Injil 26-qisim


«Yehuda»


 (Rosul Yehuda yazghan mektup)


Kirish söz


Bu xetning muellipi Yehuda özini birinchidin «Eysa Mesihning quli», andin «Yaqupning inisi» dep tonushturidu. Yehudiylar arisida «Yehuda» dégen isim nahayiti köp uchraydu, shunga salahiyitini éniqlash kérek, elwette. Özini «Yaqupning inisi» dep tonushturghan ushbu xetning muellipini jismaniy jehettin Eysa Mesihning inisi dep bilimiz. Chünki biz «Yaqup yazghan mektup»tiki «kirish söz»imizde körsetkinimizdek, Yaqupmu Mesihning inisi idi (Yaqup hem Yehuda her ikkisi «Mat.» 13:55de tilgha élinghan).


Qiziq yéri shuki, u özining Mesih bilen bolghan aka-iniliq munasiwitini tilgha almaydu — peqet özini «Eysa Mesihning quli» dep körsitidu. Bu ish shuni bizge éniq körsitiduki, bizning melum «rohiy kishi» bilen, hetta Rebbimizning Özi bilen jismaniy munasiwitimiz bolsimu, Xudaning padishahliqida bu héchnerse hésablanmaydu. Xudaning padishahliqigha kirish üchün herbirimiz étiqad arqiliq «qaytidin tughulush» yaki «Xudadin tughulush»imiz zörürdur.


Muellipning bu xetni qeyerdiki étiqadchilargha yazghanliqi éniq emes; lékin mumkinchiliki barki, u ushbu xetni rosul Pétrusmu xet yazghan «Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya we Bitiniye ölkiliride yashawatqan» oqurmenlerge yazghan bolushi mumkin. Bizning bu pikirge mayil bolushimizdiki seweb ushbu xetning mezmuni Pétrus yazghan ikkinchi xetge bek yéqin bolup, u birnechche jayda Pétrusning xétidin neqil keltüridu. Halbuki, ikki xetning bir-biridin chong bir perqi bar. Rosul Pétrus «ikkinchi xéti»de oqurmenlerge saxta telim bergüchiler toghruluq bésharet bérip agahlanduridu; Yehuda xétide, bu saxta telim bergüchiler alliqachan jamaetlerge suqunup kiriwalghan dep agah béridu. U ularning rezilliklirini, shundaqla ularning aqiwitini téximu éniq teswirlep, ularning telimlirige qarshi turush kéreklikini ündeydu, hemde ularning peyda bolushi axirqi zaman künlirining béshimizgha alliqachan chüshkenlikini ispatlaydu, deydu.


Shuning bilen u qérindashlarni étiqadida ching turushqa hemde étiqadida tewrengüchilerge yardem bérishke ündeydu.

«Qoshumche söz»imizde biz yene bundaq «qarshi turush» we «küresh qilish» toghruluq azraq sözleymiz.

Bu mektup qisqiche agahlandurush hem righbetlendurush xétidur; xet bizning dewrimizdiki saxta telim bergüchilernimu oxshashla pash qilip bizge zor payda yetküzidu. «Pétrus (2)»diki «qoshumche söz»imiznimu körüng.



Mezmun: —

1. Salam (1-2-ayetler)

2. Saxta telim bergüchiler heqqide agah (3-19-ayetler)

3. Jékileshler, dua, medhiye (20-25-ayetler)

••••••••



Qoshumche söz


Emdi bu saxta telim bergüchilerni qandaq bir terep qilish kérek?


Bizning hazirqi zamandiki saxta telim bergüchiler bilen bolghan kürishimizmu xetning béshida, 3-ayette körsitilidu: — «I söyümlüklirim, men esli silerge ortaq behrimen boluwatqan nijatimiz toghrisida xet yézishqa zor ishtiyaqim bolsimu, lékin hazir buning ornigha silerni muqeddes bendilerge bir yolila amanet qilinghan étiqadni qolunglardin bermeslikke jiddiy küresh qilishqa jékilep ushbu xetni yazmisam bolmidi».


