Injil 20-ⱪisim


«Yaⱪup»


(Rosul Yaⱪup yazƣan mǝktup)



Kirix sɵz


Ixinimizki, uxbu hǝtning mu’ǝllipi Rǝbbimiz Əysaning bir ⱪorsaⱪ inisi Yaⱪup idi. Bu kɵzⱪariximizƣa «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ birnǝqqǝ sǝwǝblǝrni kɵrsitimiz. 

Uxbu hǝtning yezilix obikti kim? Rosul hǝtni «tarⱪaⱪ muⱨajirlar»ƣa yazidu. Undaⱪta ular kimlǝr?


«Tarⱪaⱪ turuwatⱪan muⱨajirlar»


Asuriyǝning wǝ keyinki Babil imperiyǝsidin baxlap, Israilning on ikki ⱪǝbilisi dunyaning bulung-puqⱪaⱪliriƣa tarⱪilip kǝtkǝnidi. Pars imperiyǝsi bu Yǝⱨudiy muⱨajirlarning ɵz yurti Ⱪanaan (Pǝlǝstin)ƣa ⱪaytixiƣa ruhsǝt ⱪilƣanidi. Ⱨalbuki, pǝⱪǝt az bir ⱪismila wǝtinigǝ ⱪaytti — ular «hǝlⱪning ⱪaldisi» yaki «Hudaning ⱪaldisi», bǝzidǝ pǝⱪǝt «ⱪaldi» dǝp ataldi («Yǝx.» 10:20-22ni kɵrüng). Ⱪaytmiƣan kɵp ⱪismi «tarⱪaⱪ muⱨajirlar» (grek tilida «diaspora») dǝp atilatti. Demǝk, Yaⱪup uxbu hǝtni bu Yǝⱨudiy muⱨajirlar arisidiki etiⱪadqilarƣa yazƣan. Hǝt Yǝⱨudiy ixǝngüqilǝrgǝ, xundaⱪla Yǝⱨudiy jamaǝtlǝrgǝ yezilƣan bolsimu, sɵzlirining ⱨǝmmisi Yǝⱨudiy ǝmǝs («yat ǝlliklǝr»din yaki «yat taipilǝr»din) baxⱪa etiⱪadqilarƣimu ohxax inawǝtliktur. Qünki Əysa Mǝsiⱨning jamaitidǝ tüp jǝⱨǝttin «Yǝⱨudiy» yaki «Yǝⱨudiy ǝmǝs» degǝn pǝrⱪ zadi mǝwjud ǝmǝs («Gal.» 3:28 — «Mǝsiⱨdǝ nǝ Yǝⱨudiy bolmaydu nǝ Greklǝr (Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr, demǝk) bolmaydu»). Əmma biz bǝlkim Yaⱪup nemixⱪa uxbu hǝtni alaⱨitǝn Yǝⱨudiy etiⱪadqilarƣa yazidu, dǝp soriximiz mumkin. Biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ hǝtning bu alaⱨidiliki toƣruluⱪ tohtilimiz. Biraⱪ, hǝtning muⱨim temisi bolsa etiⱪadta aldinip kǝtmǝslikkǝ ⱪarita agaⱨlandurux ⱨǝmdǝ xundaⱪla ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪadning alaⱨidiliklirini bayan ⱪilixtin ibarǝt. Dana bir alimning eytⱪinidǝk: «Muⱪǝddǝs Kitab dǝrslik kitab ǝmǝs, bǝlki adǝmlǝrgǝ aⱪ-ⱪarini pǝrⱪlǝndürgüzidiƣan kitabtur» — demǝk, Muⱪǝddǝs Kitab bizning Mǝsiⱨning ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪadida bolƣan-bolmiƣanliⱪimizni kɵrsitip beridu. Adǝmdǝ ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪad bolsa, bundaⱪ etiⱪad mǝzkur adǝmni pütün wujudini Hudaƣa tapxuruxⱪa, xundaⱪla Uningdinla kǝlgǝn danaliⱪ bilǝn yaxaxⱪa elip baridu. Undaⱪ etiⱪad daim mewiliridǝ kɵrünidu; mewisiz etiⱪad ⱨǝⱪiⱪiy etiⱪad ǝmǝstur. Nemila bolmisun undaⱪ mewisiz etiⱪad baxⱪilarni aldax bolmiƣandimu, ɵz-ɵzini aldax bolup, dozahⱪa baridiƣan nurƣun yollardin biridur.


