Injil 22-ⱪisim
«Petrus (2)»
(Rosul Petrus yazƣan ikkinqi mǝktup)
Kirix sɵz
Rosul Petrus bu hǝtnimu birinqi hetini yazƣan xu bir türküm ⱪerindaxlarƣa («Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya wǝ Bitiniyǝ ɵlkiliridǝ tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapir bǝndilǝr»gǝ) yazƣan («1Pet.» 1:1 bilǝn «2Pet.» 3:1ni kɵrüng. Əmma u ⱨazir yaxinip ⱪalƣan bolup, dunyaƣa patmay ⱪalƣan sarang Rim imperatori Ⱪǝysǝr Nero tǝripidin solanƣanidi, uning Hudaning yolida ⱪurban bolux waⱪti yeⱪinlap ⱪalƣanidi. Lekin u yǝnila Rǝbning uningƣa: «Mening ⱪoylirimni baⱪⱪin» dǝp tapxurƣan muⱨim wǝzipisini ada ⱪilmaⱪta idi. Uning hǝtni yazƣan waⱪti miladiyǝ 68-yilidin sǝl burun idi (bu tǝpsilatlar jamaǝttiki bǝzi kona tarihlardin bizgǝ mǝlum).
Roxǝnki, waⱪtining anqǝ uzun ⱪalmiƣanliⱪini bilgǝn rosul ularƣa ahirⱪi ilⱨambǝhx wǝ riƣbǝt yǝtküzidiƣan bir hǝtni yezip ⱪaldurux pursitini ⱪoldin bǝrmǝy, muxu hǝtni yazƣan. Gǝrqǝ Petrus hǝttǝ «mening balilirim» demigǝn bolsimu, uning sɵzlirini bir atining ɵz baliliriƣa ⱪaldurƣan wǝsiyiti deyixkǝ bolidu. Balilar atisi tapxurƣan bundaⱪ wǝsiyǝtni, yǝni atisining ahirⱪi sɵzlirini qoⱪum kɵngül ⱪoyup anglaydu! Uning wǝsiyǝttiki ⱨǝrbir sɵzi ⱪimmǝtliktur!
Əmma Petrus bu sɵzlǝrni «Pontus, Galatiya, Kapadokiya, Asiya wǝ Bitiniyǝ ɵlkiliridǝ tarⱪaⱪ yaxawatⱪan musapirlar»ƣila ǝmǝs, bǝlki «Bizning Hudayimiz wǝ Ⱪutⱪuzƣuqimiz bolƣan Əysa Mǝsiⱨning ⱨǝⱪⱪaniyliⱪi arⱪiliⱪ biz bilǝn ohxax ⱪimmǝtlik bir etiⱪadⱪa muyǝssǝr ⱪilinƣanlar»ƣimu yazƣan (1:1). Etiⱪad ⱪilƣan bolsaⱪ, bu sɵz biznimu ɵz iqigǝ almamdu, ⱪǝdirlik oⱪurmǝn?!
Omumǝn ⱪilip eytⱪanda, hǝttiki ⱨǝmmidin muⱨim tapxuruⱪ bolsa «roⱨiy ɵsüx»tur — U daim «Etiⱪadinglarƣa... ⱪoxunglar... ⱪoxunglar... ⱪoxunglar... » dǝydu. Huda bilǝn mengiwatⱪan kixi daim ɵzigǝ ⱪandaⱪtur bir pǝzilǝt yaki bilim ⱪoxidu. U künlǝrning ɵz yenidin ɵtüp ketiwatⱪiniƣa ⱪarap turidiƣan bikar olturƣuqi bolmaydu. Petrus Hudaning wǝdilirini qing tutup tohtawsiz tehimu kɵprǝk roⱨiy iltipatlarni yaki roⱨiy tǝǝlluⱪatlarni igilǝxkǝ, roⱨiy dunyasini kengǝytixkǝ intilmǝktǝ. Xuning bilǝn pǝⱪǝt ɵzigila ǝmǝs, baxⱪilarƣimu yǝtkǝn mǝnpǝǝt kɵpǝymǝktǝ (1:2-11).