Yehudaning «muqeddes bendilerge bir yolila amanet qilinghan étiqad» dégen bu sözi mushu yerde bizge Injil arqiliq Xuda, Mesih, Muqeddes Roh, nijatliq, Xudaning söz-kalami (Tewrat, Zebur, Injil)ning tolimu nopuzluqluqi, bu dunya, u dunya, insaniyet, perishtiler we jin-sheytan qatarliqlar toghruluq nazil qilinghan, shundaqla ishinishke zörür bolghan wehiy-heqiqetlerni körsitidu.


Bu agahtin biz shundaq chüshinimizki, xeterlik ish Xudaning mömin bendilirining mal-mülkining bu saxta ademler teripidin mehrum qilinishi emes (bu tolimu yaman ish, elwette), belki heqiqetning özidin mehrum qilinishidur. Bu saxta telim bergüchilerning keynide insanlarning esheddiy düshmini, mushundaq kishilerni yoshurun idare qilghuchi Sheytan özi turidu. U mushu saxta telimliri arqiliq Xudaning xelqini heqiqettin pütünley mehrum qilip oghrilimaqchi we shundaq qilip ularning rohiy hayatini weyran qilmaqchidur («Yh.» 10:10). U shundaq qilalisa, dunyada Xudaning guwahchiliqini yoqqa chiqirip, «dunyaning nuri» bolghan Xudaning xelqini qarangghuluq ichige gherq qiliwétetti.


Undaqta, biz qaysi yol bilen «étiqadni qolunglardin bermeslikke jiddiy küresh qilish»imiz lazim?

Bu mesile köp tereplimilik bolghini bilen, töwendiki ishlarni intayin muhim dep qaraymiz: — 


(a) Hemmidin awwal, özimizni Xudaning söz-kalamigha chömdürüshimiz kérek: — 

«Bu Tewrat-qanunini öz aghzingdin néri qilmay, uning ichide pütülgenning hemmisini tutup, uni kéche-kündüz oyla; shundaq qilsang yolliringda ghelibilik bolup, özüng ronaq tapisen» («Yesh.» 1:8).

Bu hem kona ehde (Tewrat-Zebur) we yéngi ehde (Injil)diki hayatqa nisbeten halqiliq prinsiptur. 

Biz Xudaning söz-kalamini özimizning ichki dunyamiz, barliq oy-pikirlirimizning ayrilmas bir qismi qilishimiz lazim. Jezmleshtürimizki, Sheytan heqiqetning herqaysi nuqtisining birnimu qoymay yoqitish üchün küresh qilidu. 


(e) Biz Xudaning shepqitige tayinip, Uning söz-kalamining herbir nuqtilirigha boysunushimiz kérek. Shundaq qilghanda bizde Mesih Eysaning namida dua qilish we söz qilishqa hoquqimiz bolidu («Mat.» 8:9).


(b) Segek turup dua qilishtin toxtimasliqimiz kérek («Mat.» 26:41).

(p) Xudaning jamaitide saxta telim bergüchilerge yüz turane turup, her türlük tenbih we durus telim bilen reddiye bérip qarshi chiqishimiz lazim. Biz ulargha bir deqiqimu yol qoymasliqimiz kérek («Gal.» 2:5). Bu «edeplik bolush-bolmasliq» mesilisi emes. Jamaet ademning emes, Xudaningkidur; Xudagha bihörmetlik qilinghan bolsa, uninggha bihörmetlik qilghanlargha yüz-xatire qilmaymiz. Bezi kishiler «Siler muhebbet körsetmeysiler» dep tenqid qilishi mumkin, biraq ademni azad qilghuchi bolsa heqiqetning özidur: — «Heqiqetni sétiwal, uni hergiz sétiwetme» («Pend.» 23:23).

Yene mesilen «2Yh. » 7-11-ayetni körüng.