Uxbu mǝktup bǝlkim miladiyǝ 63-yillirida yezilƣan.


Mǝzmun: —


1. 

Sinilix; danaliⱪ wǝ azdurulux (1-bab, 1-18-ayǝtlǝr)

2. 

Anglax wǝ ijra ⱪilix (1-bab, 19-27-ayǝtlǝr)

3.

Huda aldida insanƣa yüz-hatirǝ ⱪilmasliⱪ (2-bab 1-13-ayǝtlǝr)

4. 

Etiⱪad wǝ ǝmǝliyǝt (2-bab 14-26-ayǝtlǝr) 

5. 

Tilni tizginlǝx (3-bab)

6. 

Bu dunyadikilǝrning ⱪilmixliriƣa ǝgǝxmǝnglar (4-babtin 5-bab 6-ayǝtkiqǝ)

7. 

Sǝwrqan bolux wǝ dua ⱪilix (5-bab 7-20-ayǝtlǝr)


••••••••



Ⱪoxumqǝ sɵz



Hǝtning mu’ǝllipi ⱪaysi Yaⱪup?

Bu hǝtni yazƣan rosul «Yaⱪup» degǝn kim? Injilda birnǝqqǝ «Yaⱪup» tilƣa elinƣan. Əmdi ulardin ⱪaysisining uxbu hǝtning mu’ǝllipi ikǝnliki toƣruluⱪ ⱨǝrⱪaysi dǝwrlǝrdǝ ɵtkǝn alimlar üq hil pikirdǝ bolƣan. Bular: —


(1) Yaⱪupni Yuⱨannaning akisi, Mǝsiⱨning alaⱨidǝ qaⱪirƣan on ikki rosulining biri, xundaⱪla Ɵzigǝ ǝng yeⱪin üq rosuli (Petrus, Yuⱨanna, Yaⱪup) iqidiki Yaⱪup, degǝn ⱪarax («Mat.» 4:21, 10:2, 17:1, «Mar.» 5:37). Bu kɵzⱪaraxning mumkinqiliki yoⱪ dǝp ⱪaraymiz; qünki bu Yaⱪup Mǝsiⱨning asmanƣa kɵtürülüxidin anqǝ uzun ɵtmǝyla ɵltürülgǝnidi («Ros.» 12:2). Bu wǝⱪǝ miladiyǝ 44-yili yüz bǝrgǝn boluxi mumkin.


(2) Uni Mǝsiⱨning qaⱪirƣan on ikki rosuli iqidiki ikkinqi Yaⱪup degǝn ⱪarax («Mat.» 10:2, «Mar.» 3:18, «Luⱪa» 6:15, «Ros.» 1:13). Əmma bu ayǝtlǝrdǝ Yaⱪup «Alfe’usning oƣli» dǝp tilƣa elinidu. Naⱨayiti roxǝnki, uxbu hǝtning mu’ǝllipi Yerusalemdiki jamaǝt iqidǝ yetǝkqi bolƣan, «Ros.» 12:17 wǝ 15:13dǝ tilƣa elinƣan Yaⱪup idi; bu kixini rosul Pawlusmu «Gal.» 1:19, 2:9, 2:12dǝ tilƣa alidu; u «Rǝbning ukisi» dǝp atilidu. Bu kixi ⱪandaⱪmu birla waⱪitta ⱨǝm «Alfe’usning oƣli» ⱨǝm «Rǝbning ukisi» bolalaydu? Axu waⱪitlarda «uka» (grek tilida «ⱪerindax») bǝzidǝ ikkinqi yaki üqinqi tuƣⱪan degǝnni bildürǝtti. Biraⱪ Injilda buningdin misal tapalmiduⱪ. Alayluⱪ, gǝrqǝ Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝr Mǝsiⱨning ikkinqi tuƣⱪini yaki nǝwrǝ akisi bolsimu, ⱨǝrgiz «Mǝsiⱨning akisi» deyilmǝydu.