U keyin sahta tǝlim bǝrgüqilǝr wǝ sahta tǝlimatlar toƣruluⱪ agaⱨlandurux beridu. Lekin biz u bizgǝ aldida jekiligǝndǝk qongⱪur etiⱪad wǝ roⱨiy ⱨayatni kɵprǝk igilǝxkǝ intilmisǝk, uning ⱪimmǝtlik agaⱨlanduruxliri bǝribir bizgǝ ⱨeq payda yǝtküzmǝydu ⱨǝmdǝ bizdǝ xu agaⱨlarni tǝtbiⱪliƣudǝk küq yaki ⱨǝⱪ-naⱨǝⱪni pǝrⱪ etǝlǝydiƣan ang bolmaydu. Bir etiⱪadqi üqün eytⱪanda, ezip ketixtin saⱪlinixtiki birinqi wǝ ǝng muⱨim amil dǝl ɵzining dawamliⱪ Huda bilǝn yeⱪin mengixidin ibarǝttur.
Petrusning riƣbǝtliri wǝ jekilǝxliri adǝmni ⱨǝyran ⱪalduridu. Qünki u hetini Yaⱪup, Yuⱨanna wǝ ɵzidin ibarǝt üq rosulning Mǝsiⱨ bilǝn taƣda ayrim bolƣan waⱪtida, ɵz kɵzliri bilǝn kɵrgǝn Mǝsiⱨning taƣdiki «ⱪiyapǝt ɵzgirixi» yaki «xan-xǝrǝptǝ kɵrünüxi»gǝ bolƣan guwaⱨliⱪi bilǝn baxlaydu («Matta» 17-bab). Petrusning muxu hetidǝ bu ix toƣruluⱪ guwaⱨliⱪ berixni talliƣanliⱪining sǝwǝbi üstidǝ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ tohtilimiz. U hetidǝ xu guwaⱨliⱪni bǝrgǝndin keyin, Hudaning mɵmin bǝndilirigǝ pǝyƣǝmbǝrlǝrning guwaⱨliⱪliri wǝ bexarǝtlirini qing tutuxni dǝwǝt ⱪilidu: U bular mening ɵz guwaⱨliⱪimdin tehimu ixǝnqlik, dǝydu — qünki (1) mening guwaⱨliⱪim birla adǝmningki, lekin pǝyƣǝmbǝrlǝrning guwaⱨliⱪliri nurƣundur; (2) pǝyƣǝmbǝrlǝr bǝrgǝn bexarǝtlǝr tarihta ǝmǝlgǝ axurulƣaqⱪa, ⱨǝrdaim Hudaning sɵzi ikǝnliki ispatlinip kǝlmǝktǝ.
U jamaǝtni ǝnǝ xundaⱪ rǝddiyǝ bǝrgüsiz ⱨǝⱪiⱪǝtlǝr bilǝn ⱪorallandurƣandin keyin, u ɵzi yǝnǝ jamaǝtni kǝlkündǝk besip kelidiƣan sahta tǝlimatlar toƣruluⱪ bexarǝt beridu. Birinqi hǝttǝ u ular uqriƣan ziyankǝxliklǝr toƣruluⱪ tǝsǝlli wǝ riƣbǝt yǝtküzgǝnidi. Ziyankǝxlik jǝⱨǝttǝ ⱨeqⱪandaⱪ ɵzgirix bolmidi. Lekin ⱨazir tehimu hǝtǝrlik bir tǝⱨdit besip kelidu — qünki u tǝⱨdit (yǝni sahta tǝlim bǝrgüqilǝr) sirttin ǝmǝs, bǝlki jamaǝt iqidin pǝyda bolidu.
Biz «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ muxu bexarǝtning dǝrwǝⱪǝ uning dǝwridǝ ǝmǝliyǝttǝ kɵrülgǝnliki wǝ ⱨazir bizning dǝwrimizdimu ǝmǝliyǝttǝ kɵrülüwatⱪanliⱪi toƣruluⱪmu azraⱪ sɵzlǝymiz.
