Hudaning ayali yoⱪ



Muⱨǝmmǝd dǝwridiki Mǝkkǝ kapirliri «Hudaning «ilaⱨiy ⱪizliri bar»» degǝngǝ ixinǝtti. Xundaⱪla xǝrⱨqi ibn Isⱨaⱪmu: «Mǝkkidǝ yǝnǝ «Pak ⱪiz Mǝryǝm bolsa, Hudaning anisi» wǝ «Mǝsiⱨ Əysa Hudaning jismaniy jǝⱨǝttiki oƣli» degǝngǝ ixǝngǝn hristi'anlarmu bar» dǝp hatirǝ ⱪaldurƣan. Bǝlkim xu sǝwǝbtin biz Ⱪur'andin: —


«Alla asmanlarni wǝ yǝrni ɵrnǝksiz Yaratⱪuqidur, Allaning hotuni yoⱪ tursa, ⱪandaⱪlarqǝ balisi bolsun?» (Sürǝ «Ən'am», 102-ayǝt), xundaⱪla: —


«Pǝrwǝrdigarimizning ǝzimiti kattidur, hotuni wǝ balisi yoⱪtur» (Sürǝ «Jin», 3-ayǝt) deyilgǝndǝk ayǝtlǝrni tapalamiz.


Xuning bilǝn nurƣun musulmanlar Huda toƣruluⱪ «Ata», «Oƣul» degǝn sɵzlǝrni angliƣanda, «Bir ata oƣulliⱪ boluxi üqün, uning ayali boluxi kerǝk, bu qoⱪum jismaniy yaki jinisiy bir munasiwǝtni kɵrsitidu» degǝngǝ ixinidu. Xunga ular: «Hudaning ayali yoⱪ bolsa, Mǝsiⱨ Əysa ⱪandaⱪsigǝ Hudaning Oƣli bolalisun?» degǝn soalni ⱪoyidu.

Biraⱪ Mǝsiⱨiylǝrmu bu hildiki ata-oƣulluⱪ munasiwǝtkǝ ⱪǝt'iy ixǝnmǝydu. Əmma nurƣun musulmanlar buni tehi qüxinip yǝtmigǝn.


Muⱪǝddǝs Kitab «Tǝwrat, Zǝbur, Injil»larda «Hudaning «ayali»» toƣrisida ⱨeqⱪandaⱪ gǝp ⱪilinmiƣan. Hudaning ⱨeqⱪandaⱪ mǝhluⱪlar bilǝn jinisiy munasiwǝttǝ bolƣanliⱪining zǝrriqiliⱪ puriⱪimu yoⱪ. Axundaⱪ bir uⱪumni, mǝyli Mǝsiⱨ muhlisliri bolsun, mǝyli musulmanlar bolsun, ⱨǝmmisi ohxaxla pütünlǝy kupurluⱪ wǝ nǝprǝtlik dǝp ⱪaraydu. Mǝsiⱨ muhlisliri mususlmanlarda ɵzliridiki etiⱪadning asasi toƣrisida muxundaⱪ hata uⱪumning barliⱪidin hǝwǝr tepip ⱪalsa, naⱨayiti qɵqüp ketidu wǝ azablinidu. Roxǝnki, bu qong bir uⱪuxmasliⱪ, xunglaxⱪa musulmanlar buni eniⱪ bilip yǝtkǝndin keyin yǝnǝ: «Əgǝr baxⱪilarning hata qüxinip ⱪelixini halimisanglar, nemixⱪa yǝnǝ «Hudaning Oƣli» degǝn sɵzni ixlitiwerisilǝr?» — degǝn soalni soraydu.



