Injil 21-ⱪisim


«Petrus «1» »


(Rosul Petrus yazƣan birinqi mǝktup)



Kirix sɵz


Rosul Petrus uxbu hǝtni kimgǝ wǝ nemǝ mǝⱪsǝt bilǝn yazƣan?


Hǝtning bexida u: «Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya wǝ Bitiniyǝ ɵlkiliridǝ tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapir bǝndilǝrgǝ» salam yollaydu. «Tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapirlar» («diaspora») degǝn sɵz adǝttǝ Asuriyǝ wǝ keyinki Babil imperiyǝsi tǝrǝpliridin sürgün bolƣan, andin Pǝlǝstingǝ ⱪaytmay tarilip kǝtkǝn Yǝⱨudiy hǝlⱪini kɵrsitidu. Biraⱪ muxu yǝrdǝ biz bu sɵzni kɵqmǝ mǝnidǝ ixlitilgǝn, u barliⱪ etiⱪadqilarni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraymiz. Xundaⱪ ⱪariximizning sǝwǝbliri tɵwǝndikidǝk: — 


(1) 5:14dǝ bu hǝttǝ «Silǝrgǝ, yǝni Mǝsiⱨdǝ bolƣan ⱨǝmminglarƣa amanliⱪ-hatirjǝmlik yar bolƣay!» dǝp yezilidu. Bu hǝt pǝⱪǝt Yǝⱨudiy etiⱪadqi jamaǝtlǝrgila yezilƣan bolsa, bundaⱪ salam sɵzi muwapiⱪ bolmaytti. «Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya wǝ Bitiniyǝ» degǝn yǝrlǝrdǝ Yǝⱨudiy wǝ Yǝⱨudiy bolmiƣan ixǝngüqilǝrning ayrim-ayrim yiƣilixining ⱨajiti yoⱪ idi, qünki ikki guruppining ortaⱪ tili, yǝni ana tili grek tili idi.


(2) Petrusning ikkinqi hetimu ohxaxla bir guruppa kixilǝrgǝ yezilƣan bolup (1:1) u ularƣa: «Bizning Hudayimiz wǝ Ⱪutⱪuzƣuqimiz bolƣan Əysa Mǝsiⱨning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi arⱪiliⱪ biz bilǝn ohxax ⱪimmǝtlik bir etiⱪadⱪa muyǝssǝr ⱪilinƣanlarƣa salam!» degǝn ortaⱪ bir ibarǝ bilǝn yazidu.


(3) Dǝrwǝⱪǝ, hǝttiki bǝzi ibarilǝrni Yǝⱨudiy etiⱪadqilar yahxiraⱪ qüxinǝtti (mǝsilǝn, «Silǝr bolsanglar, Huda talliƣan bir jǝmǝt, xaⱨanǝ bir kaⱨinliⱪ, pak-muⱪǝddǝs bir ǝl, xundaⱪla Ɵzigǝ alaⱨidǝ has bolƣan bir hǝlⱪtursilǝr», 2:9). Lekin u oⱪurmǝnlǝrning ɵtmüxlirini tilƣa alƣanda, butpǝrǝslik turmuxni ɵtküzgǝn Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrgǝ muwapiⱪ sɵz ⱪilidu, mǝsilǝn: —

«Hudaning itaǝtmǝn pǝrzǝntliri süpitidǝ, ilgiriki ƣapilliⱪ qaƣliringlardikidǝk ⱨawayi-ⱨǝwǝslǝrgǝ berilmǝnglar» (1:14)

«(Huda) silǝrni ⱪarangƣuluⱪtin Ɵzining tilsimat yoruⱪluⱪiƣa qaⱪirƣan» (2:9).

«Burun silǝr bir hǝlⱪ ⱨesablanmayttinglar, lekin ⱨazir Hudaning hǝlⱪisilǝr» (2:10). Asasiy jǝⱨǝttin bundaⱪ sɵzlǝr Yǝⱨudiy ǝmǝs etiⱪadqilarƣa muwapiⱪ kelǝtti.

«Qünki künlirimizni yat etiⱪadsizlarning iradisigǝ ǝmǝl ⱪilix bilǝn, yǝni ⱨǝrtürlük buzuⱪqiliⱪ-xǝⱨwaniyliⱪ, nǝps-ⱨǝwǝslǝr, ⱨaraⱪkǝxlik, ǝyx-ixrǝt, mǝyhorluⱪ wǝ yirginqlik butpǝrǝsliklǝr (yat ǝlliklǝr) iqidǝ ɵtküzginimiz kupayǝ ⱪilar» (4:3) (muxu yǝrdǝ u «biz» dǝp eytⱪini bilǝn Petrus (Petrus Yǝⱨudiy, ǝlwǝttǝ) «Mǝnmu ɵtkǝndǝ silǝr Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrgǝ ohxax gunaⱨkar bolƣanidim» degǝndǝk. U ɵzi butⱪa qoⱪunƣan ǝmǝs, ǝlwǝttǝ («2Pet.» 3:15-16nimu kɵrüng).



(4) Hǝt Silwanus (ⱪisⱪartilƣan ismi «Silas») degǝn adǝmning ⱪoli arⱪiliⱪ ǝwǝtilgǝn. Silwanus rosul Pawlusning sǝpǝrdixi ⱨǝm hizmǝtdixi bolƣanidi wǝ u Yǝⱨudiy ǝmǝs boluxi mumkin (ismi Yǝⱨudiylarningkigǝ ohximaydu). Silwanusning uxbu hǝtni yǝtküzüxkǝ mǝs’ul bolƣanliⱪi bǝlkim uxbu hǝtni ⱪobul ⱪilidiƣan jamaǝtlǝrning sap Yǝⱨudiy ⱪerinaxlardin ǝmǝslikini kɵrsitixi mumkin.


(5) Petrusning bu birinqi wǝ ikkinqi hǝtliridǝ rosul Pawlus («Yǝⱨudiy ǝmǝslǝrgǝ ǝwǝtilgǝn rosul»)ning tǝlimi oquⱪ tilƣa elinidu, ⱨǝtta nǝⱪil kǝltürülidu.

Əmdi Petrusning ikki hil ⱪerindaxlar (Yǝⱨudiy ⱨǝm Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr)ni «tarⱪaⱪ musapir» degini kɵqmǝ mǝnidǝ bolsa nemini kɵrsitidu? Xübⱨisizki, uning kɵzdǝ tutⱪini ularning muxu dunyada tarⱪaⱪ musapir süpitidǝ bolƣanliⱪi, ɵzlirining ⱨǝⱪiⱪiy yurti bolƣan jǝnnǝttin yiraⱪ turƣanliⱪi idi.