(3) Bu hǝt Yǝⱨudiy etiⱪadqilarƣa bolƣan alaⱨidǝ ƣǝmhorluⱪ bilǝn yezilƣanliⱪi üqün, hǝtning mu’ǝllipi «Ros.» 12:17 wǝ 15:13 wǝ «Gal.» 1:19, 2:9, 2:12dǝ tilƣa elinƣan, Yerusalemdiki jamaǝttǝ yetǝkqi bolƣan Yaⱪup degǝn ⱪarax. Bu pikirgǝ ⱪoxulimiz. Jismaniy jǝⱨǝttǝ uning Mǝsiⱨ Əysaning ukisi ikǝnlikigǝ ixinimiz (grek tilida «aka» wǝ «uka» birla sɵz bilǝn ipadilinidu). Bu üqinqi kɵzⱪaraxni ⱪobul ⱪilmiƣanlar tɵwǝndiki ikki ⱪarxi ispatni kɵrsitidu: — 


(1) (birinqi ⱪarxi ispat yaki kɵzⱪarax) — ««Yuⱨ.» 7:1-13tǝ Rǝbning ukiliri dǝslǝptǝ uning Mǝsiⱨ-Ⱪutⱪuzƣuqi ikǝnlikigǝ ixǝnmigǝn, dǝp bayan ⱪilinƣan». 

Ⱨalbuki, «Yuⱨanna» 7-babta kɵrsitilgǝn ixlarning wǝ Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilixining ariliⱪida Yaⱪupta (wǝ bǝlkim ukisi Yǝⱨudadimu) qoⱪum qong bir ɵzgirix yüz bǝrdi; qünki Rǝb tirilgǝndin keyin Yaⱪupⱪa kɵründi «1Kor.» 15:7). Xu qaƣda u etiⱪadqi bolmiƣan bolsa undaⱪ wǝⱪǝ yüz bǝrmigǝn bolatti, dǝp ⱪaraymiz («Yuⱨ.» 14:18-24). Demǝk, xu qaƣda Yaⱪup etiⱪadqi idi.


(2) (ikkinqi ⱪarxi ispat yaki kɵzⱪarax) — «U qaƣda u etiⱪadqi bolsimu, Mǝsiⱨning ǝslidǝ talliwalƣan on ikki rosulidin bolmiƣaqⱪa, Injildiki bu hǝtning mu’ǝllipi bolalmaytti; qünki u rosul ǝmǝs idi (pǝⱪǝt rosullarning hǝtlirila nopuzluⱪtur)». 

Bundaⱪ kɵzⱪarax boyiqǝ, rosul boluxtiki xǝrt Mǝsiⱨ Yǝⱨya pǝyƣǝmbǝr tǝripidin suƣa qümüldürülgǝndin baxlap, Uning hǝlⱪ aldidiki hizmǝtliridǝ Uningƣa üzlüksiz ⱨǝmraⱨ boluxi kerǝk idi. Bu pikir rosul Petrusning «Rosullarning paaliyǝtliti» 1:22-23dǝ hatirilǝngǝn sɵzlirigǝ asaslinip otturiƣa ⱪoyulƣan.

Ⱨalbuki, «Korintliⱪlarƣa (2)»diki «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ kɵrsǝtkinimizdǝk, Petrusning bu sɵzlirini (Muⱪǝddǝs Roⱨsiz eytilƣaqⱪa) mutlǝⱪ toƣra dǝp eytip kǝtkili bolmaydu. Qünki keyin baxⱪa adǝmlǝr Rǝb tǝripidin rosulluⱪⱪa tallanƣan wǝ Rǝb Əysa tirilgǝn yaki asmanƣa kɵtürülgǝndin keyin, muxu adǝmlǝrgǝ Ɵzi kɵrüngǝn wǝ ularni qaⱪirƣan, dǝp ixinimiz («1Kor.» 15:7-8ni kɵrüng). Bular iqidǝ Pawlus, Barnabas, Andronkus wǝ Yuniyalar bar idi («Rim.» 16:7).