1:7 

«Sodom we Gomorra we ularning etrapidiki sheherlerdikilermu shu oxshash yolda, yeni shu perishtilerge oxshash uchigha chiqqan buzuqchiliqqa we gheyriy shehwetlerge bérilip ketken, kéyinki dewrler ularning aqiwitidin ibret alsun üchün menggülük ot jazasigha örnek qilinip köydürülgen»


Bu perishtiler toghruluq «yaritilish» hemde «Pétrus (2)»diki izahatlar we «qoshumche söz»imizde azraq toxtalduq. Yehudaning bu bayanida «Yar.» 6:1-6de xatirilengen weqede qandaq ishlarning yüz bergenlikini chüshendürüp, uningda héchqandaq gumanliq yerni qaldurmaydu: —


«We shundaq boldiki, insanlar yer yüzide köpiyishke bashlighanda, shundaqla qizlarmu köplep tughulghanda, Xudaning oghulliri insanlarning qizlirining chirayliqliqini körüp, xalighanche tallap, özlirige xotun qilishqa bashlidi.

U waqit Perwerdigar söz qilip: —

— Méning Rohim insanlar bilen menggü küresh qiliwermeydu; chünki insan ettur, xalas. Kelgüside ularning ömri peqet bir yüz yigirme yashtin ashmisun! — dédi.

Shu künlerde (we shundaqla kéyinki künlerdimu), Xudaning oghulliri insanlarning qizlirining yénigha bérip, ulardin balilarni tapqinida, gigantlar yer yüzide peyda boldi. Bular bolsa qedimki zamanlardiki dangliq palwan-baturlar idi. Perwerdigar insanning ötküzüwatqan rezilliki yer yüzide köpiyip ketkenlikini, ularning könglidiki niyetlirining herqachan yaman boluwatqinini kördi. Shuning bilen Perwerdigar yer yüzide adem apiride qilghinigha pushayman qilip, könglide azablandi» («Yar.» 6:1-6).


Bezi alimlar «Xudaning oghulliri» Sétning ixlasmen ewladlirini körsitidu, dep oylaydu. Emma undaqta ularning «insandin bolghan qizlarning chirayliqliqini körüshi» andin «özliri xalighan qizlarni xotunluqqa élishi»ning zadi néme yamini bar? Tékistte «rezil ademlerning qizliri» toghruluq gep yoq, peqet «insanlarning qizliri» déyilidu — démek, bu adettiki qiz-ayallarni körsitidu. Shunga ishinimizki, «Xudaning oghulliri» mushu yerde bir türküm perishtilerni körsitidu («Ayup» 1:6, 2:1, 38:7, «Zeb.» 29:1, 89:6ni körüng); ular qiz-ayallarning chirayliqliqini körüp ular bilen jinsiy munasiwetni ötküzüshni xalaytti we shu meqsetlirige yétish üchün qaysibir insanning sheklige kiriwalghan. Ularning ewladi alahide birxil «baturlar» yaki «palwanlar», shundaqla binormal gigantlar («nefilim») idi. «Yaritilish»ning muellipi bundaq weqe yene birer qétim yüz bergen bolushi mumkin, dep puritidu — chünki u kéyin, bashqa gigantlar tughulghanidi, deydu: — «Xudaning oghulliri insanlardin bolghan qizlar bilen shu chaghda (we kéyiki waqitlardimu) bille bolup, ewlad qaldurghanda, yer yüzide «nefilim» (menisi, «yiqilghanlar»  yaki «gigantlar») dep atilidighan kishiler peyda boldi. Ular qedimki zamanning baturliri we dangliq kishiliri idi» (4-ayet). Bu söz bilen u belkim muqeddes yazmilarda tilgha élinghan, topandin kéyin tughulghan gigantlarni körsetken bolushi mumkin; mesilen, «Chöl.» 13:33, «Qan.» 2:20-21, 3:11, «1Sam.» 17:4,  «2Sam.» 21:15-22ni körüng.