Hǝt rosul Petrusning «Asiya wǝ Bitiniyǝ»dikilǝr bilǝn bolƣan munasiwitini kɵrsitidu. Bir ⱪiziⱪ yeri xuki, rosullar Pawlus wǝ Barnabas «Kiqik Asiya»din ɵtkǝndǝ, Petrus tilƣa alƣan «Asiya wǝ Bitiniyǝ» degǝn jaylarƣa yǝtkǝndǝ «Muⱪǝddǝs Roⱨ ularning Asiya ɵlkisidǝ sɵz-kalamni jakarlaxⱪa yol ⱪoymiƣan» («Ros.» 16:6-7) («Asiya ɵlkisi» Asiya wǝ Bitiniyǝni ɵz iqigǝ alidu). Nemixⱪa Huda Pawlus wǝ Barnabasⱪa «Asiya ɵlkisidǝ sɵz-kalamni jakarlaxⱪa» yol ⱪoymiƣan? U alliⱪaqan Ɵzining baxⱪa bir hizmǝtkari, yǝni Petrusni dǝl xu yǝrgǝ ǝwǝtkǝnmidu?!


Hǝtning mǝⱪsǝtliri

Biz Rǝbbimiz tirilgǝndin keyin Galiliyǝ kɵlining boyida Petrus bilǝn ⱪandaⱪ sɵzlǝxkinini ǝslisǝk, xu qaƣda Rǝb üq ⱪetim: «Mening ⱪoylirimni (demǝk, Manga ǝgǝxkǝnlǝr) beⱪip bǝrgin» degǝn ǝmrni uningƣa tapxurƣan. Bu hǝttǝ ⱨǝⱪiⱪiy bir baⱪⱪuqining Hudaning hǝlⱪigǝ bolƣan iqini aƣritixliri, ularni riƣbǝtlǝndürüx wǝ aldamqiliⱪtin saⱪlaxⱪa bolƣan ƣǝmhorluⱪi eniⱪ kɵrünidu. Hǝtni ⱪobul ⱪilƣanlar türlük ⱪiyinqiliⱪlar wǝ ziyankǝxlǝrgǝ oqriƣaqⱪa, dǝl xundaⱪ tǝsǝlli wǝ riƣbǝtkǝ tolimu moⱨtaj idi.


Petrusning bu hetidǝ biz Mǝsiⱨkǝ ǝgǝxküqilǝrning bu dunyada — azab-oⱪubǝt, tɵⱨmǝtlǝr, ⱨɵkümǝt bilǝn bolƣan alaⱪǝ, ǝr-ayalliⱪ wǝ ailiwi munasiwǝtlǝr, ⱪullar bilǝn hojayinlarning munasiwiti, jamaǝttǝ ⱪerindaxlarning ɵzara munasiwitidǝ ɵzini ⱪandaⱪ tutux kerǝkliki toƣrisidiki yolyoruⱪliri güzǝl addiy til bilǝn ipadilǝngǝn. Bularning ⱨǝmmisini: «jeninglarning ⱪutⱪuzuluxi» degǝn bir sɵzgǝ ihqamliyalaymiz (1:9). Bu ibaridǝ muⱨimi bizning Mǝsiⱨdǝ gunaⱨlirimizning kǝqürüm ⱪilinixi, xundaⱪla dozah otliridin ⱪutuluximiz kɵzdǝ tutulƣan ǝmǝs, bǝlki iqki dunyayimizning türlük sirtⱪi bulƣaxlardin sap saⱪlinix kɵzdǝ tutulƣan; xundaⱪ bolƣanda, ⱪǝlbimiz Huda bilǝn ziq alaⱪidin muyǝssǝr bolup, Uning üqün ix ⱪilip wǝ zeⱨnimizni ixlitip sɵz ⱪilalaydiƣan bolimiz; ⱨǝrbirimiz Rǝbning «mengip yürüwatⱪan roⱨiy ibadǝthana»si (2:4-9), Uning ⱪaytip kelixigǝ tǝyyar turƣuqisi bolimiz («2Pet.» 3:14). Petrusning orma ⱨeytida ɵz yurtdaxliriƣa: «Ɵzünglarni bu burmilanƣan dǝwrdin ⱪutⱪuzunglar!» degǝn dǝwǝt sɵzlirini kɵrüng («Ros.» 2:40).


Petrusning birinqi wǝ ikkinqi hǝtliridǝ insanning «jeni» yaki «iqki dunyasi»ning muⱨimliⱪi toƣrisida tǝkitlǝr bar (mǝsilǝn, «1Pet.» 1:9, 1:22, 2:11, 2:25,  4:19 («ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng), «2Pet.» 1:2-8,  3:11-14ni kɵrüng).



Mǝzmun: —


1. 

Salam (1-bab 1-, 2-ayǝtlǝr)

2. 

Ⱪimmǝtlik etiⱪad, ⱨǝⱪiⱪiy ⱨayat wǝ xan-xǝrǝp (1-bab 3-12-ayǝtlǝr)

3. 

Pak-muⱪǝddǝsliktǝ yaxax (1-bab 13-ayǝttin 2-bab 10-ayǝtkiqǝ)

4. 

Etiⱪadqilarning mǝs’uliyǝtliri (2-bab 11-ayǝttin 4-babⱪiqǝ)

5. 

Jamaǝtkǝ bolƣan jekilǝxlǝr (5-bab 1-11-ayǝtlǝr)

6. 

Ahirⱪi salam (5-bab 12-14-ayǝtlǝr).


••••••••



Ⱪoxumqǝ sɵz


Jamaǝt uqraydiƣan ziyankǝxliklǝr — Hudaning ularda bolƣan mǝⱪsǝtliri 

Injil, Luⱪa yazƣan «Rosullarning paaliyǝtliri» degǝn ⱪisimdin kɵrǝlǝymizki, jamaǝtlǝr miladiyǝ birinqi ǝsirning awwalⱪi yerimida uqriƣan ziyankǝxlǝr ayrim-ayrim üq tǝrǝptin kǝlgǝn. Birinqisi bolsa Yǝⱨudiylarning sinagogliridin bolƣan. Bu ziyankǝxliklǝr ularning: «yengi ǝⱨdǝ»ni Huda ǝslidǝ biz Yǝⱨudiylarƣa wǝdǝ ⱪilƣan, ǝmdi muxu «Yǝⱨudiy ǝmǝs Mǝsiⱨiylǝr» nemigǝ asasǝn «yengi ǝⱨdidin bǝⱨrimǝn bolimiz», deyixkǝ petinidu?! Ular ⱨǝtta biz ixǝnmǝydiƣan ⱨeliⱪi Əysa Mǝsiⱨnimu bizning Ⱪutⱪuzƣuqimiz dǝydu, tehi?!» degǝndǝk kɵrǝlmǝsliktin qiⱪⱪan. Ikkinqi hil ziyankǝxlik nurƣun adǝmlǝrning ɵz sǝpliridin Mǝsiⱨ tǝrǝpkǝ qiⱪⱪanliⱪini kɵrgǝn ⱨǝr türlük butpǝrǝs mǝzⱨǝplǝrdin bolƣan (mǝsilǝn, «Ros.» 19:21-41). Üqinqi hil ziyankǝxlik Rim imperiyǝsi ⱨɵkümiti tǝrpidin bolƣan. Awwal Yǝⱨudiy hǝlⱪi türlük tɵⱨmǝtlǝr bilǝn etiⱪadqilarƣa ziyankǝxlik ⱪozƣiƣanidi; keyin Rim imperatorliri (Ⱪǝysǝrlǝr) Nerodin tartip ɵzlirini «Ilaⱨ» dǝp qaⱪirixⱪa baxliƣanda, Rim puⱪralirining ⱨǝmmisi «Ⱪǝysǝr Rǝbdur» dǝp etirap ⱪilixⱪa mǝjburlanƣan. Xundaⱪ ⱪilixni rǝt ⱪilƣan etiⱪadqilar ⱨǝrhil eƣir jazalarni tartatti.  