Sahta tǝlimatlar iqidǝ bir hili daim Huda yaratⱪan mɵjizilǝrgǝ baƣlanƣan ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ guman kǝltürüp, mazaⱪ ⱪilixtin ibarǝt bolidu. Xuning bilǝn ahirⱪi zamanlarda kɵp kixilǝr Muⱪǝddǝs Kitabta hatirilǝngǝn mɵjizilǝrdin guman ⱪilip zangliⱪ ⱪilidu; ular bolupmu: «Silǝrning Rǝbbinglar bu dunyani soraⱪⱪa tartixⱪa ⱪaytip kelimǝn, dǝp wǝdǝ ⱪilƣan. Ⱪeni, Uning ⱪaytip kelixi?! Silǝr xunqǝ uzun waⱪit azab-oⱪubǝt iqidǝ kütüp kǝldinglar!» dǝydu.
Petrus bizgǝ Rǝbning ⱪaytip kelixining xunqǝ uzunƣa «keqiktürülüx»ning sǝwǝbini tǝminlǝydu: — «Rǝb Ɵz wǝdisini orundaxni (bǝzilǝrning «keqiktürdi» dǝp oyliƣinidǝk) keqiktürgini yoⱪ, bǝlki ⱨeqkimning ⱨalak boluxini halimay, ⱨǝmmǝ insanning towa ⱪilixiƣa kirixini arzulap, silǝrgǝ kǝngqilik ⱪilip waⱪitni sozmaⱪta» (3:9).
U hulasilǝp xu ⱨǝⱪiⱪǝtni kɵrsitiduki, Rǝbbimiz dǝrwǝⱪǝ tez arida ⱪaytip kelidu, xunga ⱨǝrdaim Uning kelixigǝ ɵzimizni pak tutup tǝyyar turuximiz lazim, dǝp ündǝydu.
Mǝzmun: —
1. Salam (1-bab 1-, 2-ayǝtlǝr)
2. Etiⱪadinglarƣa «ⱪoxup beringlar» (1-bab, 3-21-ayǝtlǝr)
3. Sahta tǝlim bǝrgüqilǝrdin ⱨǝzǝr ǝylǝnglǝr! (2-bab)
4. Rǝbning ⱪaytip kelixi toƣruluⱪ (3-bab)
••••••••
Ⱪoxumqǝ sɵz
Petrus nemixⱪa Mǝsiⱨning «taƣdiki zor ɵzgirixi» yaki «julaliⱪta kɵrünüxi»ni xunqǝ tǝkitlǝydu? (1:16-18)
Nemǝ üqün oⱪurmǝnlirini riƣbǝtlǝndürüx üqün rosul Petrus Rǝbbimizning ɵlümdin tirilixi yaki ⱨǝtta asmanƣa kɵtürülüxigǝ ǝmǝs (u ⱨǝm ikki wǝⱪǝgǝ guwaⱨqi bolƣanidi), bǝlki Uning «taƣdiki zor ɵzgirixi» yaki «xan-xǝrǝptǝ kɵrünüxi»kǝ guwaⱨliⱪ berixni tallaydu? Bu soalƣa munasiwǝtlik bolƣan xuni bayⱪaymizki, ɵlümdin tirilgǝn Rǝb Əysa kɵrüngǝn waⱪtida bir ⱪetim Petrus bilǝn ayrim sɵzlǝxti. Mǝsiⱨ Petrusⱪa ayrim kɵrüngǝn qaƣda sɵzlǝxkǝn mǝzmunlar bǝlkim Petrusning hususiy ixi süpitidǝ baxⱪilarƣa eytilmiƣan bolsa kerǝk. Xunga u bu ayrim deyixkǝn sɵzlǝr toƣruluⱪ eytmaydu. Lekin esimizdǝ barki, «zor ɵzgirix» yüz bǝrgǝndǝ, Mǝsiⱨ taƣda Ɵzining bu uluƣ kɵrünüxini kɵrgǝn Petrus, Yaⱪup wǝ Yuⱨannalarƣa: «Insan’oƣli ɵlümdin tirildürülmigüqǝ, bu alamǝt kɵrünüxni ⱨeqkimgǝ tinmanglar» dǝp tapilidi. U ɵlümdin tirilgǝndin keyin, ǝmdi ularning mǝs’uliyiti bu uluƣ wǝⱨiyni jamaǝtkǝ yǝtküzüx idi.
