatipi nurgha ashkarilanghandek, mushu körünüsh Pétrusning qelbi we rohigha intayin chongqur iz qaldurup ornashqanidi. Qarangghu waqitlarda bu körünüsh daim uning aldida turup uni ilhamlandurup kelgenidi. Hazir bolsa ölümge mehkum qilinish waqti yéqinlashqanda, uning köz aldida turghini Mesihning del bu heqiqiy shan-sheripidin ibaret ulugh réalliqtur. Buninggha qarighanda özining aldida tartidighan azab-oqubet we ölümi chaghliq ish körünetti (Pétrusning béshi peske qilinip kréstlengen) we Xudaning barliq muqeddes bendiliri kelgüside ölidighan bir tenning cheklik küchidin halqip, bu shan-sherepni we uningdin téximu ulughini köridu, amin!


Saxta telim bergüchiler

Rosul Pétrusning bu saxta telim bergüchiler toghrisidiki sözlirige qarap, ularning «soqunup kirgen»likini bayqaymiz (2:2). U ularni Tewrat qanuni dewride nurghun kishilerni azdurghan saxta peyghemberlerge oxshitidu. Ular awwal niyet-nishanlirini ashkarilimaydu — meqsetliri emeliyette bashqilarning mal-mülüklirini qolgha keltürüsh (2:3). Ularning köngülliri türlük gunahlargha tolghan bolidu (2:14). Ularning qaralighan nishani bolsa tutami yoq kishilerdur — yeni puli bar kishiler yaki qiz-ayallar (Pétrus éytqan bu saxta telim bergüchiler er kishilerdur. Telim bergüchiler eslide ayal kishilerdin bolmasliqi kérek («1Tim.» 2:11-15)). Pétrus mushu kishilerni «Balaamning yolida mangghanlar» dep teswirleydu (Balaamning tarixi «Chöl.» 22-24-babta tépilidu).


Ikkinchi we üchinchi esirlerde mushundaq saxta telim bergüchilerning köpiyip ketkini tarixning éniq pakitidur. Kéyinki qarangghuluqqa chömgen dewrler téximu shundaq. Biraq hazirqi zamanlar üstide toxtalghumiz kélidu. Téléwiziyining atalmish «Xuda qanalliri»diki telim bergüchilerning köpinchisi del shundaq saxta telim bergüchilerdindur. Biz bashqa yerlerde ularning «xizmiti» üstide éytqinimizdek, ular «telimchi» emes, «tilemchi»lerdur. Ular daim özlirining «möjizilik qudriti»din maxtinidu. Hetta ularda «möjizilik qudret» barmu, deyli, ularning hayatining méwisi mushu «qudret»ning qaysi menbedin kelgenlikini barliq eqli bar ademlerge ispatlishi kérektur. Mushu maxtinishlirining niqabi astida, ularning birnechche yüzligen shekilde qaytilanghan asasiy xewerliri mundaq: —


(1) Xuda Öz xelqini köprek sediqe bérishke chaqiriwatidu.


(2) Xudaning xelqining sediqisini Xudaning xizmetkarlirigha — bolupmu «möjize-karametlerni körsitidighan» xizmetkarlirigha tapshurushi kérek.

Xudaning xelqining sediqisini kembeghellerge bérish toghruluq ularning aghzidin birmu söz chiqmaydu. Chiqqan teqdirdimu chiqsimu «Bizning wasitisimiz arqiliq bérilsun» deydu. Undaqta mushu pul qeyerge kétidu?


(3) Xudaning xizmetkari mana men — shunga sediqenglarni manga ewetishinglar kérek!


(4) Köprek pul ewetsingiz, Xuda sizni köp pul bilen beriketleydu! (bu qimarwazliqqa oxshaydu — Qaysi telim bergüchini tallisam, köprek pul bilen beriketlinimen?!) 


(5) Pétrus del saxta telim bergüchilerni teswirligendek, mushu «téléwiziye cholpanliri»ning Iblisni mazaq qilip, uninggha: — «Anglighuchilarning turmushigha yetküzgen tesiringni toxtat!» yaki «Chiqip ket!» dep emr chüshürgenliki daim köz aldimizda peyda bolidu (2:10-13). Ular rohiy küchidin köp meghrulinidu we «rohiy urush» toghruluqmu köp sözleydu, lékin emeliyette ular Iblisning esiri we qoralidur. Heqiqiy «rohiy urush» birinchidin Xuda aldida heqiqet we kemterlik ichide durus yashash arqiliq ötküzilidu («Ef.» 6:10-18).

Rebbimiz bizge «Siler ularni (saxta peyghemberlerni) méwiliridin tonuwalalaysiler» dep agahlanduridu. («Mat.» 7:16). Melum telim bergüchini anglighiningizda özingizdin sorap béqing — Bu ademning rohidin néme chiqiwatidu? U ademlerni özige yaki Xudagha jelp qilmaqchimu? U muhebbetlik kishimu, yaki meghrur kishimu?


3:12 Xudaning küni

Axirda biz mushu ibare üstide sel toxtilimiz. Bu ibare peqet ushbu xette tépilidu. Belkim biz uni Tewratta köp tilgha élinghan «Perwerdigarning küni» yaki «Rebning küni»ge oxshash ish dep oylishimiz mumkin (10-ayet). Biz «Xudaning küni»de «Pütün asmanlar shiddetlik güldürligen awaz bilen ghayib bolup, kainatning barliq qurulmiliri shiddetlik otta érip tügeydu; zémin we uningdiki pütkül nersilermu köyüp kétidu» (3:12) andin «yéngi asmanlar we yéngi zémin» peyda bolidu (3:13), dep oquymiz.