Xuningƣa ohxax, gǝrqǝ «Yǝⱨuda» ɵz hetidǝ ɵzini «rosul» dǝp atimiƣan bolsimu, Mǝsiⱨ tǝripidin rosulluⱪⱪa qaⱪirilƣanidi. Yǝⱨuda ɵz hetidǝ kǝmtǝrlik bilǝn ɵzini «rosul» yaki «Rǝbning inisi» ǝmǝs, bǝlki pǝⱪǝt «Yaⱪupning inisi» dǝp atiƣan.


Bǝzi ixǝnqlik kona tarihlar boyiqǝ, Yaⱪup Yerusalemdikilǝr arisida «ⱨǝⱪⱪaniy Yaⱪup» degǝn nam bilǝn tonulƣan, uxbu hǝtning mu’ǝllipi Yerusalemdiki Yǝⱨudiy ⱨɵkümdarlar tǝripidin miladiyǝ 68-yillirida qalma-kesǝk ⱪilip ɵltürülgǝn. 


Hǝtning mǝⱪsiti üstidǝ yǝnǝ birnǝqqǝ kǝlimǝ sɵz

Əmdi nemixⱪa Yaⱪup bu mǝktupni alaⱨitǝn Yǝⱨudiy etiⱪadqilarƣa yazidu? Nemixⱪa hǝt Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrgǝ yaki Yǝⱨudiy ǝmǝs jamaǝtlǝrgǝ ⱪaritilmiƣan? Əmǝliyǝttǝ bu mǝsilǝ üstidǝ muxu yǝrdǝ toluⱪ tohtalsaⱪ, kɵp sǝⱨipǝ ajritixⱪa toƣra kelidu, lekin biz pǝⱪǝt tɵwǝndiki munasiwǝtlik ikki ixnila kɵrsitimiz: —


(1) Huda bǝzidǝ hizmǝtkarlirini alaⱨitǝn mǝlum bir guruppa yaki mǝlum toptiki kixilǝrgǝ (ⱨǝtta ɵz jamaiti iqidǝ) ɵz hǝwirini yǝtküzüxkǝ qaⱪiridu (mǝsilǝn, «Gal.» 2:7-8ni kɵrüng). Roxǝnki, Yaⱪup hux hǝwǝrni alaⱨitǝn Yǝⱨudiy hǝlⱪigǝ yǝtküzüxkǝ qaⱪirilƣanidi.


(2) «Rosullarning paaliyǝtliri»dǝ hatirilǝngǝn dǝslǝpki jamaǝtning tarihidin xuni eniⱪ bilimizki, Yǝⱨudiy etiⱪadqilar üqün Hudaning Mǝsiⱨdǝ bolƣan «yengi ǝⱨdǝ»diki uluƣ wǝdilirining ɵzlirigǝ sunulƣandin baxⱪa, yǝnǝ Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrgimu sunƣanliⱪini ⱪobul ⱪilixi yaki etirap ⱪilixi intayin tǝs idi (Hudaning padixaⱨliⱪiƣa ɵzimiz bilǝn tǝng muyǝssǝr bolƣan, lekin bizgǝ nisbǝtǝn ⱪobul ⱪilix tǝs bolƣan mǝlum millǝtlǝrdin bolƣan etiⱪadqilar barmu?). Bu Yǝⱨudiy ixǝngüqilǝr Yǝⱨudiy bolmiƣan ixǝngüqilǝr bilǝn anqǝ arilaxmay, ɵzlirining «sinagog»liridila (2:2) yiƣilatti («sinagog» bolsa ǝslidǝ Yǝⱨudiylarning ɵzlirigǝ has bolƣan «yiƣilix» tǝxkili xǝkli idi).