Petrusning bu hetini tapxuruwalƣuqilar bǝlkim baxⱪa kɵp adǝmlǝrning Mǝsiⱨning tirilixi toƣruluⱪ guwaⱨqiliⱪini angliƣan boluxi mumkin. Dǝrwǝⱪǝ, rosul Pawlus bizgǝ, U tirilgǝndin keyin bir ⱪetim 500din kɵp adǝm uni kɵrdi, dǝydu («1Kor.» 15:6). Lekin Uning «julaliⱪta kɵrünüx»ini kɵrgǝnlǝr pǝⱪǝt üq adǝm idi. Xübⱨisizki, xu qaƣda ular ⱨǝtta Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilixidiki kɵrünüxlǝrdǝ kɵrünmǝydiƣan Uning mǝlum birǝr xǝripini kɵrgǝnidi. Dǝrwǝⱪǝ, Rǝbbimiz ɵlümdin tirilip kɵrüngǝnliridǝ, pat-pat salaⱨiyitini Ɵzini kɵrgǝnlǝrdin Ɵzini iman-ixǝnq arⱪiliⱪ tonuƣuqǝ yoxuratti wǝ xundaⱪ ⱪilixtin birhil zoⱪ alƣan boluxi mumkin. «I Israilning Hudasi, nijatkar, dǝrⱨǝⱪiⱪǝt Ɵzini yoxuruwalƣuqi bir Hudadursǝn!» («Yǝx.» 45:15). «Mat.» 28:16-17, «Mar.» 16:12, «Luⱪa» 24:23-36, «Yuⱨ.» 20:11-18, 21:1-14ni kɵrüng.
Undaⱪta, ularning kɵrgini nemǝ idi?
«Mat.» 16:28-17:2: — «Mǝn silǝrgǝ xuni bǝrⱨǝⱪ eytip ⱪoyayki, bu yǝrdǝ turƣanlarning arisidin ɵlümning tǝmini tetixtin burun jǝzmǝn Insan’oƣlining Ɵz padixaⱨliⱪi bilǝn kǝlgǝnlikini kɵridiƣanlar bardur. Wǝ altǝ kündin keyin, Əysa Petrus, Yaⱪup wǝ Yaⱪupning inisi Yuⱨannani ayrip elip, egiz bir taƣⱪa qiⱪti. U yǝrdǝ Uning siyaⱪi ularning kɵz aldidila ɵzgirip, yüzi ⱪuyaxtǝk parlidi, kiyimliri nurdǝk ap’aⱪ bolup qaⱪnidi...».
Rǝbbimiz awwal ularƣa: «Bu yǝrdǝ turƣanlarning arisidin ɵlümning tǝmini tetixtin burun jǝzmǝn Insan’oƣlining ɵz padixaⱨliⱪi bilǝn kǝlgǝnlikini kɵridiƣanlar bardur» — dǝp kɵrsǝtkǝnidi. Xübⱨisizki, ularning kɵrgini dǝl xu ix idi. Əllik bǝx yildin keyin, rosul Yuⱨanna Patmos arilida turƣanda, Rǝb Əysa uningƣa ǝrxtin kɵrüngǝndǝ, Yuⱨanna taƣda Mǝsiⱨning «julaliⱪta kɵrünüx»ini kɵrgǝn xu qaƣdiki xan-xǝrǝpkǝ ohxax xan-xǝrǝpni ⱪaytidin kɵrgǝn. Nǝtijǝ ⱪandaⱪ boldi? «Uni kɵrginimdǝ, ayiƣiƣa ɵlüktǝk yiⱪildim» («Wǝⱨ.» 1:17).