Bu sözler bizni shuan Injildiki «Wehiy» dégen qisimgha apiridu; u yerde Mesihning yer yüzide ming yilliq sürgen seltenitining bésharitidin kéyin, töwendiki ishlar ashkarilinidu: —


«Ming yil toshqanda, Sheytan zindandin boshitilip, yer yüzining töt bulungidiki ellerni, yeni Gog we Magogni azdurush we ularni jeng qilishqa bir yerge toplashqa chiqidu. Toplanghanlarning sani déngiz sahilidiki qumdek sanaqsiz bolidu. Ular yer yüzidiki keng tüzlenglikke chiqip, muqeddes bendilerning bargahini, yeni Xuda söyidighan sheherni muhasirige alidu. Lékin asmandin ot yéghip, ularni yutuwétidu. Ularni azdurghan Iblis bolsa diwe bilen saxta peyghember köyüwatqan ot we günggürt kölige tashlinip, u yerde kéche-kündüz ebedil’ebedgiche qiynilidu.

Uningdin kéyin, chong bir aq text we uningda Olturghuchini kördüm. Asman bilen zémin Uning yüzidin özini qachuridu, ular turghudek jay emdi hergiz tépilmaydu... andin, yéngi asman we yéngi zéminni kördüm; chünki burunqi asman we zémin ötüp ketkenidi, déngizmu mewjut bolmidi»

(«Weh.» 20:7-11, 21:1)


Shuning bilen Pétrus tilgha alghan weqe («Pütün asmanlar shiddetlik güldürligen awaz bilen ghayib bolup, kainatning barliq qurulmiliri shiddetlik otta érip tügeydu; zémin we uningdiki pütkül nersilermu köyüp kétidu») ashu ming yilliq seltenetning axirida bolidu. U dégendek étiqadchilarning közliri yer yüzidiki shu ming yilliq seltenette emes, belki kéyin kélidighan «yéngi asmanlar we yéngi zémin» üstididur. Démek, biz étiqadchilar Mesihning ming yilliq padishahliq mezgilini menggülük bilen sélishturghanda bir deqiqe, xalas, dep hésablishimiz kérek.


Pétrusning bu ishlarning «Perwerdigarning küni»ning bir qismi bolghinini bayan qilghinidin (3:10) mundaq xulasige kélimiz: — muqeddes yazmilarda, «Perwerdigarning küni» dégen ibarining üch menisi tépilidu. Qaysi yerde körülse aldi-keyni sözlirige qarap qaysi menide ishlitilgenliki körünidu: —  


(a) Mesihning qaytip kelgen künining özi (mesilen, «Yesh.» 2:12, «Yoél» 1:15, 2:1, 2:31, «Mal.» 4:5, «1Kor.» 5:5)


(e) Mesihning qaytip kélishidin awwalqi yette yilliq azab-oqubetlik mezgil («dehshetlik azab-oqubet» déyilgen) we U qaytip kelgen künning özi (mesilen, «Yesh.» 13-bab, 34-bab, «Yer.» 46:10, «Ez.» 7:19, 13:5,  30:1-19, «Dan.» 11:28-12:13, «Yoél» 3:14 «Ob.» 1:15, «Zefaniya» (pütün kitab), «Zek.» 12-14-bab, «Mat.» 24:8-31, «1Tés.» 5:2-5, «2Tés.» 2:1-12).


(b) Yuqiriqi yette yilliq mezgil we kéyinki ming yilliq seltenet, jümlidin kona asman-zémin otta éritilgen, yéngi asman-zémin peyda bolghan waqitni öz ichige alidu («2Pét.» 3:10-12).


Emdi némishqa bu «Perwerdigarning küni» dep atilidu? Bu kün ademning küni, yeni insanning nam-abruyi kötürülgen kün emes (démek, hazirqi zaman emes) («1Kor.» 4:3), belki Rebning küni; démek Uning nami kötürülgen, ulughlanghan kün bolidu. Shuning bilen bu atalghuni yuqirida tilgha élinghan üch mezigilning herbirini teswirleshke ishlitishke muwapiq bolidu.  


Emdi «Xudaning küni»chu? Gerche u «Perwerdigarning küni»ge oxshash menide bolsimu, uningda yene Pétrus tilgha alghan ming yilliq seltenetning axirqi küni alahide közde tutulushi mumkin. Chünki shu küni Rebbimiz Xudasi hem Atisigha seltenetni tapshuridu: —«Andin axiret bolidu; shu chaghda U hemme hökümranliq, barliq hoquq we küchlüklükni emeldin qaldurup, padishahliqni Xuda-Atigha tapshuridu... Emma barliq hemme Uninggha boysundurulghandin kéyin, Oghul Özi hemmini Özige boysundurghuchigha boysunidu; shuning bilen Xuda hemmining hemmisi bolidu» («1Kor.» 15:24-28). Shunga «Xudaning küni» dégen ibare belkim hemmidin muhim bolghan shu ishni közde tutqan bolushi mumkin — démek, «Xuda hemmining hemmisi bolidu».