Ular Hudaning sehiy kǝngqilikini ⱪobul ⱪilmiƣini bilǝn, Huda ularni taxliwǝtkǝn ǝmǝs, bǝlki ularni mǝƣrurluⱪ-nǝpsaniyǝtqilik, aqkɵzlük, millǝtpǝrǝslik, kaj jaⱨilliⱪidin, bir-biri üstidin ⱨɵküm qiⱪirixⱪa amraⱪliⱪidin, tɵⱨmǝthorluⱪ wǝ sahtipǝzlikidin ⱪutⱪuzux üqün ularning arisiƣa Yaⱪupdǝk birnǝqqǝ adǝmlǝrni turƣuzƣan. Yaⱪup bǝzidǝ ularƣa etiⱪadsizlarƣa sɵz ⱪilƣandǝk sɵz ⱪilidu (mǝsilǝn, 2-bab, 3-bab, 4:4, 4:8, 5:1-6ni kɵrüng). Əgǝr ular u eytⱪandǝk tehiqǝ bu dunyadiki bayliⱪlarƣa wǝ baylarƣa ⱪiziⱪidiƣan, yǝnila bir-birini sɵküp tɵⱨmǝthorluⱪ ⱪilidiƣan, bu dunyadikilǝrning tǝstiⱪiƣa moⱨtaj bolup yüridiƣan bolsa, (4:4-10) «xaⱨanǝ ⱪanun», yǝni Hudaning kɵnglini ipadiligǝn «Ɵzüngni sɵygǝndǝk ⱪoxnangni sɵygin» degǝn ǝmrni tehi qüxǝnmigǝn bolsa, undaⱪta Yaⱪupning ularƣa Yǝⱨudiy bolmiƣan ⱪerindaxlarƣa muⱨǝbbǝt kɵrsitixini dǝwǝt ⱪilixi bǝribir biⱨudilik bolatti.


2:8 

«Muⱪǝddǝs yazmilardiki «Ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygǝndǝk sɵy» degǝn xaⱨanǝ ⱪanunƣa ⱨǝⱪiⱪiy ǝmǝl ⱪilsanglar, yahxi ⱪilƣan bolisilǝr»

«Xaⱨanǝ ⱪanun» degǝn bu intayin ⱪiziⱪ ibarini tɵwǝndikidǝk bǝx jǝⱨǝttin qüxinix mumkin: —


(1) Bu ǝmrni bizning padixaⱨimiz Rǝb Əysa Mǝsiⱨ xǝhsǝn (Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanunni nǝⱪil ⱪilip) bizgǝ tapxurƣan; xuning üqün «xaⱨanǝ ⱪanun» dǝp eytilidu (mǝsilǝn, «Mat.» 19:19, 22:39);


(2) Bizning padixaⱨimiz Rǝb Əysa Mǝsiⱨ Ɵzi muxu ǝmrgǝ ǝmǝl ⱪilixi bilǝn bizgǝ xaⱨanǝ ülgǝ ⱪaldurdi;


(3) Pǝⱪǝt Hudaning aldida xaⱨanǝ orunƣa kɵtürülgǝn, (1:9-10), «padixaⱨ ⱪilinƣan» («1Kor.» 4:8), Muⱪǝddǝs Roⱨta mangidiƣan kixilǝrla xu «Ⱪoxnangni ɵzüngni sɵygǝndǝk sɵy» degǝn uluƣ «xaⱨanǝ ǝmr»gǝ ǝmǝl ⱪilalaydu;


(4) Hudaning mɵmin bǝndiliri Uning ⱨǝⱪiⱪiy aliyjanab wǝ xaⱨanǝ kɵzⱪarixida bolup, baxⱪilarƣa ⱪilƣan muamilisidǝ, muxu dunyadiki bayliⱪ-kǝmbǝƣǝllik pǝrⱪlirini nǝzirigǝ almaydu;


(5) Bu ǝmrni («Pǝrwǝrdigar Hudayingni pütkül ⱪǝlbing bilǝn sɵygin» degǝn ǝmr bilǝn tǝng) Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ qüxürülgǝn ⱪanundiki barliⱪ ǝmrlǝr iqidǝ «ǝng uluƣ», xundaⱪla «xaⱨanǝ ⱪanun» dǝp ⱨesablax kerǝk («Mat.» 22:38-39).


Bu qüxǝnqilǝrning ⱨǝmmisini toƣra, dǝp ⱪaraymiz.