Rǝbbimiz arimizda bizdǝk insan bolux üqün «Ɵzidin ⱨǝmmini ⱪuruⱪdidi» dǝp etirap ⱪilimiz («Fil.» 2:7 ). Əmdi U Ɵzidin ⱪuruⱪdiƣan «ⱨǝmmǝ»ning — parlaⱪ xan-xǝrǝp, qǝksiz danaliⱪ, biⱨesab küq-ⱪudrǝtni ɵz iqigǝ alidiƣanliⱪini pǝⱪǝt Hudaning bizgǝ tapxurƣan sɵz-kalami arⱪiliⱪ iman-ixǝnq bilǝn azraⱪ kɵrülǝydiƣan, qüxinǝlǝydiƣan bolduⱪ. Əmma Mǝsiⱨdǝ axu «zor ɵzgirip julaliⱪta kɵrünüx» bolƣanda, Petrus, Yaⱪup wǝ Yuⱨannalar biwasitǝ Əysaning ǝyni, toluⱪ salaⱨiyitidin, iqki xan-xǝripining bir xolisini ƣil-pal kɵrgǝn boldi. Rǝsim negatipi nurƣa axkarilanƣandǝk, muxu kɵrünüx Petrusning ⱪǝlbi wǝ roⱨiƣa intayin qongⱪur iz ⱪaldurup ornaxⱪanidi. Ⱪarangƣu waⱪitlarda bu kɵrünüx daim uning aldida turup uni ilⱨamlandurup kǝlgǝnidi. Ⱨazir bolsa ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinix waⱪti yeⱪinlaxⱪanda, uning kɵz aldida turƣini Mǝsiⱨning dǝl bu ⱨǝⱪiⱪiy xan-xǝripidin ibarǝt uluƣ realliⱪtur. Buningƣa ⱪariƣanda ɵzining aldida tartidiƣan azab-oⱪubǝt wǝ ɵlümi qaƣliⱪ ix kɵrünǝtti (Petrusning bexi pǝskǝ ⱪilinip krestlǝngǝn) wǝ Hudaning barliⱪ muⱪǝddǝs bǝndiliri kǝlgüsidǝ ɵlidiƣan bir tǝnning qǝklik küqidin ⱨalⱪip, bu xan-xǝrǝpni wǝ uningdin tehimu uluƣini kɵridu, amin!
Sahta tǝlim bǝrgüqilǝr
Rosul Petrusning bu sahta tǝlim bǝrgüqilǝr toƣrisidiki sɵzlirigǝ ⱪarap, ularning «soⱪunup kirgǝn»likini bayⱪaymiz (2:2). U ularni Tǝwrat ⱪanuni dǝwridǝ nurƣun kixilǝrni azdurƣan sahta pǝyƣǝmbǝrlǝrgǝ ohxitidu. Ular awwal niyǝt-nixanlirini axkarilimaydu — mǝⱪsǝtliri ǝmǝliyǝttǝ baxⱪilarning mal-mülüklirini ⱪolƣa kǝltürüx (2:3). Ularning kɵngülliri türlük gunaⱨlarƣa tolƣan bolidu (2:14). Ularning ⱪaraliƣan nixani bolsa tutami yoⱪ kixilǝrdur — yǝni puli bar kixilǝr yaki ⱪiz-ayallar (Petrus eytⱪan bu sahta tǝlim bǝrgüqilǝr ǝr kixilǝrdur. Tǝlim bǝrgüqilǝr ǝslidǝ ayal kixilǝrdin bolmasliⱪi kerǝk («1Tim.» 2:11-15)). Petrus muxu kixilǝrni «Balaamning yolida mangƣanlar» dǝp tǝswirlǝydu (Balaamning tarihi «Qɵl.» 22-24-babta tepilidu).