Ata wǝ oƣul


Mǝsiⱨ Əysa Ɵzigǝ mǝhsus bir atalƣuni rǝsmiy tǝstiⱪliƣan tursa, bizning bu atalƣuni ixlǝtmǝy taxliwetiximiz toƣrimu? Bu ǝⱪil-parasǝtlikmu? Mǝsiⱨ Əysa muhlisliridin: «Silǝr Meni kim dǝysilǝr?» — dǝp soriƣanda, Simon Petrus uningƣa: — «Sǝn Mǝsiⱨ, mǝnggülük ⱨayat Hudaning Oƣli ikǝnsǝn» — dǝp jawab beridu. Əysa bolsa:  «Bǝhtliksǝn, i Yunus oƣli Simon! Buni sanga axkariliƣuqi ⱨeq ǝt-ⱪan igisi ǝmǝs, bǝlki ǝrxtiki Atamdur» dǝp jawab beridu (Injil, «Matta», 16-bab, 15-18-ayǝt).


«Ata» wǝ «oƣul» degǝn sɵzlǝrni kixilǝrning yirginqlik ⱨalda qüxinixining ⱨajiti yoⱪ. Əgǝr rasttinla xundaⱪ hata qüxinip ⱪalsingiz, undaⱪta tɵwǝndiki ibarilǝrni ⱪandaⱪ qüxǝndürüp berisiz? —


1. Muⱨǝmmǝdning Abdul Uza isimlik bir taƣisi bar idi. Ⱪur'anda u «Abu Lǝⱨǝb» (Yalⱪunning atisi) dǝp atilidu (Sürǝ «Mǝsǝd», 1-ayǝt). Roxǝnki, bu bir yalⱪunning uningdin tuƣulƣanliⱪini qüxǝndürmǝydu.


2. Ⱪur'anda «yolning oƣli» («yoluqi» degǝn mǝnidǝ) (ibn ǝs-sǝbil) (Sürǝ «Bǝⱪǝrǝ», 117-ayǝt) degǝn bu ibarǝ ixlitilidu. Bu, yolning bir ayali bar, xundaⱪla oƣli bar degǝnni qüxǝndürmǝydu. Buningƣa ohxax undaⱪ misallar naⱨayiti kɵptur: —


3. Ⱪur'an — «Kitablarning anisi» (Om ul-kitab) dǝp atilidu (Sürǝ «Al-imran» 7-ayǝt wǝ baxⱪilar)


4. Mǝkkǝ — «Xǝⱨǝrlǝrning anisi» (Om-ul-kuraⱨ) dǝp atilidu (Sürǝ «Ən'am» 93-ayǝt wǝ baxⱪilar).


5. Muⱨǝmmǝdning ayalliri «Mɵminlǝrning aniliri» dǝp atilid'u.


6. Muⱨǝmmǝdning nǝwrǝ ukisi «Abu Turab» (Tupraⱪning atisi) dǝp atilidu.


7. Muⱨǝmmǝd ɵlüp kǝtkǝndin keyin, u toƣruluⱪ nurƣun ⱨǝdislǝrni baxⱪilarƣa ⱪaldurƣan bir muhlisi, müxükkǝ amraⱪ bolƣanliⱪi üqün «Abu Ⱨurayraⱨ» (Müxükning atisi) dǝp atalƣan.


Atam zamandin beri yaxap keliwatⱪan ǝr-ayallar, ɵzliri uqratƣan yax ⱪiz-yigitlǝrni (gǝrqǝ ɵz oƣli yaki ⱪizi bolmisimu) «oƣlum», «ⱪizim» dǝp ataydu. Bu omumiylixip kǝtkǝn adǝtkǝ aylanƣan.


Yuⱪiriⱪi misallardin xuni kɵrüwelixⱪa boliduki, Əysani «Hudaning Oƣli» deyix adǝmni yirgǝndüridiƣan sɵz ǝmǝs, Muⱪǝddǝs Kitabda Mǝsiⱨ Əysa «Hudaning Oƣli» deyilgǝnlikini, ⱨǝrbir durus niyǝttiki kixilǝr ⱪobul ⱪilixi xǝrt.