3:1 

«Ⱪerindaxlirim, aranglardin kɵp kixi tǝlim bǝrgüqi boluwalmanglar! Qünki silǝrgǝ mǝlumki, biz tǝlim bǝrgüqilǝr baxⱪilardin tehimu ⱪattiⱪ soraⱪⱪa tartilimiz»


Bu ayǝtkǝ ⱪariƣanda, yǝni «(kǝlgüsidǝ) baxⱪilardin tehimu ⱪattiⱪ soraⱪⱪa tartilimiz» degǝngǝ ⱪariƣanda, «Mǝlum ⱪerindaxning jamaǝt iqidǝ tǝlim bǝrgüqi rolini ɵz üstigǝ elixiƣa zadi nemǝ türtkǝ bolalaydu?» dǝp soriximiz mumkin. Rosul Pawlus bizgǝ: «Bilim bolsa adǝmni kɵrǝnglitidu» dǝp ǝslitidu («1Kor.» 8:1). Əgǝr Huda bizgǝ bilim tapxurƣan bolsa, U bizgǝ ixinip muxu bilimni bizgǝ amanǝt ⱪilƣan, xundaⱪla bǝlkim U bizning uni hata yolda ixlitiximizgǝ tǝwǝkkul ⱪilƣan. Mǝsilǝn, Uning sɵzidin paydilinip baxⱪilar aldida yoƣanqiliⱪ ⱪilip, ɵzlirimizni «üstün ⱪoyƣanliⱪimiz»ni («mǝn sǝndin kɵp bilimǝn» dǝp) ispatlax ⱪatarliⱪlar. Bilimning yǝnǝ bir hǝtiri barki, biz bu bilimning ɵzini Hudaning orniƣa ⱪoyup, Hudadin üstün ⱪoyuximizdin ibarǝt bolidu (ǝmǝliyǝttǝ, Huda bizgǝ ata ⱪilƣan ⱨǝrbir bǝht-bǝrikǝttǝ xundaⱪ hǝtǝr bar). Əpsuslinarliⱪi xuki, tarihta wǝ bǝlkim ⱨazirmu heli kɵp adǝmlǝrning jamaǝt iqidǝ napak yaki natoƣra pozitsiyilǝr bilǝn «tǝlim bǝrgüqi boluwalƣan»liⱪi pakittur. Bundaⱪ kixilǝrning napak niyǝtliri ularning ⱪilmixlirida roxǝn bolidu.


Natoƣra nixanlardin yaki pozitsiyǝrlǝrdin tɵwǝndikilǝrni bayⱪiduⱪ: 


(1) Hudaning sɵz-kalamini ɵz mǝnpǝ’itigǝ buriƣanliⱪi. Mǝsilǝn: «Mana mǝn Hudaning hizmǝtkarimǝn. Manga «sǝdiⱪǝ» bǝrsingiz, Huda qoⱪum sizni ⱨǝssilǝp bǝrikǝtlǝydu» dǝydiƣanlar.


(2) Bǝzilǝr Hudaning sɵz-kalamiƣa muwapiⱪ tǝlim bǝrgǝn bolsimu, tüp niyiti baxⱪilarning izzǝt-ⱨɵrmitigǝ yaki meⱨir-muⱨǝbbitigǝ erixixtin ibarǝt bolidu. Bǝzidǝ undaⱪ ⱪerindaxlar ilgiri ⱨeqkim manga ⱨɵrmǝt yaki muⱨǝbbǝt bildürmigǝn dǝp ⱨes ⱪilip kǝlgǝn. Xunga ular daim baxⱪilar  (ata-anisi, uruⱪ-tuƣⱪanliri, dost-aƣiniliri, jamaǝttikilǝr)ning nǝziridǝ «Mana mǝn inawǝtlik kiximǝn, qünki mǝndǝ bilim bar» dǝp kɵrünüxkǝ tirixip-tirmixiwatidu. Əmǝliyǝttǝ undaⱪ ⱪerindaxlar Muⱪǝddǝs Kitabning birinqi dǝrsini, yǝni «Ⱨǝrbirimiz Huda aldida alliⱪaqan «alaⱨidǝ bir xǝhs»» degǝnni tehi ɵzlǝxtürmigǝn. Qünki ⱨǝrbirimiz Ⱨǝmmigǝ Ⱪadir Huda tǝripidin yaritilƣan, Uning tǝripidin sɵyülgǝn bolup, Uning aldida bibaⱨa ⱪimmǝtlikturmiz. «Mǝsiⱨ Əysa mǝn üqün pida boldi» («Gal.» 2:20)! Muxundaⱪ «ɵzini kɵrsitix»tiki türtkǝ bolsa ɵzimizning Huda tǝripidin ⱨǝⱪiⱪǝtǝn sɵyülgǝnlikimizni bilmǝslikimizdin qiⱪidu.