Ikkinqi wǝ üqinqi ǝsirlǝrdǝ muxundaⱪ sahta tǝlim bǝrgüqilǝrning kɵpiyip kǝtkini tarihning eniⱪ pakitidur. Keyinki ⱪarangƣuluⱪⱪa qɵmgǝn dǝwrlǝr tehimu xundaⱪ. Biraⱪ ⱨazirⱪi zamanlar üstidǝ tohtalƣumiz kelidu. Telewiziyining atalmix «Huda ⱪanalliri»diki tǝlim bǝrgüqilǝrning kɵpinqisi dǝl xundaⱪ sahta tǝlim bǝrgüqilǝrdindur. Biz baxⱪa yǝrlǝrdǝ ularning «hizmiti» üstidǝ eytⱪinimizdǝk, ular «tǝlimqi» ǝmǝs, «tilǝmqi»lǝrdur. Ular daim ɵzlirining «mɵjizilik ⱪudriti»din mahtinidu. Ⱨǝtta ularda «mɵjizilik ⱪudrǝt» barmu, dǝyli, ularning ⱨayatining mewisi muxu «ⱪudrǝt»ning ⱪaysi mǝnbǝdin kǝlgǝnlikini barliⱪ ǝⱪli bar adǝmlǝrgǝ ispatlixi kerǝktur. Muxu mahtinixlirining niⱪabi astida, ularning birnǝqqǝ yüzligǝn xǝkildǝ ⱪaytilanƣan asasiy hǝwǝrliri mundaⱪ: —
(1) Huda Ɵz hǝlⱪini kɵprǝk sǝdiⱪǝ berixkǝ qaⱪiriwatidu.
(2) Hudaning hǝlⱪining sǝdiⱪisini Hudaning hizmǝtkarliriƣa — bolupmu «mɵjizǝ-karamǝtlǝrni kɵrsitidiƣan» hizmǝtkarliriƣa tapxuruxi kerǝk.
Hudaning hǝlⱪining sǝdiⱪisini kǝmbǝƣǝllǝrgǝ berix toƣruluⱪ ularning aƣzidin birmu sɵz qiⱪmaydu. Qiⱪⱪan tǝⱪdirdimu qiⱪsimu «Bizning wasitisimiz arⱪiliⱪ berilsun» dǝydu. Undaⱪta muxu pul ⱪǝyǝrgǝ ketidu?
(3) Hudaning hizmǝtkari mana mǝn — xunga sǝdiⱪǝnglarni manga ǝwǝtixinglar kerǝk!
(4) Kɵprǝk pul ǝwǝtsingiz, Huda sizni kɵp pul bilǝn bǝrikǝtlǝydu! (bu ⱪimarwazliⱪⱪa ohxaydu — Ⱪaysi tǝlim bǝrgüqini tallisam, kɵprǝk pul bilǝn bǝrikǝtlinimǝn?!)
(5) Petrus dǝl sahta tǝlim bǝrgüqilǝrni tǝswirligǝndǝk, muxu «telewiziyǝ qolpanliri»ning Iblisni mazaⱪ ⱪilip, uningƣa: — «Angliƣuqilarning turmuxiƣa yǝtküzgǝn tǝsiringni tohtat!» yaki «Qiⱪip kǝt!» dǝp ǝmr qüxürgǝnliki daim kɵz aldimizda pǝyda bolidu (2:10-13). Ular roⱨiy küqidin kɵp mǝƣrulinidu wǝ «roⱨiy urux» toƣruluⱪmu kɵp sɵzlǝydu, lekin ǝmǝliyǝttǝ ular Iblisning ǝsiri wǝ ⱪoralidur. Ⱨǝⱪiⱪiy «roⱨiy urux» birinqidin Huda aldida ⱨǝⱪiⱪǝt wǝ kǝmtǝrlik iqidǝ durus yaxax arⱪiliⱪ ɵtküzilidu («Əf.» 6:10-18).
Rǝbbimiz bizgǝ «Silǝr ularni (sahta pǝyƣǝmbǝrlǝrni) mewiliridin tonuwalalaysilǝr» dǝp agaⱨlanduridu. («Mat.» 7:16). Mǝlum tǝlim bǝrgüqini angliƣiningizda ɵzingizdin sorap beⱪing — Bu adǝmning roⱨidin nemǝ qiⱪiwatidu? U adǝmlǝrni ɵzigǝ yaki Hudaƣa jǝlp ⱪilmaⱪqimu? U muⱨǝbbǝtlik kiximu, yaki mǝƣrur kiximu?