«Mǝsiⱨ Əysa Hudaning Oƣli» degǝnni ⱪandaⱪ qüxinix kerǝk?


Mǝsiⱨ Əysaning Ɵzini «Hudaning Oƣli» degǝnni ⱪandaⱪ qüxinix kerǝk? Pǝrixtǝ Jǝbra'il Mǝryǝmning yeniƣa ǝwǝtilip, uningƣa bir oƣul pǝrzǝnt kɵrüx hux hǝwirini yǝtküzginidǝ, Mǝryǝm tɵwǝndikidǝk inkas ⱪayturƣan: —


«Mǝryǝm pǝrixtidin — Mǝn tehi ǝr kixigǝ tǝgmigǝn tursam, bu ix ⱪandaⱪmu mumkin bolsun? — dǝp soridi.

Pǝrixtǝ uningƣa jawabǝn: — Muⱪǝddǝs Roⱨ sening wujudungƣa qüxidu wǝ Ⱨǝmmidin Aliy Bolƣuqining küq-ⱪudriti sanga sayǝ bolup yeⱪinlixidu. Xunga, sǝndin tuƣulidiƣan muⱪǝddǝs pǝrzǝnt Hudaning Oƣli dǝp atilidu» (Injil, «Luⱪa» 1-babtin).




Əysa wǝ Adǝm'ata


Sürǝ «Al-imran», 59-ayǝttǝ mundaⱪ deyilgǝn:

«Allaning nǝziridǝ Əysaning misali (u atisiz yaritilƣanliⱪtin) Adǝm'atining misaliƣa ohxaydu. Adǝmni Alla (ata-anisiz) tupraⱪtin yaratti, andin uningƣa: «Wujudⱪa kǝl» dedi-dǝ, u wujudⱪa kǝldi».


Əysa bilǝn Adǝm'ata otturisida pǝrⱪ barmu? Injil boyiqǝ eytⱪanda Əysa adǝttiki adǝm ǝmǝs; u tuƣuluxidin ilgirila mǝwjut idi. Injil, «Yuⱨanna» 8-bab, 56-58-ayǝttǝ: —


«Əysa Yǝⱨudiy mollilarƣa: — Atanglar Ibraⱨim Mening künümni kɵridiƣanliⱪidin yayrap-yaxnidi ⱨǝm dǝrwǝⱪǝ uni aldin'ala kɵrüp xadlandi.

— Sǝn tehi ǝllik yaxⱪa kirmǝy turup, Ibraⱨimni kɵrdüngmu? — deyixti ular.

Əysa ularƣa:

— Bǝrⱨǝⱪ, bǝrⱨǝⱪ, Mǝn silǝrgǝ xuni eytip ⱪoyayki, Ibraⱨim tuƣulmastila, Mǝn Bar Bolƣuqidurmǝn! — dedi» dǝp hatirilinidu.


«Mǝn Bar Bolƣuqidurmǝn» (yaki «Mǝn Ɵzümdurmǝn») degǝn namni, yǝni Hudaning bu namini qüxinix üqün «Misirdin qiⱪix» 3:14nimu kɵrüng).

Bir waⱪitta, Əysa Yǝⱨudiy mollilardin mundaⱪ bir soal soridi: — 

«Kixilǝr Mǝsiⱨni ⱪandaⱪsigǝ Dawutning oƣli dǝydu? Qünki Dawut ɵzi Zǝburda: Pǝrwǝrdigar mening Rǝbbimgǝ eyttiki: —

«Mǝn sening düxmǝnliringni tǝhtipǝring ⱪilƣuqǝ,

Mening ong yenimda olturƣin!» — degǝnƣu?

Əmma Dawut Uni «Rǝbbim» dǝp qaⱪirƣan yǝrdǝ, undaⱪta U ⱪandaⱪmu uning oƣli bolidu?» (qünki Mǝsiⱨ Dawuttin uluƣ bolidu, ǝlwǝttǝ — Injil, «Luⱪa», 20-bab, 41-44-ayǝt, wǝ Zǝbur, 110-küy, 1-ayǝtni kɵrüng).