«Rosullarning paaliyǝtliri»din bundaⱪ ziyankǝxlikning tolimu zorawanliⱪ ikǝnliki kɵrünidu. Lekin Petrus bu hǝttǝ ziyankǝxlikning yǝnǝ bir amili tɵⱨmǝt ikǝnlikinimu bizgǝ kɵrsitidu (mǝsilǝn, 2:21).


Rǝbbimiz wǝ Uning barliⱪ rosullirimu bizgǝ xuni uⱪturiduki, bundaⱪ ziyankǝxlik etiⱪadqilarning ihlasmǝn ⱨayatining normal bir ⱪismi bolidu: —

«Mubarǝk, Mǝn üqün baxⱪilarning ⱨaⱪarǝt, ziyankǝxlik wǝ ⱨǝrtürlük tɵⱨmitigǝ uqrisanglar; xad-huram bolup yayranglar! Qünki ǝrxlǝrdǝ katta in’am silǝr üqün saⱪlanmaⱪta; qünki silǝrdin ilgiriki pǝyƣǝmbǝrlǝrgimu ular muxundaⱪ ziyankǝxliklǝrni ⱪilƣan» («Mat.» 5:11-12) 

«Dǝrwǝⱪǝ, Mǝsiⱨ Əysada ihlasmǝn ⱨayat kǝqürüxkǝ iradǝ tikligǝnlǝrning ⱨǝmmisi ziyankǝxlikkǝ uqraydu» («2Tim.» 3:12).


Huda dǝrwǝⱪǝ bizgǝ xundaⱪ azab-oⱪubǝtlǝrni tartiximizƣa yol ⱪoyƣinining barliⱪ sǝwǝblirini ayan ⱪilƣini yoⱪ; lekin Petrus bu hǝttǝ bizgǝ bir jümlǝ iqidǝ üq sǝwǝbni uⱪturup beridu: — 


«Altun ⱨaman yoⱪilip ketidiƣan nǝrsǝ bolsimu, sapliⱪi ot bilǝn sinilidu. Xuningƣa ohxax altundin tolimu ⱪimmǝtlik bolƣan etiⱪadinglar sinilip ispatlinidu. Buning bilǝn u Əysa Mǝsiⱨ ⱪayta axkarilanƣan waⱪtida mǝdⱨiyǝ, xan-xǝrǝp wǝ izzǝt-ⱨɵrmǝt kǝltüridu» (1:7).


Demǝk: — 


(1) Ɵz etiⱪadimizning ⱨǝⱪiⱪiy ikǝnlikini ɵzimiz ispatlap biliximiz üqün;


(2) Bizning etiⱪadimizning tawlinixi üqün; sinaⱪlar arⱪiliⱪ ɵz küqimizgǝ ǝmǝs, bǝlki Hudaning Ɵzigǝ ⱨǝⱪiⱪǝtǝn tayinixni ɵginiximiz üqün;


(3) Mǝsiⱨ ⱪaytip kǝlgǝn künidǝ tehimu xan-xǝrǝpkǝ erixixi üqün; qünki xu künidǝ roxǝn kɵrüniduki, bizni Ɵzigǝ tayinip Ɵzigǝ sadiⱪ ⱪilip saⱪlixi Uning meⱨir-xǝpⱪiti wǝ küq-ⱪudriti bilǝn ikǝnliki ⱨǝmmigǝ ayan bolidu.


Kixini ⱪiziⱪturidiƣan birnǝqqǝ ayǝt toƣrisida

Biz muxu yǝrdǝ pǝⱪǝt kixini ⱪiziⱪturidiƣan yaki qüxinixkǝ tǝs bolƣan birnǝqqǝ ayǝtlǝr üstidǝ tohtalmaⱪqimiz: —


2:16-17 

«Silǝr ǝrkin-azad bolƣininglar bilǝn, bu ǝrkinlikinglarni yamanliⱪ ⱪilixning baⱨanisi ⱪiliwalmanglar, bǝlki Hudaning ⱪuli süpitidǝ bolup, barliⱪ insanlarni ⱨɵrmǝtlǝnglar, etiⱪadqi ⱪerindaxliringlarƣa meⱨir-muⱨǝbbǝt kɵrsitinglar, Hudadin ⱪorⱪunglar, padixaⱨni ⱨɵrmǝtlǝnglar».


Bizdǝ ⱨeq guman yoⱪki, Petrusning muxu sɵzlirigǝ ⱪariƣanda, ɵzi heli burun Mǝsiⱨ Əysadin uluƣ bir sawaⱪ alƣanliⱪini ǝslǝwatidu: — 

«Andin ular Kǝpǝr-Naⱨum xǝⱨirigǝ kǝlginidǝ, ibadǝthana bejini yiƣⱪuqilar Petrusning yeniƣa kelip:— 

Ustazinglar ibadǝthana «ikki draⱪma» bejini tɵlǝmdu? — dǝp soridi («Mis.» 30:13-16ni kɵrüng).

— Tɵlǝydu, — dedi Petrus.

Lekin u ɵygǝ kirgǝndǝ, tehi bir nemǝ demǝstila Əysa uningdin:—

 Simon, seningqǝ bu dunyadiki padixaⱨlar kimlǝrdin baj alidu? Ɵz pǝrzǝntliridinmu, yaki yatlardinmu, — dǝp soridi.

Petrus uningƣa:

— Yatlardin, — dewidi, Əysa uningƣa:

— Undaⱪta, pǝrzǝntlǝr bajdin haliy bolidu. Biraⱪ baj yiƣⱪuqilarƣa putlikaxang bolmasliⱪimiz üqün, dengizƣa berip ⱪarmaⱪni taxla. Tutⱪan birinqi beliⱪni elip, aƣzini aqsang, tɵt draⱪmiliⱪ bir tǝnggǝ pulqiⱪidu. Uni elip Mǝn wǝ sǝn ikkimizning beji üqün ularƣa bǝr, — dedi» («Mat.» 24:17-27).