3:12 Hudaning küni
Ahirda biz muxu ibarǝ üstidǝ sǝl tohtilimiz. Bu ibarǝ pǝⱪǝt uxbu hǝttǝ tepilidu. Bǝlkim biz uni Tǝwratta kɵp tilƣa elinƣan «Pǝrwǝrdigarning küni» yaki «Rǝbning küni»gǝ ohxax ix dǝp oyliximiz mumkin (10-ayǝt). Biz «Hudaning küni»dǝ «Pütün asmanlar xiddǝtlik güldürligǝn awaz bilǝn ƣayib bolup, kainatning barliⱪ ⱪurulmiliri xiddǝtlik otta erip tügǝydu; zemin wǝ uningdiki pütkül nǝrsilǝrmu kɵyüp ketidu» (3:12) andin «yengi asmanlar wǝ yengi zemin» pǝyda bolidu (3:13), dǝp oⱪuymiz.
Bu sɵzlǝr bizni xuan Injildiki «Wǝⱨiy» degǝn ⱪisimƣa apiridu; u yǝrdǝ Mǝsiⱨning yǝr yüzidǝ ming yilliⱪ sürgǝn sǝltǝnitining bexaritidin keyin, tɵwǝndiki ixlar axkarilinidu: —
«Ming yil toxⱪanda, Xǝytan zindandin boxitilip, yǝr yüzining tɵt bulungidiki ǝllǝrni, yǝni Gog wǝ Magogni azdurux wǝ ularni jǝng ⱪilixⱪa bir yǝrgǝ toplaxⱪa qiⱪidu. Toplanƣanlarning sani dengiz saⱨilidiki ⱪumdǝk sanaⱪsiz bolidu. Ular yǝr yüzidiki kǝng tüzlǝnglikkǝ qiⱪip, muⱪǝddǝs bǝndilǝrning bargaⱨini, yǝni Huda sɵyidiƣan xǝⱨǝrni muⱨasirigǝ alidu. Lekin asmandin ot yeƣip, ularni yutuwetidu. Ularni azdurƣan Iblis bolsa diwǝ bilǝn sahta pǝyƣǝmbǝr kɵyüwatⱪan ot wǝ günggürt kɵligǝ taxlinip, u yǝrdǝ keqǝ-kündüz ǝbǝdil’ǝbǝdgiqǝ ⱪiynilidu.
Uningdin keyin, qong bir aⱪ tǝht wǝ uningda Olturƣuqini kɵrdüm. Asman bilǝn zemin Uning yüzidin ɵzini ⱪaquridu, ular turƣudǝk jay ǝmdi ⱨǝrgiz tepilmaydu... andin, yengi asman wǝ yengi zeminni kɵrdüm; qünki burunⱪi asman wǝ zemin ɵtüp kǝtkǝnidi, dengizmu mǝwjut bolmidi»
(«Wǝⱨ.» 20:7-11, 21:1)
Xuning bilǝn Petrus tilƣa alƣan wǝⱪǝ («Pütün asmanlar xiddǝtlik güldürligǝn awaz bilǝn ƣayib bolup, kainatning barliⱪ ⱪurulmiliri xiddǝtlik otta erip tügǝydu; zemin wǝ uningdiki pütkül nǝrsilǝrmu kɵyüp ketidu») axu ming yilliⱪ sǝltǝnǝtning ahirida bolidu. U degǝndǝk etiⱪadqilarning kɵzliri yǝr yüzidiki xu ming yilliⱪ sǝltǝnǝttǝ ǝmǝs, bǝlki keyin kelidiƣan «yengi asmanlar wǝ yengi zemin» üstididur. Demǝk, biz etiⱪadqilar Mǝsiⱨning ming yilliⱪ padixaⱨliⱪ mǝzgilini mǝnggülük bilǝn selixturƣanda bir dǝⱪiⱪǝ, halas, dǝp ⱨesabliximiz kerǝk.