Xu sɵzlǝr bilǝn Mǝsiⱨ Əysa Ɵzining jismiy jǝⱨǝttiki ǝjdadliridin, jümlidin Adǝm'atidinmu üstün turidiƣanliⱪini eytmamdu?


Injilda Əysa «Ahirⱪi Adǝm'ata» dǝp atilidu: —


«Xunga Tǝwratta mundaⱪ pütülgǝnki: «Tunji insan Adǝm'atimiz tirik bir jan ⱪilip yaritildi»; ǝmma «ahirⱪi Adǝm'ata» bolsa ⱨayatliⱪ bǝrgüqi roⱨ boldi. Əmma awwal kǝlgini roⱨiy adǝm ǝmǝs, bǝlki «tǝbi'ǝtkǝ tǝwǝ bolƣuqi» adǝm idi, keyin «roⱨiy adǝm» kǝldi. Dǝslǝpki insan bolsa yǝrdin, tupraⱪtin apiridǝ ⱪilinƣan; ikkinqi insan bolsa asmandin kǝlgǝndur; tupraⱪtin apiridǝ ⱪilinƣini ⱪandaⱪ bolƣan bolsa, uningdin bolƣan «tupraⱪliⱪ»larmu xundaⱪ bolur; asmandin kǝlgini ⱪandaⱪ bolsa, uningdin bolƣan «asmanliⱪlar»mu xundaⱪ bolur. Bizlǝr «tupraⱪliⱪ adǝm»ning süritidǝ bolƣinimizdǝk, «asmanliⱪ adǝm»ning süritidimu bolimiz. Əmma xuni eytimǝnki, i ⱪerindaxlar, ǝt wǝ ⱪandin tɵrǝlgǝnlǝr Hudaning padixaⱨliⱪiƣa warisliⱪ ⱪilmaydu; ɵlüp qiriydiƣan tǝnliklǝr qirimas ⱨayatⱪa warisliⱪ ⱪilmaydu».

(Injil, «Korintliⱪlarƣa» 1-mǝktup, 15-babtin)



Huda degǝn ⱪandaⱪ bolidu?


Hudaning zadi ⱪandaⱪ bolidiƣanliⱪini qüxiniximiz kerǝk. U tax yürǝkmu? U meⱨribanmu?... Bundaⱪ muⱨim soallarƣa nǝdin jawab tapalaymiz?


Injilda mundaⱪ deyilgǝn: —


«Ⱨǝmmǝ Manga Atamdin tǝⱪdim ⱪilindi; Oƣulning kimlikini Atidin baxⱪa ⱨeqkim bilmǝydu, wǝ Atiningmu kimlikini Oƣul wǝ Oƣul axkarilaxni layiⱪ kɵrgǝn kixilǝrdin baxⱪa ⱨeqkim bilmǝydu» («Luⱪa», 10-bab, 22-ayǝt).


«Hudani ⱨeqkim kɵrüp baⱪⱪan ǝmǝs; biraⱪ Atining ⱪuqiⱪida turƣuqi, yǝni birdinbir Oƣul Uni ayan ⱪildi».

(Injil, «Yuⱨanna», 1-bab, 18-ayǝt)


Xübⱨisizki, «Hudaning ⱪuqiⱪida turƣuqi» degǝn bu ibarǝ Mǝsiⱨning Hudaning kɵnglini bilidiƣanliⱪini wǝ Huda bilǝn bǝk yeⱪin munasiwǝttǝ bolidiƣanliⱪini qüxǝndüridu. Xundaⱪla U bizgǝ Hudaning ⱪandaⱪ bolidiƣanliⱪini bildürǝlǝydu. U bir ⱪetim muhlisliriƣa bundaⱪ degǝn: —


«Yol, ⱨǝⱪiⱪǝt wǝ ⱨayatliⱪ Ɵzümdurmǝn. Meningsiz ⱨeqkim Atining yeniƣa baralmaydu. Əgǝr Meni tonuƣan bolsanglar, Atamnimu tonuƣan bolattinglar. Ⱨazirdin baxlap Uni tonudunglar ⱨǝm Uni kɵrdünglar, — dedi.