Hudaning hǝlⱪi «Uluƣ Padixaⱨning oƣulliri»ning süpitidǝ bolup ⱨǝⱪiⱪǝtǝn ǝrkindur; Hudadin baxⱪa ⱨeqkimning bizgǝ buni ⱪil, uni ⱪil dǝydiƣan ⱨoⱪuⱪi yoⱪ. Biraⱪ bu ǝrkinlik haliƣanqǝ ɵz bilginimizni ⱪiliweriximiz üqün ǝmǝs; Hudaning bizni insan baliliridin ⱪorⱪux asarǝtliridin wǝ ⱪuruⱪ diniy paaliyǝtlǝrdin azad ⱪilƣanliⱪi Uning hizmitidǝ huxalliⱪ wǝ hatirjǝmlik bilǝn «Uning ⱪulliri» süpitidǝ yaxiximiz üqün ikǝnlikini ǝsliximizgǝ toƣra kelidu. Xuning üqün Uni tonumiƣan wǝ xundaⱪla bu ixlarni qüxǝnmigǝn adǝmlǝr (demǝk, adǝmlǝrning kɵpinqisi!) arisida turuwatⱪinimizda, ularning bilmigǝnlikigǝ kǝngqilik ⱪiliximiz lazim wǝ xuningdǝk biz durus yaxawatⱪanliⱪimiz bilǝn ularni Igimizning kim ikǝnlikini kɵrǝlǝydiƣan ⱪilixⱪa intiliximiz lazim. Bu ix ularning etiⱪadⱪa kelixigǝ ⱨǝrⱪandaⱪ putlikaxang yaki tosalƣuning bolmasliⱪi üqün küqimizning bariqǝ intiliximizni ɵz iqigǝ alidu, ǝlwǝttǝ (yuⱪiridiki misalda, Rǝbbimiz «ibadǝthana beji»ni tɵlixi bilǝn Ɵzi xundaⱪ ⱪilƣan). Bizmu xundaⱪ ⱪilƣan bolsaⱪ, tezla ularning ⱪulaⱪlirini hux hǝwǝrni tingxaxⱪa oquⱪ ⱪilalayttuⱪ.



Huda jǝmiyǝt iqidǝ kimgǝ mǝnsǝp-ⱨoⱪuⱪni bekitixkǝ muwapiⱪ kɵrgǝn bolsa, biz ularƣa boysunimiz. Buni, ⱪorⱪuxtin ǝmǝs, bǝlki Huda bizgǝ xundaⱪ ǝmr ⱪilƣanliⱪi tüpǝylidin ada ⱪilimiz. Xunga Petrus «Barliⱪ insanlarni ⱨɵrmǝtlǝnglar» wǝ «Padixaⱨni ⱨɵrmǝtlǝnglar» degǝn ikki ǝmrning otturisida «Hudadin ⱪorⱪunglar» dǝp alaⱨidǝ jekilǝydu. Xunga mubada insaniy ⱨɵkümǝtlǝr ⱨǝrⱪaysi ixta mǝlum bir nuⱪtidimu Hudaning eniⱪ ǝmr-pǝrmanliriƣa muhalip birǝr yarliⱪni qüxürgǝn bolsa, burqimiz Petrusning munu sɵzidǝk bolux kerǝk — «Insanƣa ǝmǝs, Hudaƣa itaǝt ⱪiliximiz kerǝk!» «Ros.» 5:29).


3:18-22: Nuⱨning kemisi, Əysaning ɵlüp tirilixi, qɵmüldürüx toƣruluⱪ

Bu ayǝtlǝr bizni kɵp intayin ⱪimmǝtlik ⱨǝⱪiⱪǝtlǝr bilǝn tǝminlǝydu, biraⱪ yǝnila qüxinixix tǝs yǝrlirimu bar. Bu ayǝtlǝrgǝ bir-birlǝp kɵngül bɵlǝyli: —


(18) 

«Qünki Mǝsiⱨ bizni Huda bilǝn yaraxturux üqün, yǝni Ⱨǝⱪⱪaniy Bolƣuqi ⱨǝⱪⱪaniy ǝmǝslǝrni dǝp, birla ⱪetimliⱪ azab-oⱪubǝt qǝkti; gǝrqǝ U tǝn jǝⱨǝttǝ ɵltürülgǝn bolsimu, lekin roⱨta janlanduruldi». 


«Roⱨta janlanduruldi» degǝn ibarǝ uning ɵlümdin tirilixini kɵrsǝtmǝydu, qünki U «tǝn jǝⱨǝttǝ ɵltürülgǝn» bilǝn selixturux yolida eytilidu. Əgǝr Petrus Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilixini kɵrsǝtmǝkqi bolƣan bolsa, grek tilida baxⱪa bir ibarǝ bilǝn ipadilinǝtti. Uxbu ibarǝ bolsa roⱨiy ⱨayatning ɵsüxi yaki exip taxⱪanliⱪini bildüridu — Uyƣur tilida bu uⱪum «janlinix»ⱪa bap kelidu. 


(19) 

«Xuning bilǝn U solap ⱪoyulƣan roⱨlarning yeniƣa muxu roⱨiy ⱨayatliⱪi bilǝn berip, ⱪilƣan ǝmǝlini ularƣa jakarlidi».


Izaⱨatliƣinimizdǝk, ǝyni tekisttǝ Mǝsiⱨning nemini jakarliƣanliⱪi eytilmaydu. Rosul Petrusning bundaⱪ ipadilixi «jakarlanƣan hǝwǝr»ning nemǝ ikǝnliki hǝtni oⱪuqanlarning ⱨǝmmisigǝ bilinǝrlik, deyixkǝ ⱨajiti yoⱪ degǝngǝ ohxaydu; qoⱪum Rǝbning ⱨazirla tartⱪan azabliri wǝ ɵlümi bilǝn munasiwiti bar: xunga biz oⱪumǝnlirimiz üqün «ⱪilƣan ǝmǝli» degǝn sɵzlǝr tǝminlǝp ⱪoxtuⱪ.


Grek tilidiki «uningda» degǝn sɵzni «roⱨiy ⱨayatliⱪi bilǝn» dǝp tǝrjimǝ ⱪilduⱪ — demǝk, buni «roⱨiy dunyada», yaki bǝlkim «ɵzining roⱨi bilǝn» dǝp qüxinimiz. Bǝzi xǝrⱨqilǝr bu ibarǝ, Mǝsiⱨning roⱨi Nuⱨ pǝyƣǝmbǝr arⱪiliⱪ xu dǝwrdiki rǝzil adǝmlǝrgǝ sɵzligǝnlikini tǝswirlǝydu, dǝp ⱪaraydu. Lekin kɵz-ⱪariximiz boyiqǝ bu ixni yuⱪirida tilƣa elinƣan Rǝbbimizning ɵlüp-tirilixi bilǝn biwasitǝ munasiwiti yoⱪ, dǝp oylaymiz. Nemixⱪa mu’ǝllipning gǝpliri Əysaning ɵlimidin biraⱪla ikki ming yil ilgiriki bir dǝwrkǝ ⱨalⱪip ketidu? Petrus: «U berip ... jakarlidi... » dǝydu. Xübⱨisizki, bu sɵz uning ɵlüxi wǝ tirilixi ariliⱪidiki waⱪitta nemǝ ⱪilƣanliⱪiƣa munasiwǝtliktur.