Petrusning bu ixlarning «Pǝrwǝrdigarning küni»ning bir ⱪismi bolƣinini bayan ⱪilƣinidin (3:10) mundaⱪ hulasigǝ kelimiz: — muⱪǝddǝs yazmilarda, «Pǝrwǝrdigarning küni» degǝn ibarining üq mǝnisi tepilidu. Ⱪaysi yǝrdǝ kɵrülsǝ aldi-kǝyni sɵzlirigǝ ⱪarap ⱪaysi mǝnidǝ ixlitilgǝnliki kɵrünidu: —
(a) Mǝsiⱨning ⱪaytip kǝlgǝn künining ɵzi (mǝsilǝn, «Yǝx.» 2:12, «Yoel» 1:15, 2:1, 2:31, «Mal.» 4:5, «1Kor.» 5:5)
(ǝ) Mǝsiⱨning ⱪaytip kelixidin awwalⱪi yǝttǝ yilliⱪ azab-oⱪubǝtlik mǝzgil («dǝⱨxǝtlik azab-oⱪubǝt» deyilgǝn) wǝ U ⱪaytip kǝlgǝn künning ɵzi (mǝsilǝn, «Yǝx.» 13-bab, 34-bab, «Yǝr.» 46:10, «Əz.» 7:19, 13:5, 30:1-19, «Dan.» 11:28-12:13, «Yoel» 3:14 «Ob.» 1:15, «Zǝfaniya» (pütün kitab), «Zǝk.» 12-14-bab, «Mat.» 24:8-31, «1Tes.» 5:2-5, «2Tes.» 2:1-12).
(b) Yuⱪiriⱪi yǝttǝ yilliⱪ mǝzgil wǝ keyinki ming yilliⱪ sǝltǝnǝt, jümlidin kona asman-zemin otta eritilgǝn, yengi asman-zemin pǝyda bolƣan waⱪitni ɵz iqigǝ alidu («2Pet.» 3:10-12).
Əmdi nemixⱪa bu «Pǝrwǝrdigarning küni» dǝp atilidu? Bu kün adǝmning küni, yǝni insanning nam-abruyi kɵtürülgǝn kün ǝmǝs (demǝk, ⱨazirⱪi zaman ǝmǝs) («1Kor.» 4:3), bǝlki Rǝbning küni; demǝk Uning nami kɵtürülgǝn, uluƣlanƣan kün bolidu. Xuning bilǝn bu atalƣuni yuⱪirida tilƣa elinƣan üq mǝzigilning ⱨǝrbirini tǝswirlǝxkǝ ixlitixkǝ muwapiⱪ bolidu.
Əmdi «Hudaning küni»qu? Gǝrqǝ u «Pǝrwǝrdigarning küni»gǝ ohxax mǝnidǝ bolsimu, uningda yǝnǝ Petrus tilƣa alƣan ming yilliⱪ sǝltǝnǝtning ahirⱪi küni alaⱨidǝ kɵzdǝ tutuluxi mumkin. Qünki xu küni Rǝbbimiz Hudasi ⱨǝm Atisiƣa sǝltǝnǝtni tapxuridu: —«Andin ahirǝt bolidu; xu qaƣda U ⱨǝmmǝ ⱨɵkümranliⱪ, barliⱪ ⱨoⱪuⱪ wǝ küqlüklükni ǝmǝldin ⱪaldurup, padixaⱨliⱪni Huda-Atiƣa tapxuridu... Əmma barliⱪ ⱨǝmmǝ Uningƣa boysundurulƣandin keyin, Oƣul Ɵzi ⱨǝmmini Ɵzigǝ boysundurƣuqiƣa boysunidu; xuning bilǝn Huda ⱨǝmmining ⱨǝmmisi bolidu» («1Kor.» 15:24-28). Xunga «Hudaning küni» degǝn ibarǝ bǝlkim ⱨǝmmidin muⱨim bolƣan xu ixni kɵzdǝ tutⱪan boluxi mumkin — demǝk, «Huda ⱨǝmmining ⱨǝmmisi bolidu».