(3) Baxⱪilardin ⱨɵrmǝt izdǝp, ⱨoⱪuⱪwazliⱪ ⱪilix wǝ baxⱪilardin üstünlük talixip, baxⱪilarƣa bax bolux.


(4) Bǝzilǝrning gǝrqǝ muⱪǝddǝs yazmilardin bǝrgǝn tǝlimi yahxi bolsimu, yürüx-turuxliri bǝrgǝn tǝlimigǝ uyƣun kǝlmǝydu. Undaⱪ kixilǝr ⱨeq ün qiⱪarmisa yahxi bolatti; qünki ulardin tǝlim alƣanlar: «Bu tǝlim dǝrwǝⱪǝ ⱪayil ⱪilarliⱪ bolsimu, tǝlim bǝrgǝnlǝrning ɵzi uningƣa anqǝ itaǝt ⱪilmaydikǝn, ǝⱨmiyitsiz tǝlim ikǝn» dǝp, xu tǝlim bǝrgüqilǝrning sǝwǝbidin ezip, gunaⱨⱪa patidu. Etiⱪadsizlar bu ixlarni anglap Rǝbning tǝlimini mazaⱪ ⱪilidu.

Yaⱪupning agaⱨlanduruxliri muxundaⱪ sǝwǝblǝrdin «tǝlim bǝrgüqi bolsam» degüqilǝrni sǝgǝklǝxtürsǝ kerǝk. Əmdi zadi ⱪandaⱪ niyǝt Hudaning jamaitigǝ «tǝlim bǝrgüqi» boluxⱪa munasip kelidu?


Ⱪayturidiƣan jawabimiz intayin addiy — tǝlim bǝrgüqi bolay degǝn niyǝt ⱨǝrⱪandaⱪ iximizda tegixlik bolƣan niyǝtkǝ ohxax boluxi kerǝk — yǝni, meⱨir-muⱨǝbbǝtning türtkisidin bolƣan boluxi kerǝk. Uning iqidǝ, «Hudaƣa Ɵz namiƣa layiⱪ bolƣan xan-xǝrǝp kǝltürüx» türtkisi bolidu. Hudaning jamaitidǝ «tǝlim bǝrgüqi bolay» degǝn kixi Hudaƣa: «Bilimǝnki, jamaǝttǝ tǝlim berixim bilǝn Sǝn meni ⱪattiⱪraⱪ birhil soraⱪⱪa tartisǝn. Lekin ⱪerindaxlar Hudaning toluⱪ wǝⱨiyidin, Mǝsiⱨ bizgǝ ata ⱪilixⱪa kǝlgǝn yengi ⱨayattin bǝⱨrimǝn boluxi üqün, bu ⱪattiⱪraⱪ soraⱪning beximƣa qüxüxigǝ razimǝn» degǝn kixi bolidu. Əslidǝ deyixning ⱨajiti bolmasliⱪi kerǝk idi, lekin ǝskǝrtip ɵtüximizgǝ toƣra keliduki, biz baxⱪilarƣa ɵgǝtkǝn ⱨǝmmǝ ⱨalⱪiliⱪ nǝrsining awwal ɵz ⱨayatlirimizda ⱨǝⱪiⱪǝt ikǝnlikini ispatliƣan boluximiz lazimdur. Biz yǝnǝ Huda sɵz-kalami arⱪiliⱪ ɵzimizgǝ ayan ⱪilƣanliridin ⱨalⱪip kǝtmǝslikimiz kerǝk. Mǝlum bir ixtin hǝwǝrimiz bolmisa, baxⱪilarning aldida «bilmǝymǝn» deyixtin ⱪorⱪmasliⱪ kerǝk. Yaⱪup dǝl muxu hǝttǝ bizni ǝslǝtkinidǝk (1:5-8, 3:13-18, 4:10), biz kiqik peil bolsaⱪ Huda Ɵzi bizgǝ ɵgitidu.