— I Rǝb, Atini bizgǝ kɵrsitip ⱪoysangla, xu kupayǝ, — dedi Filip.

Əysa uningƣa mundaⱪ dedi: — «I Filip, silǝr bilǝn birgǝ bolƣinimƣa xunqǝ waⱪit boldi, Meni tehiqǝ tonumidingmu? Meni kɵrgǝn kixi atini kɵrgǝn bolidu. Xundaⱪ turuⱪluⱪ, sǝn nemixⱪa yǝnǝ: «Bizgǝ Atini kɵrsǝtkǝysǝn» dǝysǝn? Mǝn Atida, Ata Mǝndǝ ikǝnlikigǝ ixǝnmǝmsǝn? Silǝrgǝ eytⱪan sɵzlirimni ɵzlükümdin eytⱪinim yoⱪ; bǝlki Mǝndǝ turuwatⱪan Ata Ɵz ǝmǝllirini ⱪiliwatidu. Mening Atida bolƣanliⱪimƣa, Atining Mǝndǝ bolƣanliⱪiƣa ixininglar. Yaki ⱨeqbolmiƣanda, Mening ⱪilƣan ǝmǝllirimdin Manga ixininglar»  (Injil, «Yuⱨanna», 14-babtin)


Xunga, Mǝsiⱨ Əysa toƣruluⱪ ɵgǝnsǝk, Hudaningmu ⱪandaⱪ ikǝnlikini ɵgǝngǝn bolimiz.


— ««Kalam» (Hudaning Sɵzi) insan boldi ⱨǝm arimizda makanlaxti; wǝ biz Uning xan-xǝripigǝ ⱪariduⱪ — u xan-xǝrǝp bolsa, Atining yenidin kǝlgǝn, meⱨir-xǝpⱪǝt wǝ ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ tolƣan birdinbir yeganǝ Oƣliningkidur».

(Injil «Yuⱨanna», 1-bab, 14-ayǝt)


Bu ayǝt bizgǝ Əysa Mǝsiⱨning Hudaning mǝnggülük Kalami (sɵzi) ikǝnlikini ɵgitidu. Pǝⱪǝt U xu salaⱨiyitidǝ bolsila Hudani bizgǝ tonutalaydu, qünki: «Muⱪǝddǝmdǝ (ⱨǝmmidin burun) «Kalam» bar idi; Kalam Huda bilǝn billǝ idi ⱨǝm kalam Huda idi. U ⱨǝmmidin burun Huda bilǝn billǝ idi»  (Injil, «Yuⱨanna», 1-bab, 1-2-ayǝt)


Huda mǝnggülük bolƣandin keyin, Uning Kalamining (sɵzining)mu mǝnggülük ikǝnlikini qüxinix tǝs ǝmǝs. Bu dunyada Mǝsiⱨ Əysadin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ adǝm «Hudaning Kalami» dǝp atalƣan ǝmǝs.


Mutǝpǝkkur bir musulman: «Huda Ɵzining mǝnggülük sɵzini ipadilimǝkqi bolup «mǝnggülük Ⱪur'an»ni qüxürgǝn» degǝn uⱪumni ⱪobul ⱪilalisa, undaⱪta Huda Ɵzining mǝnggülük tǝbi'itini mǝnggülük Kalami bolƣan Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ (teni arⱪiliⱪ) ipadiligǝnlikini ⱪobul ⱪilalmaydiƣanliⱪining nǝri bar? Hudaning Kalami ⱨǝⱪiⱪiy bir insan bolup Ɵz teni arⱪiliⱪ ayan bolƣanliⱪidin guman ⱪilƣudǝk yeri barmu? (xuning üqün Mǝsiⱨ Əysa bǝzi-bǝzilǝrdǝ Ɵzini «Insan'oƣli» dǝp atiƣan). 600 yildin keyin «Ⱪur'an» Mǝsiⱨ Əysaning «Hudadin kǝlgǝn bir sɵzi («kǝlǝmisi», «kalami»)» ikǝnlikini etirap ⱪilƣan (Sürǝ «Al-imran», 45-ayǝt).