Beziler Rebbimiz ölümdin tirilish toghruluq sözligende, «Ölümdin tirilgendin kéyin, insanlar öylenmeydu, erge tegmeydu, belki ershtiki perishtilerge oxshash bolidu» dégenlikige qarap («Mat.» 22:30) mushu pikirge qarshi chiqidu. Ular: «Perishtiler jinsiy tebietsiz bolghini yaki jinsiyettiki birer xususiyiti bolmighini üchün qet’iy nikahlanmaydu», deydu. Biraq halqiliq mesile del mushu yerde. Perishtiler normal halda nikahlanmaydu. Lékin «Yaritilish»tiki xatirilerge asaslanghanda, bu türküm perishtiler Xuda békitken tertiptin halqip ketkechke, jazagha uchrighan. Ular «Yeh.» 7-ayette teswirlengen rezil ademlerdek: «Sodom we Gomorra we ularning etrapidiki sheherlerdikilermu shu oxshash yolda, yeni shu perishtilerge oxshash uchigha chiqqan buzuqluqqa we gheyriy shehwetlerge bérilip ketken...». Xuda perishtilerning «gheyriy etlerge» (démek, insanlarning tenlirige) ich pesh tartishini yaki er kishilerningmu «gheyriy etlerge» (démek, qiz-ayallarning tenlirige tebiiy hewesliri bolushning ornigha, bashqa er kishilerning tenlirige) ich pesh tartishishini héchqachan xalighan emes.


«2Pét.» 2:4 hem mushu 6-ayette Yehuda mushu perishtiler (shu waqitta) Sheytanning alem apiride bolghanda kötürgen isyanigha chétilghan perishtilerge qarighanda téximu qattiq jazagha tartilidu, deydu («Weh.» 12:3-4diki izahatlirimizni körüng). Isyan kötürgen shu perishtiler, éhtimal hazir jahanning herqaysi yerliride qatirap yürüwatqan, insanlarni éziqturidighan hemde Xudaning xelqining oyliri we qelblirige jeng qiliwatqan jinlardur. Lékin Yehuda éytqan ashu perishtilerni «Reb ulugh qiyamet künining soriqighiche menggü kishenlep mudhish qarangghuluqta solap saqlimaqta». 


Némishqa emdi ular téximu qattiq jazagha tartilidu? Shübhisizki, seweb peqet shuki, bu perishtiler alliqachan Xudaning yürgüzgen birnechche jazalirini, yeni (a) isyan kötürgen Sheytan we perishtilerning ershtin heydiwétilginini; (e) Adem’ata we Hawa’animizning gunah sadir qilghandin kéyin Érem baghchisidin heydiwétilginini, we (b) Habilni öltürgini üchün Qabilgha chüshürülgen jazani körgenidi. Shunga ularning Xuda aldidiki mes’uliyiti téximu éghir idi.


Bizning «1Kor.» 11:10 üstide bolghan sözlirimizni körüng: — 


«Sheytan isyan kötürgendin kéyin, yene bir türküm perishtiler ayal kishilerning sahibjamalliqini körüp adiship ketti, dep ishinimiz («Yar.» 6:2-4). Shuning bilen ular perishtilik mertiwisini tashlap ayallargha yéqinliship tégish üchün namelum yolda jisim sheklige kirdi. Injildiki wehiy boyiche, mushu perishtiler soraq qilinghuche qamap qoyuqluq bolidu («2Pét.» 2:4, «Yeh.» 6-7nimu körüng). Ularning hazirqi jazasi esli isyan kötürgen jinlarningkidin éghir, chünki ular shu waqitta alliqachan Xudaning köp bashqa jazalirini körüp kelgenidi. Emma kim bilsun, bashqa perishtilerningmu mushundaq ishlarni sadir qilish mumkinchiliki téxi mewjutmikin, shunga rosul jamaetke, ibadet sorunlirida qiz-ayal qérindashlarning sahibjamalliqidiki göher bolghan chachliri yépilsun, dep tapilaydu».


Bundaq weqedin kéyin insanlarning qelbliri téximu rezillikke tolidu: — «Perwerdigar insanlarning rezillikini, könglidiki niyitining herqachan yaman bolidighanliqini kördi...» (chünki Xudaning muqeddes perishtiliri insanlarning köz aldidila gunah qilghan emesmu?). Emdi Xudaning jamaiti peqet insaniyetkila emes, belki hetta perishtilergimu Uning tertipige her terepte boysunushta izchil ülge bolsun. 


Amin!