Yǝnǝ ⱪoxup eytiximizƣa toƣra keliduki, jamaǝttǝ tǝlim bǝrgüqining mǝs’uliyitini zimmisigǝ alƣanlar (Huda jamaitigǝ xundaⱪ tǝlim bǝrgüqilǝrni ata ⱪilƣay!) ⱨǝtta dǝslipidǝ natoƣra türtkilǝr bolmisimu, ⱪǝlbini igǝliwalƣan, Xǝytanning xu türtkiliri bilǝn azduruxliriƣa uqrixi mumkin. ««Mǝn qing tirǝp turmaⱪtimǝn» degǝn kixi ɵzining yiⱪilip ketixidin ⱨezi bolsun!» («1Kor.» 10:12).

 5:7-8  

«Xunga, ⱪerindaxlar, Rǝbning ⱪayta kelidiƣan künigiqǝ sǝwr-taⱪǝt ⱪilip turunglar. Mana, deⱨⱪan kixi yǝrning esil mewisini kütidu, yǝr dǝslǝpki wǝ keyinki yamƣurlarƣa muyǝssǝr bolƣuqǝ sǝwr-taⱪǝt bilǝn intizar bolidu. Silǝrmu sǝwr-taⱪǝt ⱪilip ⱪǝlbinglarni mustǝⱨkǝm ⱪilinglar. Qünki Rǝbning ⱪayta kelixi yeⱪinlap ⱪaldi»


Pǝlǝstindǝ «dǝslǝpki yamƣurlar» küzdǝ, oninqi ayda yaƣidu. Bu yamƣurlar yǝrni ⱨǝydǝxkǝ tupraⱪni yumxitip tǝyyarlaydu wǝ yengi qeqilƣan uruⱪlarƣa ⱪuwwǝt beridu. Barliⱪ deⱨⱪan dostlarƣa mǝlum bolƣinidǝk, yǝr ⱨǝydǝx eƣir ix, bolupmu yamƣur yaƣⱪan waⱪtida xundaⱪ: «Ⱨurun deⱨⱪan ⱪixta yǝr ⱨǝydimǝs; yiƣim waⱪtida u yoⱪluⱪta ⱪelip axliⱪ tilǝr» («Pǝnd.» 20:4).

Üqinqi, tɵtinqi ay yeⱪinlap kǝlginidǝ deⱨⱪan kixi «keyinki yamƣurlar»ƣa tǝxna bolup dua ⱪilidu. Bu keyinki yamƣurlar ⱨosulni toluⱪ pixuridu. Mol yaƣⱪan «keyinki yamƣurlar» bolsila, mol ⱨosulƣa kapalǝtlik ⱪilidu.


Rǝbbimiz Əysa muxu «Injil dǝwri»ning bexida Muⱪǝddǝs Roⱨini mol tɵküxi bilǝn nurƣun kixilǝr Hudaning padixaⱨliⱪiƣa kirdi. Yuⱪiriⱪi ayǝtni oⱪuƣinimizda bizdǝ mundaⱪ bir ümid pǝyda bolidu: — Əgǝr Injil dǝwrining bexida «dǝslǝpki yamƣurlar»dǝk Muⱪǝddǝs Roⱨ xunqǝ mol tɵkülgǝn bolsa, «Injil dǝwri» ahirlaxⱪanda «keyinki yamƣurlar» bolamdu? — demǝk, Rǝbning kelixi yeⱪin kǝlgǝndǝ u ⱪaytidin molluⱪ bilǝn Muⱪǝddǝs Roⱨini tɵküp, nurƣunliƣan hǝlⱪ padixaⱨliⱪiƣa ⱨosuldǝk kirgüzülǝmdu? «Wǝⱨiy»gǝ ⱪoxulƣan «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdiki «7-bab — kǝynigǝ ⱪarax — «dǝⱨxǝtlik azab-oⱪubǝt»tin qiⱪⱪan mewǝ (ⱨosul)» degǝn izaⱨatlarni kɵrüng.