Ispat


Injilda: «Bu hux hǝwǝr Ɵz Oƣli, yǝni Rǝbbimiz Əysa Mǝsiⱨ toƣrisididur; jismaniy jǝⱨǝttin U Dawutning nǝslidin tuƣulƣan; birdinbir pak-muⱪǝddǝs Roⱨ tǝripidin ɵlümdin tirildürülüx arⱪiliⱪ «Küq-ⱪudrǝt Igisi Hudaning Oƣli» dǝp kɵrsitilip bekitilgǝn» deyilidu («Rimliⱪlarƣa», 1-babtin)


Mǝsiⱨ Əysaning ɵlümi, dǝpnǝ ⱪilinixi wǝ  tirildürülüxi toƣrisidiki «kɵrsitilip bekitkǝn» ispatlar bizgǝ heli baldurla nurƣun guwaⱨqilar arⱪiliⱪ bu dunyaƣa berilgǝn ispatlardur.


Mǝsiⱨ Əysani inkar ⱪilsaⱪ,

Hudanimu inkar ⱪilƣan bolimiz


Injilda: «Ata Ɵzi ⱨeqkimning üstidin ⱨɵküm qiⱪarmaydu, bǝlki barliⱪ ⱨɵküm ixlirini Oƣulƣa tapxurƣan. Buningdin mǝⱪsǝt, — insanlarning ⱨǝmmisi Atiƣa ⱨɵrmǝt ⱪilƣandǝk, Oƣulƣimu ohxaxla ⱨɵrmǝt ⱪilixi üqündur. Kimki Oƣulni ⱨɵrmǝtlimisǝ, Uni ǝwǝtküqi Atinimu ⱨɵrmǝtlimigǝnlǝrdin bolidu» dǝp hatirilinidu. («Yuⱨanna», 5-bab, 22-23-ayǝt).


Mǝsiⱨ Əysaƣa ita'ǝt ⱪilmisaⱪ Hudaning ƣǝzipigǝ ⱪalimiz: — 


«Oƣulƣa etiⱪad ⱪilƣuqi mǝnggülük ⱨayatⱪa igidur. Lekin Oƣulƣa ita'ǝt ⱪilmiƣuqi ⱨayatni ⱨeq kɵrmǝydu, bǝlki Hudaning ƣǝzipi xundaⱪlarning üstidǝ turidu» (Injil, «Yuⱨanna», 3-bab, 36-ayǝt).


Ⱨalbuki,...

«Huda Oƣlini dunyadiki insanlarni gunaⱨⱪa bekitix üqün ǝmǝs, bǝlki ularning U arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuluxi üqün dunyaƣa ǝwǝtti» (Injil, «Yuⱨanna», 3-bab, 17-ayǝt).


Huda bizgǝ ⱨǝⱪiⱪǝtǝn kɵyünidu

«Qünki Huda dunyadiki insanlarni xu ⱪǝdǝr sɵyiduki, Ɵzining birdinbir yeganǝ Oƣlini pida boluxⱪa bǝrdi. Mǝⱪsiti, Uningƣa etiⱪad ⱪilƣan ⱨǝrbirining ⱨalak bolmay, mǝnggülük ⱨayatⱪa erixixi üqündur».