Əmdi bu «solap ⱪoyulƣan roⱨlar» zadi kim? U ularƣa nemini «jakarlidi» (nemini jakarlidi oquⱪ eytilmaydu)? Bu soallar bizni 20-ayǝtkǝ apiridu: —


(20) 

«Solap ⱪoyulƣan bu roⱨlar burunⱪi zamanda, yǝni Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning künliridǝ, kemǝ yasiliwatⱪan mǝzgildǝ Huda sǝwrqanliⱪ bilǝn kixilǝrning towa ⱪilixini kütkinidǝ, Uningƣa itaǝtsizlik ⱪildi. Pǝⱪǝt xu kemigǝ kirgǝn birⱪanqisi, yǝni jǝmiy sǝkkiz jan su arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldi».


Bǝzilǝr bu roⱨlar Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning dǝwridǝ, ⱪiz-ayallar bilǝn jinsiy munasiwǝtni halap jǝnnǝttin waz kǝqkǝn, asiyliⱪ ⱪilƣan pǝrixtilǝrni kɵrsitidu, dǝp oylaydu («Yar.» 6:1-6). Lekin bundaⱪ qüxǝnqǝ «kemǝ yasiliwatⱪan mǝzgildǝ Huda sǝwrqanliⱪ bilǝn kixilǝrning towa ⱪilixini kütkinidǝ» degǝn ibarigǝ anqǝ maslaxmaydu — qünki bu pǝrixtilǝr asiyliⱪ ⱪilƣandin keyin ularƣa ⱪaytix yoli (towa ⱪilix yoli) ⱪalmiƣanidi. Xunga pikrimiz (jǝzmǝn xundaⱪ, demǝymiz) xuki, bu ibarǝ xu künlǝrdiki topanda ⱪaza tapⱪan kixilǝrning roⱨlirini kɵrsitidu. Undaⱪta, Mǝsiⱨ ularƣa ⱪandaⱪ hǝwǝr yǝtküzgǝn? Uning muⱨim mǝzmuni, xübⱨisizki, Ɵzining Hudaning ⱨǝⱪⱪaniy tǝlǝplirini ⱪanaǝtlǝndürüp, gunaⱨlarning kǝqürümining bǝdilini tɵlǝp, jazasini ɵz üstigǝ alƣanliⱪi, xundaⱪla gunaⱨ wǝ ɵlüm üstidin ƣǝlibigǝ erixkǝnlikini ɵz iqigǝ alƣanidi.


Bu hǝwǝr toƣruluⱪ ikki imkaniyǝt bardur: —


(1) Uning hǝwiri Hudaning ɵzlirigǝ qüxürgǝn topan jazasining ⱨǝⱪliⱪini kɵrsǝtti. Huda ularning bexiƣa qüxürgǝn muxu topan jazasi tolimu adil, ǝlwǝttǝ. Xübⱨisizki, ulardin keyinki dǝwrdikilǝr ularning bexiƣa qüxkǝn jazadin, Hudaning gunaⱨⱪa ⱪaritidiƣan ƣǝzipining ⱪandaⱪ ikǝnliki ⱨǝmdǝ Uning kixilǝrni (Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrdǝk) etiⱪad arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzidiƣanliⱪini qüxinip, ibrǝt alƣan bolsa kerǝk. Xuning bilǝn muxu keyinki dǝwrlǝr, yǝni Ibraⱨimlarning dǝwri wǝ Musa pǝyƣǝmbǝrning dǝwridikilǝr kɵrgǝn nur ularning kɵrginidin roxǝnrǝk boldi, degili bolidu. Xunga topanda ƣǝrⱪ bolƣan muxu adǝmlǝrning roⱨliriƣa Hudaning jazalirining adalitini toluⱪ ispatlax üqün xundaⱪ ⱪilixⱪa toƣra kelǝtti. Mǝsiⱨning jakarliƣini muxu toƣruluⱪ idi.


(2) Yǝnǝ bir imkaniyǝt barki, hǝwǝr muxu kixilǝrning roⱨliriƣa birhil towa ⱪilix pursitini tǝminlǝp bǝrgǝn.


Mǝyli ⱪaysi imkaniyǝt toƣra bolsun, xu dǝwrdikilǝr nemixⱪa xundaⱪ hǝwǝrni alaⱨidǝ anglax pursitigǝ igǝ bolƣan? Kim bilidu, biz jawab tepix üqün Mǝsiⱨ ⱪaytip kǝlgüqǝ kütiximiz kerǝktu? 


(21) 

«Mana bu «suƣa qɵmüldürüx»ning bexariti bolƣan. Əmdi qɵmüldürüx — bǝdǝnning kirdin tazilinixi ǝmǝs, bǝlki adǝmning pak wijdan bilǝn Əysa Mǝsiⱨning tirildürülüxi arⱪiliⱪ Hudadin tiligǝn tǝlipi — bizni ⱨazir ⱪutⱪuzuwatidu».


Petrus muxu yǝrdǝ nǝqqǝ muⱨim ixlarni roxǝn bayan ⱪilidu: — 


(1) Nuⱨ yasiƣan kemǝ etiⱪadqilarning Mǝsiⱨdǝ ⱪutⱪuzuluxiƣa simwol, xundaⱪla bexarǝt bolidu.


(2) «Suƣa qɵmüldürülüx»ning ɵzi muxu ixⱪa simwol yaki sürǝt bolidu; Nuⱨ wǝ ailisidikilǝrning kemigǝ kirip ɵlüm kǝlkünlirigǝ qɵmüldürülüp andin «yengi dunya»ƣa qiⱪⱪinidǝk, etiⱪadqilar Mǝsiⱨdǝ ɵlüm süyigǝ qɵmüldürülüp yengi bir ⱨayatⱪa qiⱪidu.

Petrus muxu sǝkkiz jan «su arⱪiliⱪ ⱪutⱪuzuldi» dǝydu. Buningdin kɵrimizki, Petrusning tǝkitligini «ɵlümdin ⱪutⱪuzulƣan» ǝmǝs, bǝlki «rǝzil bir dunyadin azad ⱪilinƣan» degǝnliktur.