(Injil, «Yuⱨanna», 3-bab, 16-ayǝt)


«Huda Ɵz meⱨri-muⱨǝbbitini bizgǝ xuningda kɵrsitiduki, biz tehi gunaⱨkar waⱪtimizda, Mǝsiⱨ biz üqün jenini pida ⱪildi» 

(Injil, «Rimliⱪlarƣa», 5-bab, 8-ayǝt).

Tǝwrat wǝ Zǝburda, Mǝsiⱨ Əysa dunyaƣa kelixtin heli burunla yǝtküzülgǝn bexarǝtlǝr boyiqǝ, U ularni krestlinixi bilǝn ǝmǝlgǝ axurup, Ɵz ihtiyari bilǝn bizning gunaⱨlirimizni, yǝni xu gunaⱨlirimizning tegixlik jazasini Ɵz zimmisigǝ aldi. Xuningdin kɵrüwelixⱪa boliduki, Uning ɵlüm jazasini ⱪobul ⱪilƣini, krestkǝ mihlanƣanliⱪi ⱨǝrgiz mǝƣlubiyǝt yaki «uluƣ bir paji'ǝ» ǝmǝs. U ɵlmǝy,  tirildürülmigǝn bolsa ⱨǝrgiz barliⱪ insaniyǝtkǝ Ⱪutⱪuzƣuqi bolƣan Mǝsiⱨ («Ⱪutⱪuzƣuqi padixaⱨ») bolalmaytti.


Sizning Uning qongⱪur meⱨir-muⱨǝbbitini ⱪobul ⱪilixingizni jiddiy dǝwǝt ⱪilimiz. Padixaⱨ Dawut pǝyƣǝmbǝrning Mǝsiⱨ Əysa toƣrisida dǝwrimizdin üq ming yil ilgiriki bǝrgǝn bexaritini anglap kɵrüng: —


«Oƣulning (Hudaning Oƣlining) ƣǝzipining ⱪozƣalmasliⱪi üqün,

Uni sɵyünglar;

Qünki Uning ƣǝzipi sǝlla ⱪaynisa,

Yolunglardila ⱨalak bolisilǝr; 

Uningƣa tayanƣanlar nǝⱪǝdǝr bǝhtliktur!» 

(«Zǝbur», 2-küyi, 12-ayǝt)


«Qünki ɵlgǝnlǝrni Ata ⱪandaⱪ tirildürüp, ularƣa ⱨayatliⱪ ata ⱪilƣan bolsa, Oƣulmu xuningƣa ohxax Ɵzi haliƣan kixilǝrgǝ ⱨayatliⱪ ata ⱪilidu. Xuningdǝk, Ata Ɵzi ⱨeqkimning üstidin ⱨɵküm qiⱪarmaydu, bǝlki barliⱪ ⱨɵküm ixlirini Oƣulƣa tapxurƣan».

(Injil, «Yuⱨanna», 5-bab, 21-22-ayǝt)



«Mǝn yaximiƣan bir ⱨayatⱪa,

Ɵlmigǝn bir ɵlümgǝ,

Baxⱪa birining ⱨayatiƣa,

Baxⱪa birining ɵlümigǝ,

Tiktim mǝnggülük ⱨayatimni».


(Izaⱨat — yuⱪiriⱪi Ⱪur'andiki ayǝtlǝr Muⱨǝmmǝd Saliⱨ tǝrjimǝ ⱪilƣan 1986-yili 11-ayda Millǝtlǝr Nǝxriyati tǝripidin nǝxir ⱪilinƣan Ⱪur'an Kǝrimning uyƣurqǝ tǝrjimisigǝ asasǝn elindi).


«Ⱨǝⱪiⱪǝtni bilisilǝr wǝ ⱨǝⱪiⱪǝt silǝrni azadliⱪⱪa erixtüridu»

(Injil, «Yuⱨanna», 8:31-ayǝt)


«Internet»tin paydilinidiƣan bolsingiz, «www.mukeddeskalam.com»din Muⱪǝddǝs Kitabtiki barliⱪ ⱪisimlarni qüxürgili bolidu.