(3) Petrus «suƣa qɵmüldürülüx... bizni ⱨazir ⱪutⱪuzuwatidu», dǝp yazidu. Muxu yǝrdǝ u oⱪurmǝnlirining hurapiy qüxinip ⱪalmasliⱪining aldini elixi üqün roxǝn ⱨalda «adǝmni ⱪutⱪuzidiƣan ix...  (qɵmüldürülüxtǝ) «bǝdǝnning kirdin tazilinixi ǝmǝs...»» dǝp uⱪturidu. Demǝk, adǝmni ⱪutⱪuzidiƣan ix suƣa qɵmüldürülüxtiki sirtⱪi yuyunux yaki murasim xǝkli ǝmǝs, bǝlki etiⱪadqining ⱪǝlbidǝ Huda bilǝn ɵtküzidiƣan sodisidin ibarǝt, degǝnni tǝkitlǝydu. Nemixⱪa «soda» dǝymiz? Biz ǝrzimǝs gunaⱨkar ⱨayatimizni towa bilǝn Hudaƣa tapxurup bibaⱨa mǝnggülük ⱨayatⱪa tegiximiz. Kim bundaⱪ «soda»ni halimisun? Petrus muxu ayǝttǝ grek tilidiki «eperotoma» («tǝlǝp») degǝn sɵzni ixlitidu. Adǝttǝ muxu sɵz sot mǝⱨkimisidǝ ixlitilidiƣan sɵz bolup, ɵz ⱨǝⱪⱪini izdǝydiƣan adǝmning sotqiƣa bolƣan tǝlipini bildüridu. Bu sɵzni yǝnǝ «jawab, inkas» dǝp tǝrjimǝ ⱪilixⱪa bolidu. Əmma Petrusning «orma ⱨeyti»da eytⱪan sɵzlirigǝ ⱪarisaⱪ muxu ayǝttǝ «tǝlǝp» dǝp tǝrjimǝ ⱪilixⱪa toƣra kelidu. Xu küni Petrus nurƣun Yǝⱨudiy yurtdaxliriƣa sɵz ⱪilip ularƣa, Rǝb Əysaning ɵlümigǝ silǝr mǝs’ul bolƣansilǝr dǝp jakarliƣanidi. Ular intayin ⱪorⱪup wǝ azablinip uningdin: «Əmdi, ⱪerindaxlar, zadi nemǝ ⱪiliximiz kerǝk?» dǝp soraydu. Petrus ularƣa mundaⱪ jawab beridu: —


«Towa ⱪilinglar, ⱨǝrbiringlar Əysa Mǝsiⱨning namida gunaⱨliringlarning kǝqürüm ⱪilinixi üqün qɵmüldürüxni ⱪobul ⱪilinglar, wǝ xundaⱪ ⱪilsanglar Hudaning iltipati bolƣan Muⱪǝddǝs Roⱨ silǝrgǝ ata ⱪilinidu. Qünki bu wǝdǝ silǝrgǝ wǝ silǝrning baliliringlarƣa, yiraⱪta turuwatⱪanlarning ⱨǝmmisigǝ, yǝni Pǝrwǝrdigar Hudayimiz Ɵzigǝ qaⱪirƣanlarning ⱨǝmmisigǝ ata ⱪilinidu» («Ros.» 2:38-39).


Demǝk, ikki xǝrt (towa ⱪilinglar, Əysa Mǝsiⱨning namida qɵmüldürülünglar) ada ⱪilinƣan bolsa, ikki nǝtijǝ (gunaⱨlarning kǝqürüm ⱪilinixi, Muⱪǝddǝs Roⱨning iltipat ⱪilinixi) bar bolidu. Xunga biz «suƣa qɵmüldürülüx»ni ǝslidǝ Huda insanlar üqün ularning Ɵzidin Muⱪǝddǝs Roⱨ arⱪiliⱪ yengi ⱨayatni tilǝx yoli ⱪilƣan, dǝp ixinimiz. Baxⱪiqǝ eytⱪanda, «suƣa qɵmüldürülüx» «pak wijdanning ... Hudadin tiligǝn tǝlipi» bolidu. Bundaⱪ tǝlǝp birsining «Dǝrdmǝn bir gunaⱨkarmǝn, halas, xundaⱪla Sǝn Hudaning Ɵz sɵz-kalamingƣa yüz pirsǝnt taynixtin baxⱪa ⱨeqⱪandaⱪ tǝlǝp ⱪilƣudǝk asasim yoⱪ, yaki ⱨoⱪuⱪum yoⱪtur» degǝndǝk duasi bolidu. Birsining ɵzining gunaⱨkar ikǝnlikini tonup yetixi bundaⱪ tǝlǝpning birdinbir küqlük asasi bolidu. Bundaⱪ kixi «bilidiƣan gunaⱨlirim boyiqǝ towa ⱪildim, sening ǝmringgǝ itaǝt ⱪilip, Əysa Mǝsiⱨ mening Rǝbbim wǝ Ⱪutⱪuzƣuqum degǝn etiⱪadimni ipadilǝp suƣa qɵmüldürüldüm; ǝmdi xǝrtliringni ada ⱪildim, manga wǝdǝ ⱪilƣan yengi ⱨayatni ata ⱪilƣaysǝn!» dǝydiƣan bolidu. Mana bu Petrus eytⱪan, Huda bekitkǝn «tǝlǝp»; xu tǝrǝptin eytⱪanda, «suƣa qɵmüldürülüx adǝmni ⱪutⱪuzidu».


Bundaⱪ deginimiz, adǝm suƣa qɵmüldürülüxni tehi ⱪobul ⱪilmiƣan bolsa, Huda uningƣa Muⱪǝddǝs Roⱨini ⱨǝrgiz bǝrmǝydu, deginimiz ǝmǝs. Mǝsilǝn, Korniliy wǝ pütün ailisidikilǝr suƣa qɵmüldürülmigǝn ⱨalda Muⱪǝddǝs Roⱨ ularƣa ata ⱪilinƣan («Ros.» 10-bab). Huda xundaⱪ muwapiⱪ kɵrsǝ ⱨǝrdaim Ɵzi ⱪoyƣan xǝrtlǝrdin sirt ix kɵrüxkǝ ǝrkin bolidu. Lekin birsi Rǝbning «suƣa qɵmüldürülünglar» degǝn ǝmrini qüxinip turup, itaǝt ⱪilixni rǝt ⱪilƣan bolsa, Muⱪǝddǝs Roⱨni ⱪobul ⱪilƣuqi bolalmaydu, dǝp ⱪaraymiz. 



(22) 

«(Mǝsiⱨ tirilip ǝrxkǝ qiⱪip, pǝrixtilǝr, barliⱪ roⱨiy ⱨoⱪuⱪdarlar wǝ küqlüklǝr uningƣa bosunduruldi wǝ u Hudaning ong yenida turmaⱪta)»


Bu ayǝtni 21-ayǝt bilǝn birlǝxtürüp oylisaⱪ, kɵrümizki, insaniyǝtkǝ Hudaning Roⱨini, xundaⱪla yengi ⱨayatni Ata Ⱪilƣuqi bolsa, ǝrxkǝ kɵtürülgǝn Əysa Mǝsiⱨning Ɵzidur («Yuⱨ.» 15:26, 16:13-15, «Luⱪa» 24:49, «Ros.» 2:32-33ni kɵrüng).


4:6  

«Xunga dǝl xu sǝwǝbtin, ɵlgǝnlǝr ǝttǝ yaxawatⱪan insanlar soraⱪ ⱪilinidiƣandǝk soraⱪ ⱪilinip, Hudaƣa nisbǝtǝn roⱨta yaxisun dǝp, ularƣimu hux hǝwǝr yǝtküzülgǝn».


Bu ayǝtkǝ xǝrⱨ berix kɵp alimlarning bexini ⱪaymaⱪturup ⱪoyƣan.

Birinqidin, Petrus ayǝttǝ tilƣa alƣan «ɵlgǝnlǝr» degǝn kim?

Bu toƣruluⱪ az degǝndǝ bǝx pikir bolƣan: — 


(a) Bu ⱨazirⱪi yaki ɵtkǝndǝ yaxiƣan «roⱨiy ɵlgǝn», yǝni Hudani tonumaydiƣan adǝmlǝrni kɵrsitidu. Lekin undaⱪta nemixⱪa Petrus «hux hǝwǝr ... jakarlanƣan» (peil «ɵtkǝn zaman» xǝklidǝ) dǝydu? U muxu sɵzni eytⱪan waⱪitta hux hǝwǝr jismaniy tǝrǝptǝ tirik, lekin «roⱨiy jǝⱨǝttǝ ɵlgǝn»lǝrgimu ohxaxla jakarliniwatⱪan ǝmǝsmidi?


(ǝ) Ɵtkǝnki bir dǝwrdiki, etiⱪad yolida azab tartip, ⱪurban bolƣanlarni kɵrsitidu. Bu kɵzⱪaraxta bolƣan alimlar: «(Ular) insanlarning ɵlqimi bilǝn soraⱪ ⱪilinƣan bolsimu,...» (demǝk naⱨǝⱪ ɵlüm jazasiƣa mǝⱨkum ⱪilinƣan bolsimu...)» dǝp tǝrjimǝ ⱪilidu. Bu alimlarning pikriqǝ, Petrus bu adǝmlǝrni ⱨazir «roⱨta yaxawatidu» dǝp kɵrsitidu. Əmdi (bu alimlarning pikriqǝ) Petrus ɵz oⱪurmǝnlirigǝ, muxu ɵlgǝn ⱪerindazlirimizdǝk ziyankǝxlikkǝ ⱨazir uqrawatsaⱪmu, ahir berip Huda bizning durus yolda mangƣanliⱪimizni ispatlaydu, dǝp riƣbǝtlǝndürmǝkqi.

Bizningqǝ bu hil kɵzⱪaraxtikilǝrning grek tilidiki «hina» (mǝnisi «sǝwǝb,...», «mǝⱪsǝt,...» «...üqün») degǝn sɵzni qüxinixidǝ mǝsilǝ bar. Bu sɵzni ixlitixidin xu kɵrüniduki, «ɵlgǝnlǝrgǝ hux hǝwǝr yǝtküzülüx»ning mǝⱪsiti dǝl u tilƣa alƣan xu «soraⱪ ⱪilinix»ni ɵz iqigǝ alidu.


(b) «Ɵlgǝnlǝr» Injil dǝwridin ilgiri yaxiƣanlarni kɵrsitidu; bu kixilǝr ⱨazir ⱨǝmmisi ɵlgǝn, ǝlwǝttǝ. Undaⱪta, mǝnisi mǝlum birsi (Mǝsiⱨ bolsa kerǝk — ɵlgǝndin keyin tirilgüqǝ bolƣan ariliⱪta) tǝⱨtisarada turuwatⱪan bu ɵlgǝnlǝrning roⱨlirining yeniƣa berip hux hǝwǝrni yǝtküzgǝn, demǝkliktur.


(p) Petrus muxu yǝrdǝ grek tilida pǝⱪǝt «ɵlgǝnlǝr» dǝp, «barliⱪ ɵlgǝnlǝr» demigǝqkǝ, mumkinqiliki barki, uning mǝnisi pǝⱪǝt «birnǝqqǝ ɵlgǝnlǝr» yaki mǝlum bir türküm ɵlgǝnlǝrni kɵrsitixi mumkin. Alayluⱪ, uning kɵzdǝ tutⱪini 3:20dǝ kɵrsitilgǝn «Nuⱨ pǝyƣǝmbǝrning künliridǝ, kemǝ yasiliwatⱪan mǝzgildǝ Huda sǝwrqanliⱪ bilǝn kixilǝrning towa ⱪilixini kütkinidǝ, Uningƣa itaǝtsizlik ⱪilƣan»larning roⱨlirimidu? Əgǝr xundaⱪ bolsa, nemixⱪa hux hǝwǝr alaⱨitǝn pǝⱪǝt xu türküm kixilǝrgila yǝtküzülgǝn? Ular muyǝssǝr bolƣan nur topandin keyinki dǝwrdikilǝr muyǝssǝr bolƣinidin az bolƣanmu?



(t) Bolmisa, bu «ɵlgǝnlǝr» hux hǝwǝr tarⱪitilixtin tartip yaxiƣan, lekin uni anglax pursiti bolmay ɵlgǝnlǝrmu? Undaⱪ bolsa, nemǝ üqün undaⱪ pursǝt Injil dǝwridin ilgiri yaxiƣanlarƣimu tǝminlǝnmigǝn?


Bu mǝsilǝ toƣruluⱪ esimizdǝ tutuximiz kerǝkki, Petrus Hudaning ziyankǝxlikkǝ uqriƣan mɵmin bǝndilirini riƣbǝtlǝndürmǝkqi idi. Bu ziyankǝxliklǝr ularning «ǝyx-ixrǝtlǝrgǝ berilmigǝnlik»i, xundaⱪla Mǝsiⱨni jakarlaxliri tüpǝylidin bolƣan bolup, bǝlkim Yǝⱨudiy ǝmǝslǝr tǝripidin mazaⱪ ⱪilixlar yaki ⱨaⱪarǝtlǝxlǝrdin wǝ Yǝⱨudiy hǝlⱪi tǝripidin ⱪozƣalƣan zorawanliⱪtin tǝrkib tapⱪan boluxi mumkin. Bu ayǝt «Qünki» bilǝn baxlinidu. Petrus (4:5)dǝ Mǝsiⱨning insanlarning ⱨǝmmisini («tiriklǝr bolsun, ɵlgǝnlǝr bolsun») soraⱪⱪa tartidiƣanliⱪini tǝkitligǝndin keyin, 6-ayǝttǝ bǝlkim bu dǝwrdimu ⱨǝmmǝ adǝmning hux hǝwǝrni anglaxⱪa moⱨtajliⱪini tǝkitlimǝkqi bolƣan boluxi mumkin.


Bu ayǝt toƣruluⱪ yǝnǝ bir soal bar: — «Əttǝ yaxawatⱪan insanlar soraⱪ ⱪilinidiƣandǝk soraⱪ ⱪilinip», «Hudaƣa nisbǝtǝn roⱨta yaxisun» degǝn ikki sɵz nemini kɵrsitidu?». Ⱨeq bolmiƣanda birinqi sɵzning mǝnisi: «Ular («ɵlgǝnlǝr») tǝndǝ ⱨazir yaxawatⱪan kixilǝr soraⱪ ⱪilinidiƣan ɵlqǝmdǝ soraⱪ ⱪilinidu» — demǝk, ular Hudaning nijat kalamini ⱪobul ⱪilƣan yaki ⱪobul ⱪilmiƣiniƣa ⱪarap soraⱪⱪa tartilidu. Əgǝr muxu ayǝttǝ «ǝt» ǝyni mǝnidǝ, yǝni insanning tenini kɵrsǝtsǝ, undaⱪta «roⱨta yaxax» bǝlkim hux hǝwǝrni ⱪobul ⱪilƣan muxu ɵlgǝnlǝrning roⱨliri «roⱨiy» ⱨayatⱪa igǝ bolidu, lekin jismaniy tǝrǝptin tǝndǝ tirilixⱪa muyǝssǝr bolmaydu.


Etirap ⱪilimizki, ⱨazirƣiqǝ biz yuⱪiriⱪi bǝx qüxǝnqǝ (ⱨǝtta baxⱪa biri)din ⱪaysisining ⱨǝⱪiⱪǝt ikǝnliki toƣruluⱪ tehi muⱪim pikirgǝ kelǝliginimiz yoⱪ. Biraⱪ ayǝttiki sɵzlǝrning addiy mǝnisigǝ ⱪarap, Petrusni hux hǝwǝrning alliⱪaqan jismaniy ɵlgǝnlǝrning roⱨliriƣa yǝtküzülüxi toƣruluⱪ sɵzlǝwatidu, dǝymiz. Hudaning nurini kütimiz!


4:19 

«Xuning üqün, Hudaning iradisi bilǝn azab-oⱪubǝt qǝkkǝnlǝr yahxi ǝmǝllǝrni dawam ⱪilip, jenini wǝdisidǝ turidiƣan Yaratⱪuqiƣa amanǝt ⱪilip tapxursun»


Əmdi Petrusning «wǝdisidǝ turidiƣan Yaratⱪuqi» degǝn sɵzi nemini kɵrsitidu? Yaratⱪuqimiz nemigǝ yaki kimgǝ nisbǝtǝn «wǝdisidǝ turidiƣan», «ixǝnqlik» yaki «sadiⱪ» bolidu?


Ixinimizki, bu alaⱨidǝ ibarǝ Hudaning barliⱪ nǝrsilǝrni, bolupmu insanning ɵzini qongⱪur mǝⱪsǝt bilǝn yaratⱪanliⱪini kɵrstidu. Gǝrqǝ gunaⱨning dǝⱨxǝtlik tǝsiri kainatⱪa kiriwalƣan bolsimu, bu mǝⱪsǝt ⱨeqⱪaqan, ⱨeqⱪandaⱪ ɵzgǝrgini yaki ǝslidiki yɵnülüxtin burulup kǝtkini yoⱪtur. Huda Ɵz yaratⱪinidin ⱨǝrgiz yiraⱪ turup pǝrwayim pǝlǝk demǝydu; ǝksiqǝ, gǝrqǝ kainat gunaⱨliⱪ ⱨalǝtkǝ yiⱪilƣan bolsimu, meⱨir-muⱨǝbbitidin uning moⱨtajliⱪiƣa ⱪarap, kerǝklikini tǝminlǝweridu.


Tǝwratning «Yaritilix» ⱪismida, Hudaning alǝmni yaritixidiki omumiy ixlar tǝswirlǝngǝndǝ, ⱪiziⱪ ix xuki, ibraniy tilida pǝⱪǝt «Huda» («Əloⱨim») degǝn isimla tepilidu. Biraⱪ insanning yaritilixi bilǝn munasiwǝtlik tǝpsilatliri tǝswirlǝngǝndǝ, Hudaning alaⱨidǝ ismi «Yaⱨwǝⱨ» birinqi ⱪetim pǝyda bolidu. Uyƣur tilida bu isimni adǝttǝ «Pǝrwǝrdigar» (Pǝrwix ⱪilƣuqi, Pǝrwixqi) dǝp tǝrjimǝ ⱪilip kǝlduⱪ. «Mis.» 3:15tin biz Hudaning bu ismining: — «Mǝn Ɵzümdürmǝn» «Bǝn bar Bolƣuqidurmǝn» degǝn mǝnidǝ ikǝnlikini qüxinimiz. Bu isim, xübⱨisizki, Hudaning ɵzgǝrmǝs tǝbiitini ipadilǝydu. «Mis.» 3:15tǝ Huda Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ tɵt yüz yil burun Ibraⱨim, andin Isⱨaⱪ wǝ Yaⱪup bilǝn tüzgǝn ǝⱨdisi toƣruluⱪ sɵzlǝydu. Insan bolsa bir ⱨǝptǝ ɵtmǝyla ɵz wǝdisini untup ketixi mumkin, lekin Hudaning wǝdiliri tɵt yüz yildin keyinmu ohxaxla inawǝtliktur; U ⱨeqⱪaqan untumiƣan.


Insanni yaratⱪanda Huda: — «Ɵz obraz-süritimizdǝ, Bizgǝ ohxax ⱪilip insanni yaritayli!» degǝn nixanni bekitkǝn. Insan gunaⱨ bilǝn yiⱪilƣanda xu uluƣ nixani yoⱪⱪa qiⱪⱪanmu? Qünki insan Hudaƣa ⱨeq ohximiƣanidi — meⱨrimanliⱪ, mulayimliⱪ, muⱨǝbbǝtlik, sehiy, diyanǝtlik, sǝmimiy yaki wapadar bolup qiⱪmiƣanidi. Insanda bu pǝzilǝtlǝrning dǝl ǝksi kɵrüngǝn. Lekin Huda ⱪandaⱪ bǝdǝl tɵlixidin ⱪǝt’iynǝzǝr ⱨǝrdaim Ɵz sɵz-kalamiƣa mutlǝⱪ sadiⱪ bolup («wǝdisidǝ turup») ǝmǝl ⱪilmay ⱪalmaydu. Xuning bilǝn gǝrqǝ bǝdili Ɵz Oƣli Mǝsiⱨning ⱨayati bolƣan bolsimu, U Mǝsiⱨning ⱪurbanliⱪi arⱪiliⱪ insanlarning Ɵzigǝ ⱪaytix yolini mǝnggügǝ aqⱪan.


«Barliⱪ ixlar Hudadindur; U bizni Mǝsiⱨ arⱪiliⱪ Ɵzigǝ inaⱪlaxturdi, xundaⱪla bizgǝ inaⱪlaxturux hizmitini tapxurdi: — demǝk, Huda Mǝsiⱨdǝ adǝmlǝrning itaǝtsizliklirini ularning ǝyibi bilǝn ⱨesablaxmay, alǝmni Ɵzigǝ inaⱪlaxturdi; xuningdǝk bizgǝ inaⱪlaxturux hǝwirini amanǝt ⱪilip tapxurdi» («2Kor.» 5:18-19). Mana «ixǝnqlik (wǝdisidǝ turƣan) Yaratⱪuqi» degǝnning ⱨǝⱪiⱪiy mǝnisi! Uningƣa barliⱪ ⱨǝmd-mubarǝklǝr bolƣay!